Neptun: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 2:
[[Fayl:Neptune - Voyager 2 (29347980845) flatten crop.jpg|thumb]]<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
{{Maʼnolari|Neptun (maʼnolari)}}
'''Neptun''' (simbol: [[File:Neptune symbol (fixed width).svg|16px|♆]]) — Quyosh sistemasida Quyoshdan uzoqligi boʻyicha 8-sayyora. Koʻzga koʻrinmaydi, belgisi if yoki T. Fransuz astronomi U. Leveryening matematik hisoblari asosida 1846-yil nemis astronomi I. Galle kashf etgan. Quyoshdan oʻrtacha uzokligi 30,071 astronomik birlik (4498,6 mln. km). Orbitasining ekssentrisiteti 0,008, orbita tekis-ligi ekliptika bilan G46’ burchak tash-kil etadi. Quyosh atrofidagi aylanish davri 164,788 yil, oʻz oʻqi atrofida 16 soatda aylanib chiqadi. N.ning ekvatorial radiusi 24750&nbsp;km, massasi Yer massasining 17,25 baravariga teng . N. moddasining oʻrtacha zichligi boshqa gigant-sayyoralarniki kabi 1,71 g/sm³ ga teng . Ekvatorda ogʻirlik kuchi tezlanishi 15m/s2, N. sirtida ikkinchi kosmik tezlik 25&nbsp;km/s. N. atmosferasi vodorodning metan bilan bir oz aralash-masidan iborat molekulalaridan tashkil topgan. N. tashki qatlamining temperaturasi 200° atrofida. Oddiy koʻz bilan N.ni kuzatib boʻlmaydi. Teleskopda burchak diametri taxminan 2,5" boʻlgan yashil disk boʻlib koʻrinadi. N.ning 8 ta ta-biiy yoʻldoshi boʻlib, ulardan 2 tasi katta — Nerida va Triton bor.
 
N.ning kashf etilishi astronomiyaning katta yutuqlaridan biridir. Uran kashf etilgandan ikki yil oʻtgandan keyin, 1783-yil rus astronomi A. N. Lek-sel (1740—84) uning harakatini oʻrga-nib, Uranning hisoblangan yoʻldan muntazam ravishda ogʻishini aniqladi, bu ogʻish 8-nomaʼlum sayyoraning taʼsiri ekanligini aytgan. Bu gipotezani fransuz fizigi D. F. Arago qoʻllab-quvvatlagan. J. K. Adame va U. Leveryelar bir-biridan mustaqil holda uning oʻrnini mustaqil ishlab chiqqan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>