Qrim anneksiyasi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Qator 1:
'''Qrim boʻhroni''' yoki '''Qrim krizisi''' — [[Ukraina]] va [[Rossiya]] oʻrtasida sodir boʻlgan boʻhron. Qrim boʻhroni markazida [[Qrim yarimoroli]] turdi. Bu yarimorol 2014-yil fevralgacha [[Qrim Muxtor Respublikasi]] sifatida Ukraina tarkibida boʻlgan. Hozirda esa bu hududni [[Qrim Federal Okrugi]] sifatida Rossiya boshqaradi.
Qrim boʻhroni Ukraindagi 2013-2014-yilgi siyosiy boʻhron natijasida boshlandi. Qrimda aholining yarmidan koʻpi [[ruslar|rus]] millatiga mansubdir. 2014-yil fevral oyida Ukraindagi Rossiyani qoʻllab-quvvatlovchi hukumat agʻdarildi va uning oʻrniga [[Yevropa Ittifoqi]] bilan yaqinroq aloqada boʻlish tarafdorlaridan tuzilgan hukumat oʻrnatildi. Yevropa tarafdorlarining [[Yevromaydon]] va Rossiya tarafdorlarining [[anti-maydon]] siyosiy harakatlari orasida keskinlik kuchaydi. Bunda Rossiya ommaviy axborot vositalarida yangi Ukraina hukumatini oʻng qanot siyosatchilarni va [[Svoboda (partiya)|Svoboda]] partiyasini nazarda tutib „fashist“ va „aksil-Rossiya“ deb tasvirlanishi rol oʻynadi.<ref>{{cite web|author=Shaun Walker in Sevastopol |url=http://www.theguardian.com/world/2014/mar/04/russian-propaganda-ukrainian-rumours-anger-hate-crimea |title=Russian propaganda and Ukrainian rumour fuel anger and hate in Crimea |work=The Guardian }}</ref><ref>{{cite web|author=Simon Shuster / Simferopol |url=http://time.com/11005/many-ukrainians-want-russia-to-invade |title=Many Ukrainians Want Russia To Invade |work=Time |date=1 March 2014}}</ref><ref>{{cite web |last=Piper |first=Elizabeth |url=http://www.reuters.com/article/2014/02/25/ukraine-crisis-russia-idUSL6N0LU1JT20140225 |title=Russia evokes World War Two in media blitz on Ukraine |agency=Reuters |date=25 February 2014 |accessdate=2014-05-03 |archivedate=2014-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140307100909/http://www.reuters.com/article/2014/02/25/ukraine-crisis-russia-idUSL6N0LU1JT20140225 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.irishtimes.com/news/world/europe/russia-state-media-toe-kremlin-line-on-ukraine-1.1715692 |title=Russia state media toe Kremlin line on Ukraine |work=The Irish Times |date=7 March 2014 }}</ref> Biror mamlakatga tegishliligini koʻrsatuvchi belgilarsiz qoʻshinlar Rossiya spetsnazi qurol-aslahalaridan foydalanib Qrim yarimorolini qoʻlga oldi. Rossiya bu kuchlarni mahalliy oʻz-oʻzini himoya qilish kuchlari deb atadi.<ref name="autogenerated2" /><ref>{{cite web|last=Jones |first=Sam |url=http://www.ft.com/cms/s/0/a701f3e8-a527-11e3-8988-00144feab7de.html#axzz2vFnXrLQx |title=US scorns Russia's version of Crimean intervention |work=Financial Times |date=21 February 2014}}</ref><ref>{{cite news| url = http://www.nytimes.com/2014/02/28/world/europe/crimea-ukraine.html |title=Gunmen Seize Government Buildings in Crimea|work=The New York Times|date= 27 February 2014|accessdate= 1 March 2014 |quote = Masked men with guns seized government buildings in the capital of Ukraine's Crimea region on Thursday, barricading themselves inside and raising the Russian flag after mysterious overnight raids that appeared to be the work of militant Russian nationalists who want this volatile Black Sea region ruled from Moscow.}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.reuters.com/article/2014/02/28/us-ukraine-crisis-idUSBREA1Q1E820140228 |title=Armed men seize two airports in Ukraine's Crimea, Yanukovich reappears | agency =Reuters |date=1 March 2014 |seperator= |access-date=2014-05-03 |archivedate=2014-02-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140228160327/http://www.reuters.com/article/2014/02/28/us-ukraine-crisis-idUSBREA1Q1E820140228 }}</ref><ref>{{citation | agency = Reuters | url = http://www.reuters.com/article/2014/03/01/us-ukraine-crisis-idUSBREA1Q1E820140301 | date = 1 March 2014 | title = Putin ready to invade Ukraine; Kiev warns of war | year = | access-date = 2014-05-03 | archivedate = 2015-09-24 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20150924194127/http://www.reuters.com/article/2014/03/01/us-ukraine-crisis-idUSBREA1Q1E820140301 }}</ref><ref>{{Cite news | url = http://www.upi.com/Top_News/World-News/2014/02/28/Telecom-services-sabotaged-in-Ukraines-Crimea-region/7611393621345/ | title = Telecom services sabotaged in Ukraine's Crimea region | agency = United Press International | accessdate = 28 February 2014}}</ref> Bundan soʻng koʻp vaqt oʻtmay Rossiya qoʻshinlari Qrimga kiritildi.<ref>http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/10675146/Ukraine-Russian-troops-fire-warning-shots-at-Crimea-airbase.html</ref>
 
Ukraina boshliqlari diplomatik yechim topishga urinishdi. Ular tomonidan koʻrsatilgan harbiy javob mamlakatning armiyasini mobilizatsiya qilish bilangina cheklanib qoldi. Rossiya esa vaziyat yaxshilangunicha qoʻshinlari Qrimda qolishini aytdi.<ref name="autogenerated2">{{Cite news|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-26414600|title=Ukraine crisis: Russia vows troops will stay|date=3 March 2014|accessdate=3 March 2014|publisher=BBC}}</ref> Xalqaro miqyosda [[AQSH]], [[Birlashgan Qirollik]], [[Fransiya]], [[Germaniya]], [[Italiya]], [[Polsha]], [[Kanada]] va Yevropa Ittifoqi Rossiyani qoraladi va mamlakatni xalqaro qonunlarni va Ukraina mustaqilligini buzishda aybladi.<ref name="Waterfield">{{cite news|last=Waterfield|first=Bruno|title=Ukraine crisis: EU gives Russia 48-hour deadline to return troops to barracks in Crimea|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/10674260/Ukraine-crisis-EU-gives-Russia-48-hour-deadline-to-return-troops-to-barracks-in-Crimea.html|newspaper=The Telegraph|date=3 March 2014}}</ref><ref name="20140304guardian">{{cite news|title=UK and France pull out of G8 preparatory talks over Ukraine crisis|url=http://www.theguardian.com/world/2014/mar/02/uk-france-pull-out-g8-preparatory-talks-ukraine-russia-military|accessdate=4 March 2014|newspaper=The Guardian|date=2 March 2014}}</ref><ref name="20140303guardianTraynor">{{cite news|author=
Traynor, Ian; Wintour, Patrick |title=Ukraine crisis: Vladimir Putin has lost the plot, says German chancellor|url=http://www.theguardian.com/world/2014/mar/03/ukraine-vladimir-putin-angela-merkel-russian|newspaper=The Guardian|date=3 March 2014}}</ref><ref name="20140302reutersjones">{{cite news|last=Jones|first=Gavin|title=Italy appeals to Russia to negotiate, not invade Ukraine|url=http://www.reuters.com/article/2014/03/02/us-ukraine-crisis-italy-idUSBREA210OP20140302|accessdate=4 March 2014|agency=Reuters|date=2 March 2014|seperator=|archivedate=2014-03-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140304042852/http://www.reuters.com/article/2014/03/02/us-ukraine-crisis-italy-idUSBREA210OP20140302}}</ref><ref name="Pm.gc.ca">{{cite web|url=http://pm.gc.ca/eng/news/2014/03/01/statement-prime-minister-canada-situation-ukraine |title=Statement by the Prime Minister of Canada on the situation in Ukraine |publisher=Prime Minister of Canada |date=1 March 2014}}</ref><ref>{{cite web|title=Obama: Russia 'On The Wrong Side Of History' On Ukraine|url=http://www.huffingtonpost.com/2014/03/03/obama-russia_n_4891788.html|work=Huffington Post}}</ref><ref>{{cite web|url=http://news.yahoo.com/eu-leaders-hold-summit-ukraine-thursday-175852481.html |title=EU leaders to hold summit on Ukraine on Thursday – Yahoo News |publisher=Yahoo! News |date=20 April 2011}}</ref> Rossiya esa Ukrainadagi yangi hukumatni tan olmadi va mamlakat shunchaki [[Viktor Yanukovich]] hududda tartib oʻrnatishga chaqirib qilgan iltimosiga javob berganini aytdi. Agar bu iddao chin boʻlsa, Rossiya oʻz harakatlarini Qora Dengizdagi flot statusi haqidagi mavjud kelishuvlarga asoslanib qonuniy deb hisoblashiga olib kelgan boʻlishi mumkin.<ref>{{cite news |url=http://www.aljazeera.com/news/europe/2014/03/russia-says-yanukovych-asked-intervention-20143405335594.html |publisher=[[Aljazeera]] |date={{date|2014-03-04}} |accessdate={{date|2014-03-07}} |title=Russia says Yanukovich asked for intervention }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.latimes.com/world/worldnow/la-fg-wn-us-intelligence-russia-ukraine-20140303,0,4657644.story#ixzz2vFGOMA60 |title=CIA reportedly says Russia sees treaty as justifying Ukraine moves |date=3 March 2014 |accessdate=6 March 2014 |newspaper=[[Los Angeles Times]] |first=Ken |last=Dilanian }}</ref>
 
2014-yil 6-mart kuni Qrim oliy kengashi Rossiyadan birlashish haqida soʻrashga ovoz berdi. Agar Rossiya buni qabul qilsa, 16-mart kuni bu masala Qrim referendumida oʻrtaga tashlanadigan boʻldi. Ukrainadagi yangi hukumat esa bu qadamni qonunga zid deb hisoblaydi.<ref>[http://www.bbc.com/news/world-europe-26465962 Ukraine crisis: Crimea parliament asks to join Russia] [[BBC]]. Retrieved 6 March 2014</ref> [[Associated Press]] kabi baʼzi ommaviy axborot vositalari bu referendumni bir tomonlama mustaqallik eʼlon qilishga qiyoslashdi.<ref>{{cite news |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=286617558 |title=Crimea To Vote To Split From Ukraine, Join Russia |date={{date|2014-03-06}} |publisher=Associated Press |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140306213638/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=286617558 |archivedate=2014-03-06 |seperator= |access-date=2014-05-03 }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.11alive.com/news/article/323556/166/Move-for-referendum-on-Crimea-is-denounced |title=Move for referendum on Crimea is denounced |date={{date|2014-03-07}} |accessdate={{date|2014-03-07}} |publisher=Associated Press }}</ref>