7-Yanvar 2022, 19:08 dagi koʻrinishi tahrirlash Kagansky (munozara \| hissa) Rasmiyatchilar, Administratorlar 50 356 edits k + ← Avvalgi tahrir		20-Yanvar 2022, 10:03 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish Kagansky (munozara \| hissa) Rasmiyatchilar, Administratorlar 50 356 edits + Keyingi tahrir →
Qator 178: Amir Shohmurod davrida tez-tez olimlar va ijodkorlarning yigʻinlari oʻtkazilib turilgan. Bahs-munozaralar oxirida ishtirokchilar, ayniqsa, gʻoliblar munosib taqdirlangan{{sfn\|Jumanazar\|2017\|p=88}}. Bu davrda Buxoroning mashhur shoirlari orasida [[Mujrim Obid]] oʻtgan. Amir Shohmurodning talabiga koʻra shoir oʻz sheʼrlarini ''Mujrim'' taxallusi bilan yozgan. Amir Haydar davrida, amir shoirdan oʻz sheʼrlarida ''Obid'' taxallusini qoʻllashni buyurgan. Oʻz moddiy ahvolidan doim shikoyat qilib yashagan shoir shundan soʻng ikki taxallusini ham qoʻllab sheʼrlar yozishda davom etgan{{sfn\|Buxoro — Sharq durdonasi\|1997\|p=160}}. Oʻsha davrning yana bir mashhur tarixchisi va shoiri [[Mirzo Sodiq Munshiy]] boʻlib, u Amir Shohmurod saroyida kotib boʻlib ishlagan{{sfn\|Джурабаев\|2013\|p=96—102}}. [[1781-yil\|1781]]/[[1782-yil\|82]]-yilda [[Muhammad Amon Sadri Qoshgʻariy]] oʻzida jahon tarixini aks ettirgan ''Durr aj-javohir'' asarini [[Samarqand]]da yozgan{{sfn\|История Самарканда\|1969\|p=289}}. Qator 187: Amir Shohmurod masjidlarga yangi imom va muazzinlar, ziyoratgohlarda shayxlar tayinlagan hamda ular ustidan nazorat oʻrnatgan. Olis tuman, qasabalarga fozil, olim kishilaridan qozi va raislar tayinlagan. Madrasa mudarrisi, muftiy, imom, qozi va boshqa diniy mansablarga nomzodlarni tayinlashda ularning shariat normalariga amal qilish darajasi, ilmiy bilimlari va ilmiy savodxonligiga eʼtibor qaratgan. Amir Shohmurod nafaqat Buxoro shahrida balki amirlikning turli viloyatlariga borib ulardagi masjid va madrasalarda shariat huquqi normalari va ularni tadbiq etishga oid masalalar yuzasidan mashgʻulotlar oʻtkazib kelgan. Masjidlarda imomlik qilib, namoz tugaganidan soʻng „oliy yigʻin“ni (majlisi oliyni) chaqirgan hamda unga ilm ahlini, qozilarni, hadisshunos olimlarni toʻplagan. Ushbu majlislarda islom huquqi normalariga, huquqiy odatlarga asoslangan holda aholiga ularning fiqhiy muammolarga oid savollariga javob qaytargan{{sfn\|Shodiyev\|2010\|p=16—21}}. Bu davrda Buxoroga oʻtmishdagi shukuhi qaytganday boʻladi{{sfn\|Jumanazar\|2017\|p=256—264}}. Amir Shohmurodning olim shayxlarga nisbatan hurmati yuqori boʻlgan. Xususan, [[Xalifa Xudoydod]]ga Amir Shohmurodning ixlosi baland boʻlgan va u amirning taklifini qabul qilib, [[Pirmast]]dan [[Buxoro]]ga koʻchgan{{sfn\|Buxoriy\|2012\|p=267—268}}. Oʻz davrida Amir Shohmurodga ilm bergan [[Xalifa Niyozquli]] Masjidi Kalonga imom-[atib vazifasiga tayinlangan. U bu vazifani [[Amir Haydar]] davrida ham, deyarli 30 yil, oʻlimiga qadar bajargan{{sfn\|Джурабаев\|2013\|p=96—102}}. Tarixchi [[Mulla Olim mahdum hoji]] oʻzining ''Tarixi Turkiston'' asarida Amir Shohmurod haqida soʻz yuritib, xususan, uning din yoʻlidagi siyosatini quyidagicha xarakterlaydi: {{quote\|Shohmurodbiy ziyoda soʻfiy, xudoga yaqilnlashish yoʻlini tutgan (doxuli suluk) va taraqqiyparvar, shariat targʻibotchisi (sharʼi sharif), taomi oʻz kasbi halolidan edi{{sfn\|Toʻrayev\|2020\|p=184—185}}.}} Manbalarda Amir Shohmurodning oʻzi ham alloma va ilohiyotchilardan biri boʻlganligi haqida maʼlumot berilgan. U islom ilmining koʻplab asarlarini oʻrganib, oʻsha davrning uch nafar koʻzga koʻringan Qur’on qorilari – [[Hofiz Ashuro]], [[Qori Nadr Boqiy]] va [[Xalifa Niyozquli]]lardan Qur’on tilovati mahoratini egallagan. Amir Shohmurod fiqhga doir kitoblar yozgan{{sfn\|Джурабаев\|2013\|p=96—102}}. U tasavvuf gʻoyalari bilan sugʻorilgan „Ayn fihikmat“ („Donishmandlik asoslari“) asarini yozgan, hanafiya mazhabiga doir „Fatavayi ahli Buxoro“ („Buxoro ahliga fatvolar“) fatvolar toʻplamini tuzgan. Amir Shohmurod bu toʻplamni toʻliq kitob holiga keltirishga ulgurmagan. Uni oʻgʻli [[Amir Haydar]] oxiriga yetkazgan{{sfn\|Jumanazar\|2017\|p=256—264}}. == Oilasi == Qator 262: == Adabiyotlar == === Ilmiy adabiyotlar === {{refbegin\|2}} * {{Kitob manbasi\|author=Abdukarimov J.\|title=„Muntaxab ut-tavorix“ asari muallifi Muhammad Hakimxon Amir Shohmurod haqida\|publisher=„Oriental art and culture“ scientific-methodical journal\|date=2020\|ref=Abdukarimov}} Qator 271 ⟶ 272: * {{Kitob manbasi\|author=Buxoriy S. S.\|title=Buxoroning tabarruk ziyoratgohlari\|date=2012\|publisher=Durdona\|location=Buxoro\|pages=300\|ref=Buxoriy}} * {{Kitob manbasi\|author=\|title=Buxoro — Sharq durdonasi\|date=1997\|publisher=Sharq\|location=Toshkent\|pages=232\|ref=Buxoro — Sharq durdonasi}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Inoyatov S., Yoʻldoshev N., Hayitova O.\|title=Koʻhna tarix guvohi (Karmana tarixidan lavhalar)\|date=2000\|publisher=Sharq\|location=Toshkent\|pages=44\|ref=Koʻhna tarix guvohi}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Jumanazar A. K.\|title=Buxoro taʼlim tizimi tarixi\|date=2017\|publisher=Akademnashr\|location=Toshkent\|pages=592\|isbn=978-9943-4728-2-2\|ref=Jumanazar}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Jumanazar A. K.\|title=Nasaf\|date=2007\|publisher=Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti\|location=Toshkent\|pages=204\|isbn=978-9943-06-029-6\|ref=Jumanazar}} * {{Kitob manbasi\|author=Pardayev A. H.\|title=XVIII asrning ikkinchi yarmiga oid Samarqand shahri mahallalari tarixi va aholi demografiyasi haqida ayrim mulohazalar (Samarqand shahrining 2750-yillik yubileyiga bagʻishlangan xalqaro ilmiy simpozium materiallaridan)\|date=2007\|publisher=Fan\|location=Toshkent—Samarqand\|ref=Pardayev}} * {{Kitob manbasi\|author=Rajabov Q. K.\|title=Amir Shohmurod yoxud «amiri maʼsum»\|publisher=Buxoro mavjlari\|location=Buxoro\|ref=Rajabov}} * {{Kitob manbasi\|author=Rajabov Q. K.\|title=Mangʻitlar sulolasi davrida Samarqand (Samarqand shahrining 2750-yillik yubileyiga bagʻishlangan xalqaro ilmiy simpozium materiallaridan)\|date=2007\|publisher=Fan\|location=Toshkent—Samarqand\|ref=Rajabov}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Toʻrayev H.\|title=Buxoro tarixi: oʻquv qoʻllanma\|date=2020\|publisher=Durdona\|location=Buxoro\|pages=592\|isbn=978-9943-6571-0-6\|ref=Toʻrayev}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Toʻrayev H.\|title=Mahalliy oʻlkashunoslarning ilmiy merosida tarixiy topografiya va meʼmoriy obidalar tarixi: Buxoro oʻlkashunosligi fanidan oʻquv-uslubiy qoʻllanma\|date=2019\|publisher=Buxoro\|location=Buxoro\|pages=72\|ref=Toʻrayev}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Yoʻldoshev N.\|title=Buxorodagi ayrim avliyolar tarixi\|date=1993\|publisher=Buxoro\|location=Buxoro\|pages=144\|ref=Yoʻldoshev}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Shodiyev J. M.\|title=Buxoro amirligi davlatchiligining rivojlanishi\|date=2010\|publisher=TDYI nashriyoti\|location=Toshkent\|pages=114\|ref=Shodiyev}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Бартольд В. В.\|title=Сочинения. В 9 т. Том II 1-часть\|date=1963\|publisher=Наука\|location=Москва\|pages=1024\|ref=Бартольд}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Бартольд В. В.\|title=Сочинения. В 9 т. Том III\|date=1965\|publisher=Наука\|location=Москва\|pages=711\|ref=Бартольд}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|author=Васильев А. Д.\|title=«Знамя и меч от падишаха». Политические и культурные контакты ханств Центральной Азии и Османской империи (середина XVI — начало XX вв\|date=2014\|publisher=ПРОБЕЛ-2000\|location=Москва\|pages=356\|ref=Васильев}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|title=История Самарканда. В 2-х т. Том I\|date=1969\|publisher=Фан\|location=Ташкент\|pages=505\|ref=История Самарканда}} * {{~~kitob~~Kitob manbasi\|title=Трактат Ахмада Дониша „История Мангитской династии“\|date=1967\|publisher=Дониш\|location=Душанбе\|pages=142\|ref=Дониш}} === Ilmiy maqolalar === * {{Статья\|автор=Джурабаев Д. Х.\|заглавие=Научные труды светских и религиозных деятелей Бухарского эмирата в конце XVIII — начале XIX века\|издание=Вестник Челябинского государственного университета\|год=2013\|номер=36\|ref=Джурабаев}} {{refend}}

Amir Shohmurod: Versiyalar orasidagi farq