Serpent: Versiyalar orasidagi farq

'''Serpent''' ({{Lang-fr|serpent}} — ilon) — qadimiy puflab chalinadigan [[Puflama musiqa cholgʻulari|musiqa asbobi]], bir nechta zamonaviy puflab chalinadigan asboblar ajdodi. [[XVI asr|XVI-asrdan]] beri maʼlum. U o‘zoʻz nomini ilonsimon egri shakli tufayli olgan.

Asbobning ixtirochisi kanonik Edme Gilyam hisoblanadi. Va 1743-yilda Jan Lebel o‘zoʻz memuarlarida uning ixtiro qilinish tarixini eʼlon qildi<ref name=":0">{{Cite web manbasi|url=https://muzinstru.ru/duhovye/serpent|title=Серпент: описание инструмента, история, устройство, звучание, использование|website=muzinstru.ru|access-date=2021-12-21}}</ref>.

Turli-tuman materiallar: yog‘ochyogʻoch, mis, rux yoki kumushdan tayyorlangan. Zamonaviy mis puflanma asboblarning mundshtuklariga juda o‘xshashoʻxshash fil suyagi yoki hayvonlarning suyagidan tayyorlangan chuqur kosachali mundshtukka ega bo‘lganboʻlgan. Korpusida dastlab oltita teshigi bo‘lganboʻlgan. Keyingi modellari bir nechta klapanga ega bo‘lganboʻlgan. Cherkov musiqasida, xususan cherkov xorida Baslarni qo‘llabqoʻllab-quvvatlash uchun foydalanilgan. Tovushi ancha kuchli, dag‘aldagʻal, intonasiyalari barqaror emas. Ko‘plabKoʻplab orkestrlar tarkibiga kirgan.

Serpentda musiqa chalish uchun ohanglarni yaxshi eshitish va farqlash qobiliyati talab etilgan, chunki unda musiqani sof chalish kattagina qiyinchiliklar bilan bog‘liqbogʻliq bo‘lganboʻlgan. Klapanlarning paydo bo‘lishiboʻlishi bu muammoni faqat yanada chuqurlashtirdi. XVIII asrning musiqa tanqidchisi Charlz Byorni mahoratsiz odam qo‘llaridagiqoʻllaridagi Serpent tovushini „juda och bo‘lganboʻlgan, hatto o‘taoʻta g‘azablangangʻazablangan essek buzog‘iningbuzogʻining o‘kirishi“gaoʻkirishi“ga oʻxshatgan.

Asbob 6 ta teshikka ega bo‘libboʻlib, ular 3 tadan 2 guruhga birlashtirilgan. Ilk modellarda klapanlarda barmoqlar uchun teshiklar bo‘lmaganboʻlmagan<ref name=":0" />. Keyinroq chiqarilgan modellarida klarnetdagi kabi klapanlar bo‘lganboʻlgan, lekin ular faqat yangi teshiklar uchun qilingan, chunki eskilari odatdagidek boʻlib qolavergan<ref name=":0" />.

Serpentdan 1826-yilda Djoakomo Rossining „Korinf qamali“ operasida, 1842-yilda Rixard Vagnerning „Rientsi“ operasida foydalanilgan<ref name=":1">{{Cite web manbasi|url=https://bigenc.ru/music/text/3659054|title=СЕРПЕНТ • Большая российская энциклопедия - электронная версия|website=bigenc.ru|access-date=2021-12-21}}</ref>.

Ko‘plabKoʻplab kompozitorlar, shu jumladan Mendelson ham serpentdan o‘zoʻz partituralarida foydalanganlar, lekin 19-asrning ikkinchi yarmida bu noodatiy asbob isteʼmoldan chiqdi. Uning asosida ofikleid konstruksiya qilindi<ref name=":1" />.