Annigilyasiya: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
→‎Manbalar: {{no iwiki}} andozasi oʻchirildi using AWB
Tahrir izohi yoʻq
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Qator 1:
'''Annigilyasiya''' (lot. annihilatio -yoʻqolish) – zarraning antizarra bilan toʻqnashishi natijasida boshqa zarralarga aylanish jarayoni.Annigilyasiya A.ning borishi paydo boʻlgan zarralarning soni va tabiatiga, zarra bilan antizarraning qanday holatda boʻlishiga, ularning oʻzaro taʼsiri qandayligiga bogʻliq. A.Annigilyasiya muayyan saqlanish qonunlariga boʻysunadi. A.Annigilyasiya vaqtida zarralar tizimining umumiy energiyasi (demak, massasi), harakat miqdori, harakat miqdori momenta, elektr zaryadi oʻzgarmasdan saqlanadi. A.daAnnigilyasiyada juda koʻp energiya ajralib chiqadi. Elektron bilan antielektron (yaʼni pozitron) Axi nazariy jihatdan va tajribalarda batafsil tekshirilgan. Elektron bilan pozitron A.annigilyasiya sida shart-sharoitga qarab, yo bitta, yoki koʻproq foton paydo boʻladi. Mac, atom yadrosi taʼsiridagi elektron bilan pozitron A.annigilyasiya sida faqat bitta foton, erkin elektron bilan pozitron A.annigilyasiya sida ikkita foton paydo boʻladi. Goho, pozitron bilan elektronning A.annigilyasiya sigacha ulardan yashash vaqti juda kichik vodorodsimon atom-pozitroniy hosil boʻladi. Pozitroniyning A.siannigilyasiyasi natijasida paydo boʻlgan fotonlar soni pozitroniyning dastlab qanday holatlarda boʻlishiga bogʻliq. Elektron va po-zitrondan boshqa turdagi zarra bilan antizarra A.annigilyasiya lari ham maʼlum. Nuklon bilan antinuklon, jumladan, proton bilan antiproton A.siannigilyasiyasi vaqtida ts-mezonlar yoki K-mezonlar paydo boʻladi. Baʼzan, antiproton bilan protonning A.annigilyasiya sida yashash vaqti kichik vodorodsimon atom – protoniy hosil boʻladi. Zarra bilan antizarraning birgalikda paydo boʻlish jarayoni juft zarralar hosil boʻlishi de-yiladi. Mas, katta energiyali foton atom yadrosi bilan toʻqnashganda pozitron bilan elektron jufti hosil boʻladi.
 
Hozirgi zamon fizikasida koʻplab topilayotgan elementar zarralar, ulardan baʼzilarining yoʻqolib ketishi va boshqalarining paydo boʻlishi materiyaning cheksiz xilma-xilligini, materiya shakllarining oʻzaro birligini, materiyaning bir shakldan ikkinchi shaklga aylanishini ifodalaydi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>