Vikipediya

Urganch: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish
← Avvalgi tahrirKeyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
fix
Wikified
Qator 1:
:''bu maqola Oʻzbekistondagi shahar haqida, oʻrta asrlardagi Urganch haqida [[Koʻhna Urganch]]ga qarang.''
{{Aholi punkti
|mavqe = shahar[[Shahar]]
|oʻzbekcha nomi = Urganch
|mamlakat = Oʻzbekiston
|asl nomi = {{lang-uz|Urganch, Урганч}}
|mamlakat tasvir = Oʻzbekiston{{Fotomontaj
| photo1a = Ourguentchbanner.jpg
|gerb =
| photo2a = Shavat canal and "Avesta" park.jpg
|bayroq =
| photo2b = Shavat kanal.jpg
|gerb eni =
| photo3a = New houses in Urgench near Shavat canal.jpg
|bayroq eni =
| photo3c = Waterfront of Shavat canal in Urganch.jpg
|lat_dir = |lat_deg= 41|lat_min= 33
| photo4a = Church of in Urgench 15-05.JPG
|lon_dir = |lon_deg= 60|lon_min= 38
| photo4c =
|CoordAddon = type:city(143199)_region:UZ
| size = 280
|mamlakat xaritasi oʻlchami = 250
| spacing = 2
|mintaqa xaritasi oʻlchami =
| color = transparent
|tuman xaritasi oʻlchami =
| border = 0
|mintaqa turi = Viloyat
}}
|mintaqa = Xorazm viloyati
|gerb =
|jadvalda mintaqa = Xorazm viloyati{{!}}Xorazm
|bayroq =
|tuman turi =
|gerb eni =
|tuman =
|bayroq eni =
|jadvalda tuman =
|lat_dir =|lat_deg= 41|lat_min= 33
|ichki bolinishi =
|lon_dir =|lon_deg= 60|lon_min= 38
|rahbar turi = hokim
|CoordAddon = type:city(143199)_region:UZ
|rahbar = Oybek Xolboyev<ref>[https://kun.uz/uz/news/2020/12/17/urganch-shahri-hokimi-ozgardi?q=%2Fnews%2F2020%2F12%2F17%2Furganch-shahri-hokimi-ozgardi „Urganch shahri hokimi oʻzgardi“] (17-dekabr 2020-yil). ''[[Kun.uz]]''</ref>
|mamlakat xaritasi oʻlchami = 250
|asos solingan =
|mintaqa xaritasi oʻlchami =
|ilk eslatilishi = XVI asr
|tuman xaritasi oʻlchami =
|avvalgi nomlari = Yangi Urganch, <small>1929-yilgacha</small>
|koordinatalari = {{coord|41|33|N|60|38|E|region:UZ|display=inline}}
|qachondan beri =
|mintaqa turi = Viloyat
|maydon = 70
|mintaqa = Xorazm viloyati
|balandlik turi =
|jadvalda mintaqa = Xorazm viloyati{{!}}Xorazm
|AP markazi balandligi =
|tuman turi =
|iqlim = keskin kontinental
|tuman =
|rasmiy til = oʻzbek
|jadvalda tuman =
|rasmiy til-ref =
|ichki bolinishi =
|aholi = 200 ming
|rahbar turi = Hokim
|sanalgan yil = 2020
|rahbar = Oybek Xolboyev<ref>[https://kun.uz/uz/news/2020/12/17/urganch-shahri-hokimi-ozgardi?q=%2Fnews%2F2020%2F12%2F17%2Furganch-shahri-hokimi-ozgardi „Urganch shahri hokimi oʻzgardi“] (17-dekabr 2020-yil). ''[[Kun.uz]]''</ref>
|zichlik =
|asos solingan =
|aglomeratsiya =
|ilk eslatilishi = [[XVI asr]]
|milliy tarkib = [[oʻzbeklar]]
|avvalgi nomlari = Yangi Urganch <small>(1929-yilgacha)</small>
|konfessiyaviy tarkib =
|qachondan beri =
|etnoxronim =
|maydon = 70
|vaqt mintaqasi = +5
|balandlik turi =
|DST =
|AP markazi balandligi = 90
|telefon kodi = +998 622
|iqlim = keskin kontinental
|pochta indeksi =
|rasmiy til = [[Oʻzbek tili|oʻzbek]]
|pochta indekslari =
|aholi = 200 000
|avtomobil kodi = 22 (1998—2008-yillardagi eski obraz)<br />90 - 94 (01.10.2008-yildan boshlab yangi obraz)<ref>{{Web manbasi
|sanalgan yil = 2020
|url = http://www.goldenpages.uz/avto/
|zichlik =
|title = Oʻzbekistonning yangi avtomobil raqamlari
|aglomeratsiya =
|author =
|milliy tarkib = [[oʻzbeklar]]
|date =
|konfessiyaviy tarkib =
|work =
|etnoxronim = {{ubl|[[oʻzbeklar]] — 90%|[[ruslar]] — 5%|[[qozoqlar]], [[turkmanlar]], [[koreyslar]] — 3%|[[olmonlar]] va [[yahudiylar]] — 2%}}
|publisher = Справочник Узбекистана — Золотые Страницы
|vaqt mintaqasi = +5
|archiveurl = https://www.webcitation.org/6CRrtNN1e?url=http://www.goldenpages.uz/avto/
|DST =
|archivedate = 2012-11-25
|telefon kodi = +998-62
|accessdate = 2013-02-09
|pochta indeksi = 220100
|avtomobil kodi = 22 (1998—2008-yillardagi eski obraz)<br />90 — 94 (1-oktabr 2008-yildan boshlab yangi obraz)<ref>{{Web manbasi
|url = http://www.goldenpages.uz/avto/
|title = Oʻzbekistonning yangi avtomobil raqamlari
|author =
|date =
|work =
|publisher = Справочник Узбекистана — Золотые Страницы
|archiveurl = https://www.webcitation.org/6CRrtNN1e?url=http://www.goldenpages.uz/avto/
|archivedate = 2012-11-25
|accessdate = 2013-02-09
}}</ref>
|sayt = {{URL|www.urganchshahar.uz}}
|identifikator turi =
}}
|raqamli identifikator =
'''Urganch''' ([[1929-yil]]gacha '''Yangi Urganch''') — Oʻzbekiston Respublikasining [[Xorazm viloyati]]dagi shahar, viloyatning maʼmuriy, iqtisodiy va madaniy markazi. [[Amudaryo]]ning quyi oqimi chap sohilida. Shovot kanali shahar oʻrtasidan oʻtib, Urganchni shim. va janubiy qismlarga ajratgan. Shimoliy qismida, asosan, turar joy binolari, ilmiy va madaniy maorif muassasalari, maishiy xizmat koʻrsatish korxonalari, janubiy qismida esa i.ch. korxonalari joylashgan. Har ikkala sohil birbiri bilan koʻpriklar orqali bogʻlangan. Aholisi 200 ming kishi (2020).
|Commons turkumi =
|sayt = http://xorazm.uz/
|sayt tili =
|sayt tili 2 =
|add2=||add1=|add3=}}
'''Urganch''' ([[1929-yil]]gacha '''Yangi Urganch''') — Oʻzbekiston Respublikasining [[Xorazm viloyati]]dagi shahar, viloyatning maʼmuriy, iqtisodiy va madaniy markazi. [[Amudaryo]]ning quyi oqimi chap sohilida. Shovot kanali shahar oʻrtasidan oʻtib, Urganchni shim. va janubiy qismlarga ajratgan. Shim. qismida, asosan, turar joy binolari, ilmiy va madaniy maorif muassasalari, maishiy xizmat koʻrsatish korxonalari, jan. qismida esa i.ch. korxonalari joylashgan. Har ikkala sohil birbiri bilan koʻpriklar orqali bogʻlangan. Aholisi 200 ming kishi (2020).
 
[[Tasvir:Urgentch.jpg|thumb]]
[[Tasvir:Honighaendler.JPG|thumb]]
[[Tasvir:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi.jpg|thumb]]
== Tarixi ==
Urganch shahri bundan 360 yil oldin hozirgi oʻrniga kelib joylashgan. Shahar oldin [[Turkmaniston]] hududida joylashgan boʻlib u qariyb 3000-yillik tarixga ega. [[Xiva]] xoni [[Abulgʻozi Bahodirxon]] 360 yil oldin [[Amudaryo]] oʻzanini [[Kaspiy dengizi]]ga oʻzgartirib shahar aholisi suvsizlikdan qiynalgani uchun Urganchni Amudaryoning oʻng qirgʻoqiga koʻchirihga amr etgan. Shaharga 1646-yilda [[Xiva xoni]] [[Abulgʻoziy Bahodirxon]] tomonidan asos solingan. Amudaryo oʻz yoʻnalishini oʻzgartirib [[Orol dengizi]] tomon oqa boshlaganidan soʻng Gurganj sh. (Koʻhna Urganch) suvsiz qolgan. Abulgʻoziy Bahodirxon Gurganj, Vazir qalʼa (shahar)larida va ular atroflarida tarqoq holda yashagan aholini koʻchirib Amudaryoning jan. qismlarida joylashtirgan va aholi oʻrnashgan hudud atrofini qalʼa devori bilan mustahkamlab unga „Toza Urganch“, yaʼni „Yangi Urganch“ deb nom bergan. Shundan keyin qadimgi Gurganj shahrining nomi Koʻhna Urganch boʻlib qoldii. Yangi Urganch bilan Koʻhna Urganch oraligʻi 170&nbsp;km.
Qator 88 ⟶ 97:
 
== Geografiyasi ==
Shahar [[Toshkent]]dan 1100&nbsp;km gʻarbda, [[Amudaryo]] sohilidan 12&nbsp;km gʻarbda ([[Cholish]] pristani), [[Shovot (kanal)|Shovot]] kanalida joylashgan. [[Urganch (aeroport)|"Urganch"„Urganch“ aeroporti]], [[Turkmanobod]] — [[Beyneu]] yoʻlidagi temiryoʻl stansiyasi mavjud.
 
== AholisiDemografiyasi ==
{{Historical populations
{|class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: white; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" style="border: 1em solid white")
| align = none
|-
| cols =
|'''Yil'''
| percentages = pagr
|1926
| source = <ref name="bse">BSE boʻyicha</ref><ref name="sl1997">"Zamonaviy izohli lugʻat" nashr. „Katta sovet ensiklopediyasi“, 1997.</ref><ref name="wg">[http://bevoelkerungsstatistik.de/wg.php?x=1196882116&men=gcis&lng=de&dat=32&geo=-225&srt=pnan&col=aohdq&va=x&pt=a World Gazetteer: Usbekistan — die wichtigsten Städte]</ref>
|1939
| graph-pos = bottom
|1959
|1926 |25
|1970
|1939 |45
|1976
|1959 |64
|1991
|1970 |86
|2019
|1976 |101
|-
|1991 |130
|'''Aholi, <br /> ming kishi'''
|2019 |190
|25<ref name="bse">[[BSE]] boʻyicha</ref>
}}
|45<ref name="bse"/>
 
|64<ref name="bse"/>
Aholining 90 % i — [[oʻzbeklar]], 5 % i — [[ruslar]], 3 % i — [[qozoqlar]], [[turkmanlar]], [[koreyslar]], 2 % i — [[olmonlar]] va [[yahudiylar]].
|86<ref name="bse"/>
|101<ref name="bse"/>
|130<ref name="sl1997">"Zamonaviy izohli lugʻat" nashr. „Katta sovet ensiklopediyasi“, 1997 y.</ref>
|190<ref name="wg">[http://bevoelkerungsstatistik.de/wg.php?x=1196882116&men=gcis&lng=de&dat=32&geo=-225&srt=pnan&col=aohdq&va=x&pt=a World Gazetteer: Usbekistan — die wichtigsten Städte]</ref>
|}
Aholining 90 % i — [[oʻzbeklar]], 5 % i — [[ruslar]], 3 % i — [[qozoqlar]], [[turkmanlar]], [[koreyslar]], 2 % i — [[olmonlar]] va yevreylar.
 
== Iqtisodi ==
Qator 117 ⟶ 121:
 
== Mashhur kishilar ==
* [[German, Anna ViktoriyaGerman]] — polyak qoʻshiqchisi
* Viktor Kolodyajniy — rossiyalik amaldor
 
Qator 124 ⟶ 128:
 
== Adabiyotlar ==
* ''Pilyavskiy V.'' '''Urgench i Mizdaxkan.''' — M., 1947. („[[Сокровища„Sokroviщa зодчестваzodchestva народовnarodov СССР]]“SSSR“ seriyasi).
* Abulgʻozi y , Shajarai turk, T., 1991;
* Nurjanov K., Matnazarova G., Xorazm tarixi, 1—2 j., Urganch, 1995;
Qator 130 ⟶ 134:
 
== Havolalar ==
{{Commons turkum}}
* [http://xorazm.uz/ Xorazm portali]
* [[BSE]]: [http://gatchina3000.ru/great-soviet-encyclopedia/bse/114/433.htm Urganch (Oʻzbek SSRdagi shahar)]
* [http://artislam.org.ua/nauchnaya-zhizn/urgench.htm Urganch (Gurganch, Gurganj, Jurjaniya, Koʻhna Urganch) — Xorazm poytaxti.]{{Deadlink|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
 
 
{{OʻzME}}
 
{{Oʻzbekiston shaharlari}}
{{Xorazm viloyati}}
{{Tashqi havolalar}}
 
[[Turkum:Oʻzbekiston shaharlari]]
"https://uz.wikipedia.org/wiki/Urganch" dan olindi