'''Atom energiyasi bo‘yichaboʻyicha xalqaro agentlik''' (AEXA; MAGATE) — atom energiyasidan foydalanish bo‘yichaboʻyicha hukumatlararo tashkilot, [[BMT]]ning [[Nyu York]] konferensiyasi qaroriga binoan tashkil etilgan. Nizomi 1956-yil sentabrda qabul qilinib, 1957-yil 29 iyulda kuchga kirgan. Bosh qarorgohi — Vena shahri (Avstriya)da. AEXAga 114 mamlakat (1997-yil) a’zo. AEXA maxsus tashkilotlar qatoriga kirishiga qaramay, alohida maqomga ega emas. BMT bilan uning aloqalari 1957-yil 14 noyabrda BMT Bosh Assambleyasi bilan imzolangan bitimga muvofiq amalga oshiriladi. Ushbu bitim va AEXA Nizomiga asosan agentlik har yilda kamida bir marta faoliyati to‘g‘risidatoʻgʻrisida BMT Bosh Assam-bleyasi yoki zarurat paydo bo‘lgandaboʻlganda uning Xavfsizlik Kengashi oldida hisobot beradi. Agentlikning asosiy maqsadi 770atom energiyasidan tinchlik yo‘lidayoʻlida foy-dalanish sohasida xalqaro hamkorlikni rivojlantirishdan iborat. Turli mam-lakatlarda o‘zoʻz i. t. laboratoriyalari bor. AEXA rivojlanayotgan davlatlarga yadro xavfsizligi va radiatsion himoya uchun zarur bo‘lganboʻlgan asbob-uskunalar bilan yordamlashadi. AEXAning asosiy fao-liyatiga kiradigan sohalar: qurol-yarog‘yarogʻ ishlab chiqaradgan yadro texnologiyasini qattiq nazoratgaolish; yadro energetika-si sohasida yordam ko‘rsatishkoʻrsatish; radioaktiv chiqindilarni to‘g‘ritoʻgʻri va xavfsiz ko‘mishkoʻmish; shu sohaga oid Norma va Qoidalarni eks-pert-yuristlar yordamida tayyorlash; i. t. dasturlarini qo‘llabqoʻllab-quvvatlash; avari-yalarga oid dasturlar ishlab chiqish; q. x.da yadroviy usullar va radioaktiv mod-dalar yordamida hosildorlik va tuproq unumdorligini oshirish; q. x. va chorva-chilikda hasharotlar va kasalliklarga qarshi kurashda yordam berish va boshqa O‘zbekistonOʻzbekiston Respublikasi 1994-yil 21 yanvar da AEXAga a’zo bo‘libboʻlib, xalqaro standartlarni tan olish, atom energiyasidan xalq xo‘jaligidaxoʻjaligida foydalanish, radioaktiv moddalar bilan xavf-xatarsiz ishlashda xalqaro standartlar, qonun-qoidalarga rioya qilishni o‘zoʻz zimmasi-ga olgan. Agentlik oliy organi — Bosh konferensiya a’zo davlatlarning vakil-laridan tashkil topgan va har navbatdagi sessiyaga yig‘iladiyigʻiladi. Nizom bo‘yichaboʻyicha navbatdan tashqari sessiyalar o‘tkazishoʻtkazish ham ko‘zdakoʻzda tutilgan. AEXA Boshqaruvchilar kengashi agentlik ishlab chiqqan dastur, atom energiyasi sohasida umumiy siyosat va boshqaruv ishlarini amalga oshiradi. Mazkur kengash tarkibiga 35 davlat va-killari kiradi<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>.
