'''KUK (Cook) Jeyms''' (1728.27.10, [[Marton]], [[Yorkshir grafligi]] — 1779.14. 2, [[Ganayi orollari]]) — ingliz dengizchi sayyohi. 1768—71 yillarda "Indevor" ke-masidakemasida dunyo aylana ekspeditsiyaga rah-barlik qilgan. Britaniya admiralligi tomonidan tashqil etilgan ushbu eks-peditsiyaningekspeditsiyaning maqsadi Tinch okeanda yangi yerdarni egʻallash edi. Kema Plimut shahridan safarga chiqib, Gorn bur-nini aylanib oʻtgach, Taiti o.gaorolga yetib bordi. 1769-yilda uning shim.-gʻarbidagi yondosh orollarni Jamiyat o.lariorollari degan umumiy nom bilan haritaga tushirdi. 1769—70 yillarda Yangi Zelandiya qir-gʻoklarini aylanib oʻtib, uning orollardan iborat ekanligini aniq-ladianiqladi. Katta Toʻsiq rifi va Avstrali-yaningAvstraliyaning sharqiy so-hillarinisohillarini tadqiq qiddi. Torres boʻgʻo-ziboʻgʻozi orqali K. Yaxshi Umid burnini aylanib, 1771-yilda Angliyaga qaytdi.
Antarktida materigini topish va Yangi Zelandiya va boshqa orollarni oʻrganish maqsadida uyushtirilgan dunyo aylana 2-sayohatida (1772— 75) K. "Rezolyushen" kemasida suzib 1773-yil tarixda ilk bor Jan.Janubiy qutbiy doirani (40° shq.u.) kesib oʻtdi va 66° 36’j. k.gacha yetib bordi. Ikkinchi sayoh-atisayohati davomida Tuamotu arxipelagidagi 2 atoll, Kuk o.lariorollari guruhidagi Pal-merstonPalmerston o.orol va Xervi atolli, Yangi Gebrid o.lariorollari, Yangi Kaledoniya va Nor-folkNorfolk o.niorolni (1774), Atlantika okeani jan.dagijanubidagi Jan.Janubiy Georgiya va Jan.Janubiy Sandvich o.lariniorollarini (1775) topib, yevropaliklarga maʼlum qildi.
K. 1776-yilda "Rezolyushen" va "Diskoveri" kemalariga ekspeditsiya boshligʻi qilib tayinlandi. 1777-yilda Kuk o.laridagiorollaridagi 3 atollni, Tubuai va Rojdestvo o.larini, 1770-yilda Ganayi o.lariniorollarini tavsifladi, Amerikaning shim.-gʻarbiy sohillarini oʻrgandi va qis-manqisman haritaga tushirdi. 1779-yilda Ganayi o.daorolda mahalliy aholi tomonidan oʻldirildi. 20 dan ortiq geografik obʼyekt lar K. nomiga qoʻyilgan.
