Gender tengligi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Wikified
Qator 1:
[[Fayl:Igualtat_de_sexes.svg|thumb| Gender tengligi ramzi]]
 
'''Gender tengligi''' va '''jinsiy tenglik,''' aniqrogʻi: '''erkaklar va ayollar oʻrtasidagi tenglik''' — bu oilada erkaklar va ayollar oʻrtasida teng huquqlarga erishishni nazarda tutadigan tushuncha va boshqa qonuniy munosabatlar. Baʼzi tadqiqotchilarning fikriga koʻra <ref>[http://www.owl.ru/library/041t.htm Kalabixina Irina Yevgenevna] kandidat ekonomicheskix nauk, dotsent kafedri narodonaseleniya ekonomicheskogo fakulteta MGU.</ref>, gender tengligi — bu patriarxal tizimdan keyingi ijtimoiy-jinsiy munosabatlarning keyingi bosqichi<ref>''Kalabixina I. Ye.'' Kratkiy ponyatiyniy slovar po gendernim issledovaniyam // Sotsialniy pol: ekonomicheskoe i demograficheskoe povedenie Uchebno-metodicheskie materiali po kursu. M., 1998.</ref>. Gender tengligi tamoyili insonning shaxs sifatida paydo boʻlishiga toʻsqinlik qiladigan barcha ijtimoiy toʻsiqlarni oʻrganish va yoʻq qilish, shuningdek, hayotning barcha sohalarida erkaklar va ayollar shaxsiyatini anglash uchun teng ijtimoiy imkoniyatlarni yaratishdan iborat.
 
== Oʻzbekistonda gender tengligi ==
{{mainasosiy|Oʻzbekistonda gender tengligi}}
Oʻzbekiston gender tengligi koʻrsatkichi roʻyxatida 2019-yildan boshlab qatnashishni boshladi. 2019-yil holati boʻyicha Oʻzbekistonning gender tengligi koʻrsatkichi roʻyxatdagi 189 mamlakat ichida 62-oʻrinni egalladi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Aholishunoslik jamgʻarmasi (UNFPA) ekspertlarining fikriga koʻra, Oʻzbekistondagi har 100 000 dan 29 ayol gender tengsizlik tufayli vafot etishi va 15-19 yoshdagi har ming oʻspirin qiz uchun tug'ishtugʻish koʻrsatkichi 23,8 ni tashkil qiladi.<ref>[http://hdr.undp.org/en/composite/GII Gender tenglik boʻyicha butunjahon statistikasi.]</ref>
 
Gender tengligi koʻrsatkichi roʻyxati boʻyicha 62-oʻrinda Oʻzbekiston bilan bir qatorda Kosta-Rika va Urugvay ham 0,288 koʻrsatkichi bilan qayd etilgan. Oʻrta Osiyo davlatlari oʻrtasida Qozogʻiston 44-chi, Qirgʻiziston 82-chi, Tojikiston 70-chi oʻrinlarni egallashgan, Turkmanistonda esa bu roʻyxatda hech qanday maʼlumot koʻrsatilmagan. <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/2020_statistical_annex_table_5.pdf Gender tengligi koʻrsatkichi roʻyxati (PDF).]</ref>
 
Oʻzbekistonda 2019-yil 2-sentabrda 562-sonli Oʻzbekiston Respublikasi „Xotin-qizlar va erkaklar uchun teng huquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida“gi Qonuni qabul qilingan. <ref>[https://lex.uz/docs/-4494849 https://lex.uz/docs/-4494849 Xotin-qizlar teng huquq kafolatlari toʻgʻrisidagi O‘RQ-562 02.09.2019]</ref>
Oʻzbekistonda Gender tenglik boʻyicha Komissiya 2019-yildan boshlab ish yuritib keladi. Oliy Majlis Senati Raisi Tanzila Narbaeva Oʻzbekiston Respublikasi Gender tenglikni taʼminlash masalalari boʻyicha komissiyasining raisi hisoblanadi. <ref>[http://genkom.uz/uz/menu/o-komissii Gender tenglik komissiyasi haqidagi rasmiy saytining „Komissiya haqida“ sahifasi]</ref>
 
== Gender tengligi boʻyicha xalqaro tashkilotlar ==
[[Norvegiya|Norvegiyada]] teng imkoniyatlar loyihalarini moliyalashtiradigan Shimoliy Gender tengligi instituti (1970 -yilda Shimoliy Shimoliy Vazirlar Kengashi koʻmagida tashkil etilgan) mavjud.
 
== Kontseptsiyani tanqid qilish ==
Qator 27 ⟶ 28:
 
== Moliyaviy jihati ==
BMT maʼlumotlariga koʻra, erkaklar va ayollar ish haqidagi farq oʻrtacha 37,8 % ni tashkil etadi (bu koʻrsatkich mamlakatlar boʻyicha juda katta farq qiladi — Buyuk Britaniyada 18,1 % dan Angolada 59,6 % gacha {{Sfn|Perez|2020}} ).
[[Turkum:Fuqarolik huquqlari va erkinliklari]]
 
== Manbalar ==
{{manbalar|2}}
 
 
 
[[Turkum:Fuqarolik huquqlari va erkinliklari]]