Shayboniylar: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Teg: Qaytarildi
82.215.75.211 (mun.) tomonidan qilingan 2188455-sonli tahrir qaytarildi
Teg: Bekor qilindi
Qator 3:
'''Shayboniylar''' — [[Buxoro xonligi]]ni boshqargan sulola (1500—1601). [[Muhammad Shayboniy|Shayboniyxon]] asos solgan.
 
Shayboniyxon XVasr oxiri va XVIasr boshlarida toju taxt uchun oʻzaro kurashayotgan temuriy shahzodalar oʻzaro nizolari oqibatida Movarounnahrning asosiy shaharlari: Samarqand va Buxoroni osonlik bilan egallab, yangi davlatga asos solgan. Keyinchalik Movarounnahrning qolgan hududi va Xuroson ham bu davlat tarkibiga kiritildi. Ismoil I Safaviy bilan boʻlgan jangda Shayboniyxon oʻldirilgach 1510-yil, Koʻchkunchixon xon qilib koʻtarilgan. Uning vafotidan soʻng oʻgʻli Abu Saidxon qisqa muddat 1530—33yy hukmronlik qildi. Shayboniyxonning jiyani Ubaydullaxon davrida poytaxt SamaqkanddanSamarkanddan Buxoroga kOchirilgankuchirilgan va davlatning rasmiy nomi Buxoro xonligi deb ataladigan boʻlgan. Xususan, Ubaydullaxon Sh. sulolasini saqlab qolish va uni mustahkamlashda muhim rol oʻynadi. Ubaydullaxon vafot etgach (1540), xonlik qisqa muddat 3 qismga boʻlinib, Buxoroda Abdulazizxon, 1557-yildan Abdulla Sulton Abdullaxon II, Iskandarxonning oʻgʻli, Samarqandda Abdullaxon I, AbdullaxonAbdullapshfxon, Baroqxon; Balxda Pirmuhammadxon hukmronlik qilishgan. Abdullaxon II bu tarkrklikka barham berib, xonlik hududini birlashtirgan va uni yanada kengaytirgan. Abdullaxon II vafot etgach, uning oʻgʻliAbdulmoʻminxonoʻgʻli[Abdulmoʻminxon va amakivachchasi PirmuhammadxonI Sulaymon sultonning oʻgʻli qisqa muddat xon boʻlishgan. XVIasr oxiri XVII asr boshlaridagi murakkab qaramaqarshiliklar natijasida Sh. hokimiyatdan ayrilishdi. Soʻnggi shayboniy Pirmuhammadxon II oʻziga qarshi chiqqan Samarqand hokimi Boqi Muhammad bilan 1601 y. iyunda SamarQand yaqinidagi Bogʻi Shamolda boʻlgan jangda magʻlubiyatga uchragach, taxtni topshirishga majbur boʻldi. Shunday qilib, 1601-yildan Buxoro xonligini yangi turkiy sulola — ashtarxoniylar yani joniylar boshqarishga kirishgan.
 
== Adabiyotlar ==