[[Fayl:Map prevailing winds on earth.png|thumb|xaritasi ([[Ingliz tili|ingliz tilida]])]]
'''Passatlar''' (gollandcha ''passaat'') — tropik kengliklarda okeanlar ustida yil boʻyi barqaror esib turadigan havo oqimlari. P. tezligi Yer yuzasida 5—6 m/s ni tashkil qiladi. Vertikal kalinligi 2—4 km boʻlib, ekvator tomon oshib boradi. P.ga meridian boʻylab ekvator tomon yoʻnalgan oqimlar qoʻshiladi, natijada Shim. yarim sharda P. koʻproq shim.-sharqiy shamollar, Jan. yarim sharda esa jan.-shar-qiy shamollar boʻlib esadi. P. subtro-pikdagi antitsiklonlar bilan chambarchas boglangan (ular bu antitsiklonlarning ekvator tomondagi chekkalariga karab esadi). Shamol maromi tez-tez oʻzgarib turadigan tropik oʻlkalarda P. ancha sust, baʼzi joylarda P. oʻrnini mussonlar egallaydi. Ekvator yaqinida bu-tun troposfera va quyi stratosfera qatlamida sharqiy shamollar ustunlik qiladi. Troposferaning yuqori qatlamlarigacha koʻtarila olmagan P. ustida shamollar gʻarbiy yoʻnalishga ega boʻladi. P. ustidagi bu oqimlar antipassatlar deb ataladi. P. va antipassatlar ekvator bilan subtropiklar oʻrtasida sirkulyasiya sistemasini hosil qiladi.▼
[[Fayl:Earth Global Circulation - en.svg|thumb|xaritasi (ingliz tilida)]]
▲'''Passatlar''' (gollandcha ''passaat{{lang-es|viento de pasada}}'') — tropik kengliklarda [[Okean|okeanlar]] ustida yil boʻyi barqaror esib turadigan havo oqimlari. P.Passatlar tezligi Yer yuzasida 5—6 m/s ni tashkil qiladi. Vertikal kalinligi 2—4 km boʻlib, ekvator tomon oshib boradi. P.gaPassatlarga meridian boʻylab [[ekvator]] tomon yoʻnalgan oqimlar qoʻshiladi, natijada Shim. yarim sharda P.Passatlar koʻproq shim.-sharqiy shamollar, Jan. yarim sharda esa jan.-shar-qiy shamollar boʻlib esadi. P.Passatlar subtro-pikdagi antitsiklonlar bilan chambarchas boglangan (ular bu antitsiklonlarning ekvator tomondagi chekkalariga karab esadi). Shamol maromi tez-tez oʻzgarib turadigan tropik oʻlkalarda P.Passatlar ancha sust, baʼzi joylarda P.Passatlar oʻrnini [[mussonlar]] egallaydi. Ekvator yaqinida bu-tun [[troposfera]] va quyi [[stratosfera]] qatlamida sharqiy shamollar ustunlik qiladi. Troposferaning yuqori qatlamlarigacha koʻtarila olmagan P.Passatlar ustida shamollar gʻarbiy yoʻnalishga ega boʻladi. P.Passatlar ustidagi bu oqimlar antipassatlar deb ataladi. P.Passatlar va [[antipassatlar]] ekvator bilan subtropiklar oʻrtasida sirkulyasiya sistemasini hosil qiladi.
P.ningPassatlarning okeanlar yuzasida quyi kengliklarga qarab oqadigan havosi suvdan sovuqroq boʻladi. Shuning uchun bu havo tagidan iliydi va toʻp-toʻp bulutli konveksiya vujudga keladi. Lekin bu bulutlardan yogʻin yogʻmaydi va P.Passatlar hukmron oʻlkalarning havosi quruq boʻladi. Materiklarda P.Passatlar esadigan joylarda tropik choʻllar hosil boʻlgan. Lekin Shim. va Jan. yarim sharlardagi P.Passatlar oraligʻidagi zonada konveksiya kuchi va balandligi keskin ortadi; katta balandliklargacha keng bulutlar toʻdasi yuzaga keladi, ulardan jala yomgʻirlari yogʻadi. Quruklikda bu zona nam subekvatorial va ekvatorial oʻrmonlar zonasiga toʻgʻri keladi.
Tohir Muxtorov.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
