Myanma: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k (via JWB) |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 6:
== Davlat tuzumi ==
Myanma — respublika. 1994 yil 9 apreldagi Myanma Ittifoqi Respublikasi konstitutsiyasi amal qiladi. Konsti-tutsiyaga binoan, davlat boshligʻi — prezident, qonun chiqaruvchi hokimiyat — Millat majlisi; ijrochi hokimiyatni hukumat amalga oshiradi. Parlament saylovigacha davlat va qonun chiqaruvchi hokimiyatning oliy organi Tinchlik va taraqqiyot davlat kengashidir.
==Davlat to‘ntarishi va namoyishlar==
Davlat to‘ntarishiga 2020-yil noyabr oyida bo‘lib o‘tgan parlament saylovlari paytida saylovchilar ro‘yxatlarining soxtalashtirilishi sabab bo‘lgan<ref name=a>{{cite web
|url= https://bugun.uz/2021/02/15/myanmada_norozilik_namoyishlari_tufayli_internet_uzib_qoyildi
|title= Мьянмада норозилик намойишлари туфайли интернет узиб қўйилди
|author=
|website= Bugun.uz
|accessdate=2021 йил 15 февраль}}</ref>. Harbiylarning saylovlardagi firibgarlikni tekshirish bo‘yicha talablariga saylov komissiyasi, prezident va parlament javob berishdan bosh tortgan. Shu bois harbiylar hokimiyatni egallashga va demokratiya nomidan favqulodda holat joriy etishga qaror qilgan<ref>{{cite web
|url= https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics/myanmar-general-pledges-again-to-hold-new-election-as-anti-coup-protests-grow-idUSKBN2A8054
|title= Myanmar general pledges again to hold new election as anti-coup protests grow
|author=
|website= Reuters
|accessdate= Febryary 8, 2021}}</ref>. Saylovlarda rahbarlari harbiylar tomonidan hibsga olingan hukmron «Milliy Liga demokratiya uchun» partiyasi g‘alaba qozongan. Natijada hokimiyat Myanma qurolli kuchlarining bosh qo‘mondoni Min Aun Xlaynga o‘tgan.
2021-yil 1-fevral kuni harbiylar Myanmadagi hokimiyatni qo‘lga kiritishdi va boshqalar qatorida Prezident Vin Min va Tinchlik bo‘yicha Nobel mukofoti sovrindori, davlat maslahatchisi Aun San Su Jini hibsga olishdi. Mamlakatda favqulodda holat e’lon qilindi. Harbiy to‘ntarishdan so‘ng fevral oyining boshida ommaviy norozilik va ish tashlashlar boshlangan Myanmada internet deyarli butunlay uzib qo‘yildi.
Xavfsizlik xizmati xodimlari yakshanba kuni shimoliy Kachin shtati poytaxti Michina shahrida namoyishchilarni tarqatib yuborish paytida o‘q uzishgan. Ba’zi yirik shaharlarda, shu jumladan Yangonda harbiy texnikadan foydalanilgan<ref name=a />. Hokimiyatning harbiylar tomonidan egallab olinishiga rozi bo‘lmagan aholi ommaviy ish tashlash o‘tkazdi. Bozorlar va supermarketlar, shuningdek, yirik savdo markazlari butun mamlakat bo‘ylab o‘z faoliyatini to‘xtatdi<ref>{{cite web
|url=https://bugun.uz/2021/03/04/myanmada_3_mart_namoyishlar_boshlangandan_buyon_qayd_etilgan_eng_qonli_kun_boldi__bmt
|title= Мьянмада 3 март намойишлар бошлангандан буён қайд этилган энг қонли кун бўлди — БМТ
|author=
|website= Bugun.uz
|accessdate= 2021 йил 4 март}}</ref>.
2021-yil 3-mart sanasi Myanmada harbiylar hokimiyatni qoʻlga kiritgan 1-fevraldan buyon qayd etilgan eng qonli kun boʻldi. Mamlakatda harbiy toʻntarish boshlanganidan buyon hammasi boʻlib 38 kishi vafot etgan, 1200 dan ortiq odam hibsga olingan. Birgina 3-mart kuni namoyishchilarni tarqatish paytida xavfsizlik kuchlari kamida 23 kishini otib oʻldirgan, 100 ga yaqin odam jarohat olgan, oʻldirilganlarning aksariyati boshidan oʻq yegan<ref>{{cite web
|url=https://bugun.uz/2021/03/04/myanmada_3_mart_namoyishlar_boshlangandan_buyon_qayd_etilgan_eng_qonli_kun_boldi__bmt
|title= Мьянмада оммавий иш ташлаш бошланди, юз минглаб одамлар кўчаларга чиқди – фоторепортаж
|author=
|website= Bugun.uz
|accessdate= 2021 йил 23 февраль}}</ref>.
1-fevraldan buyon hukumatning harbiylar tomonidan egallab olinishiga qarshi oʻtkazilayotgan namoyishlarda kamida 840 kishi halok boʻldi. Namoyishlarni bostirish paytida minglab odamlar jarohatlangan, harbiylarning hokimiyatda qolishiga qarshi oʻz noroziligini bildirgan 4500 ga yaqin fuqaro, jumladan, siyosatchilar, inson huquqlari himoyachilari, jurnalistlar, oʻqituvchilar hibsga olingan<ref>{{cite web
|url=https://bugun.uz/2021/06/02/myanmada_hukumatning_harbiylar_tomonidan_egallanishga_qarshi_namoyish_qurbonlari_soni_800_dan_oshdi
|title= Мьянмада ҳукуматнинг ҳарбийлар томонидан эгалланишга қарши намойиш қурбонлари сони 800 дан ошди
|author=
|website= Bugun.uz
|accessdate= 2021 йил 2 июнь}}</ref>.
== Tabiati ==
| |||