Boqi Muhammadxon: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Kagansky Boqimuhammad sahifasini Boqi Muhammadxonga koʻchirdi
MalikxanBot (munozara | hissa)
k Bot v1: Tuzatmalar
Qator 3:
'''Boqimuhammad''' — [[Buxoro]] xoni (1599 — 1605), oʻzbeklarning [[Ashtarxoniylar]] sulolasidan. Jonibek sultonning oʻgʻli.
 
Shayboniylar sulolasining soʻnggi vakili [[Pirmuhammadxon]] (1598—1601) B. M.ni alohida xizmatlari uchun Samarqand hokimi etib tayinlagan (1599). Shunday boʻlsada, B. M. tez orada oʻz mavqeini mustahkamlab olib, Pirmuhammadxonga itoat etmay koʻygan va hatto unga qarshi urushga hozirlik koʻra boshlagan. 1601 -yil iyunda Pirmuhammadxon Samarqand yaqinidagi Bogʻi Shamol degan joyda B. M. bilan jang qilib, magʻlubiyatga uchragan. Soʻng B. M. Buxoroga kirib, xonlik taxtini egallagan. Shu tariqa Buxoroda yangi sulola — ashtarxoniylar xukmronligi boshlangan. B. M. oʻz hukmronligi davrida xonlik hududi yaxlitligini saqpab qolish va oʻziga qadar oʻtgan xonlar qoʻldan chikargan yerlarni dushmandan kaytarib olish maqsadida koʻplab urushlar qilgan. Chunonchi, B. M. Balx taxtiga daʼvo qilib isyon koʻtargan (1601—02) ashtarxoniy shahzodalar — Abbos sulton va Rahmonquli sultonlarni magʻlub etgan (1602 -yil bahori). Eron shohi Abbos I Balxni bosib olish, soʻngra B. M.ni taxtdan agdarib, uning oʻrniga shayboniylardan Muhammad Salim sultonni oʻtqazish va bu bilan Buxoro xonligida ashtarxoniylar hukmronligiga chek qoʻyish maqsadida katta qoʻshin bilan yurish qilganda, B. M. Amudaryo boʻyidagi Puli Xataba degan joyda unga peshvoz chiqib (1602 -yil iyul), Eron qoʻshinini butunlay tormor keltirgan. Shoh Abbos I esa qolganqutgan askarlari bilan arang qochib qutilgan. 1603 -yil 25 -martda B. M. temuriylardan Kobul hokimi Muhammad Hakim Mirzoning jiyani Badiuzzamon bosib olgan Qunduz shahrini uch oy qamal qilgach, yana qayta qoʻlga kiritgan. B. M. mamlakatni idora qilish tizimi va soliqlarni tartibga solish, qoʻshinni qayta tashkil qilish kabi qator islohotlar oʻtkazgan, savdo-sotiq, hunarmandchilik, obodonchilik ishlariga katta eʼtibor bergan.
 
== Adabiyotlar ==