Issiqlik elektr stansiyalari: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Fixed
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Qator 1:
'''Issiklik elektr stansiyalari''' ('''IES''') — qattiq, suyuq va [[gaz]] holatdagi organik yoqilgʻilarning issiklikissiqlik energiyasini elektr energiya-sigaenergiyasiga aylantiradigan qurilmalar maj-muimajmui. Asosiy energetik agregatlar qatoriga suv yuradigan quvurlar (tru-balartrubalar) batareyasidan iborat kozonqozon tizimi, bugʻ turbina (bugʻ dvigatel) lari va turbogeneratorlar kiradi. Qozon tizimiga yuborilgan suv yuqori bosimli bugʻga aylap girilib turbina parraklariga beriladi. Natijada turbina bilan mexanik bogʻlangan generator tegishli tezlikda aylantirilib, mexanik energiya elektromagnit induksiya qonuniga binoan generatorda elektr energiyasiga aylanadi. IESIESda da ishla-tiladiganishlatiladigan yoqilgʻi issiklikissiqlik energiya-siningenergiyasining faqat 30% gina foydali elektr energiyasiga aylantiriladi, yaʼni IES ning [[foydali ish koeffitsiyenti]] (f.i.k.) ti=30% gateng)ga Ftengdir. i.Foydali k.ish (t|)koeffitsiyenti qiymatini oshirish maqsadida qozondagi bugʻ bosimi iloji boricha yuqori qilinadi va turbina parraklaridan oʻtib, ish bajarib boʻlgan bugʻning hammasi sovitkichlar vositasida sovitilib, qayta suvga aylantiriladi (kondensatlanadi) va qozon tizimiga yuboriladi. Bunday IES niIESni kondensatsiyey elektr stansiyalari (KES) deyiladi va ularda f.foydali i.ish k.koeffitsiyenti qiymati h=30—35% gacha koʻtariladi hamda suv berk tizimda aylanishi sababli kuvurlar batareyalaridan iborat qozonni taʼmirlash ishlari keskin qisqaradi. IES larIESlar, odatda, qattiq, suyuq yoki gaz holatdagi arzon yoqilgʻi koni yaqinida quriladi. St-yaStansiya generatorlaridan olingan elektr energiyasining asosiy qismi bir necha yuz100 km masofadagi isteʼmolchilarga kuchaytiruvchi transformator va yuqori voltli elektr uzatish li-niyalariliniyalari vositasida yetkaziladi, qolgan qismi esa stansiyaning oʻz generator kuchlanishida yoki pasaytiruvchi transformator orqali beriladi (yana q.qarang: [[Issshushk elektr markazi]]).
 
Elektr energiyasi bilan taʼminlash koʻlamiga qarab, I.issiqlik e.elektr s.stansiyasi tuman, sanoat korxonalari, qishloq, shahar miqyosida, kommunal xoʻjalikda, t. y. transportida foydalaniladigan xillarga boʻlinadi. I.Issiqlik e.elektr s.stansiyasi yaxlit elektr tizilmalarga birlashtirilib yoki alohida ishlatilishi mumkin.
 
I.Issiqlik e.elektr s.stansiyasi 19-asr 80-y. laridayillarida kurila bosh-laganboshlagan. BirinchiIlk I.issiqlik e.elektr s.stansiyasi Nyu-Yorkda[[New York]]da qurilgan (1882). Rossiyada dastlabki I.issiqlik e. s.elektr nistansiyasini muhandis M. K. Polivanov Mos-kvadaMoskvada kurganqurgan (1906). Oʻzbekistonda[[Oʻzbekiston]]da dastlabki I.issiqlik e. s.stansiyasi 20-asr boshlarida kurilganqurilgan (qarang [[IssiklikIssiqlik energetikasi]]). Oʻzbekistonda 10 ta I.issiqlik e.elektr s.stansiyasi ishlab turibdi (2002). Respublikadagi eng yirik I.issiqlik e.elektr s.stansiyasi — Sirdaryo GRES (3000 MVt), Yangi Angren GRES (1800 MVt), Toshkent GRES (1860 MVt), Navoiy GRES (1250 MVt), Angren GRES (484 MVt), Taxiatosh GRES (430 MVt), Talimarjon GRES (loyiha quvvati 3200 MVt) (Nuristan). I.Issiqlik e.elektr s.stansiyasi avtomatlashtirilgan korxona. Qozon agregatlarida yoqilgʻi yonish jarayonlari, qozonni suv bilan taʼminlash, tok kuchlanishi va chastotasini rostlash toʻla avtomatlashtirilgan. I.Issiqlik e.elektr s.stansiyasi agregatlari markaziy boshqarish pultidan boshqariladi. Atom elektr stansiyasi, geotermik elektr stansiyalar, gelioenergetika elektr stansiyalari ham I.issiqlik e.elektr s.stansiyasi hisoblanadi.<ref>[[OʻzME]].</ref>
 
== Manbalar ==