Lixtenshteyn: Versiyalar orasidagi farq

Lixtenshteyn — konstitutsiyali monarxiya. Amaldagi konstitutsiyasi 1921 -yil 5 oktabrda kuchga kirgan (1938, 1939, 1965 va 1990 -yilda oʻzgartirishlar kiritilgan). Davlat boshligʻi — knyaz (1990 -yildan knyaz Xans Adam II fon Lixtenshteyn). Qonun chiqaruvchi hokimiyatni knyaz va bir palatali parlament (landtag), ijroiya hokimiyatni hukumat — bosh vazir, uning oʻrinbosari va 3 aʼzo amalga oshiradi.

Lixtenshteyn hududi rimliklar davrida Retsiya viloyatiga kirgan (miloddan avvalgi 15-yildan). Ilk oʻrta asrda Shvabiya gersogligining bir qismi. Keyinchalik bu yerda Vaduts grafligi (1342) va "Muqaddas Rim imperiyasi" tarkibidagi Shellenburg oʻlkasi tashkil topdi. 1699—1712 -yillarda bu oʻlkani Avstriya knyazi Lixtenshteyn sotib oldi. 1719 -yil Vaduts bilan Shellenberg birlashib, Lixtenshteyn knyazligi vujudga keldi. 1806 -yil Lixtenshteyn Reyn ittifoqi, 1815— 66 yillarda Germaniya ittifoqi tarkibida. 1921 -yildan Lixtenshteyn rasmiy jihatdan mustaqil davlat, amalda esa 1923 -yilda tuzilgan bojxona ittifoqiga koʻra, Shveysariya ichki iqtisodiy mintaqasi hisoblanadi. Lixtenshteynning chet ellardagi diplomatiya va konsullik manfaatlarini Shveysariya himoya qiladi.

Lixtenshteyn — 1990 -yildan BMT aʼzosi. Milliy bayrami — 14 fevral — knyaz tugʻilgan kun (1945).

Taraqqiyparvar byurgerlar partiyasi, 1918 -yil tashkil topgan; Vatandoshlar ittifoqi, 1936 -yilda tuzilgan; Erkin roʻyxat, ekologiya partiyasi, 1985 -yilda asos solingan. Mehnat-kashlar ittifoqi kasaba uyushmasi, 1936 -yilda tuzilgan.

6 yoshdan 14 yoshgacha boʻlgan bolalar oʻqishi majburiy. Oʻqish muddati — boshlangʻich maktabda 5, toʻliq-siz oʻrta maktabda 3, toʻliq oʻrta maktab (gimnaziya)da 5 yil Gimnaziyada oʻqishni davom ettirmaydigan bolalar 8 yillik xalq maktabida oʻqishga majbur. Davlat maktablari bilan birga xususiy maktablar ham bor. Oliy maʼlumot olmoqchi boʻlganlar chet ellarga, asosan, Avstriya, Germaniya va Shveysariyaga borib oʻqiydi. Vaduts shahrida kechki texnikum, musiqa maktabi, Davlat muzeyi bor. "Lixtenshteyner faterland" ("Lixtenshteyn vatani", 1913 -yildan) va "Lixtenshteyner folsblat" ("Lixtenshteyn xalq varaqasi", 1878 -yildan) gaz.lari nashr etiladi. Press-und informationsamt hukumat matbuot va axborot agentligi (1962) va Lixtenshteyn radiosi (1995) faoliyat koʻrsatadi. Lixtenshteyn hududida bir qancha meʼmoriy yodgorliklar: Vaduts, Balsers va Nendeln atroflarida Rim istehkomlarining qoldiqlari, oʻrta asr qasrlarining vayronalari saqlanib qolgan. Vaduts va Gutenberg qasrlari, Eshendagi cherkov, Trizen va Trizenbergdagi ibodatxonachalar qayta tiklangan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>