Qavs: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Rtfroot (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Vaska46 (munozara | hissa)
"Скоба" sahifasini tarjima qilib yaratildi
Qator 1:
{{Maʼnolari|Qavs (maʼnolari)}}{{Infobox punctuation mark|belgi=()|nomi=Qavs|boshqa_nomlar=|unicode=(: U+0028<br>
): U+0029|unicode_list=|UTF-16=(‎: 0x28<br>
)‎: 0x29|URL-kod=(: %28<br>
): %29|HTML-kod=|yana_qara=[[Nuqta]]|matematikada=|IPA=|Latex=}}'''Qavs''' (arab. — yoy, egilgan narsa) — [[Oʻzbek tili|oʻzbek tilida]] keng qoʻllanadigan, ikki elementli (qoʻshaloq), asosan, gap oʻrtasida va oxirida ishlatiladigan chegaralovchi [[tinish belgisi]]. Ochiluvchi va yopiluvchi qismlardan iborat. Dastlab u "Turkiston viloyatining gazeti"da 1873-yildan qoʻllangan, keyinchalik boshqa gaz., jur. va kitoblarda ham ishlatila boshlagan. Hozirgi yozuvda asosan 2 xil shaklda ishlatiladi: a) odatdagi Qavs () asosiy meʼyor hisoblanib, barcha yozuv shakllarida uchraydi; b) oʻrta Qavs yoki katta Qavs — [] va {} matematika, geometriya, kimyo va boshqalar fanlarda, shuningdek, Qavs ichida Qavs keladigan holatda uchraydi. Xususan, mat.da bu belgi amallarning bajarilishi tartibini belgilash uchun ishlatiladi. Mas, (5,2+4,8):0,5 (oldin qavs ichidagi amal bajariladi). Qavsning yopiluvchi (ikkinchi) qismi baʼzan yozma nutqda ketmaket keluvchi, sanaluvchi fikrlar, taʼriflarni raqamlashda (raqam yoki harf bilan) yakka, mustaqil holda ham qoʻllanishi mumkin.
 
[[Fayl:Claveaux.JPG|thumb| Qurilish braketi va uning qo'llanilishi]]
Hozirgi oʻzbek tilida quyidagilar Qavsga olinadi: a) kiritma konstruksiyalar (kiritma soʻz, kiritma birikma, kiritma gaplar); b) remarkalar; v) sitata yoki misollarning manbalari; g) tushuntirish, izoh, uqtirish maʼnosidagi soʻz, birikma va gaplar, shuningdek, gaz. va jur.lardagi "davomi bor", "boshi 3betda" kabilar ham Qavsga olinadi; d) sitatadagi biror soʻz yoki jumlaga muallifning turli munosabatini bildiruvchi soʻroq, undov belgilari, shuningdek, muallif tomonidan sitataga kiritilgan gaplar. Qavsga olingan qism asosiy gap (matn) bilan bevosita yoki bilvosita aloqador boʻladi.
'''Qavs''' — bukilgan, odatda yoysimon yoki P harfi shaklida bo'lib, metall novda yoki chiziq, o'z maqsadiga ko'ra, turli tarzda mustahkamlangan [[Mahkamlovchi buyum|mahkamlagich]] vositasi hisoblanadi.
 
== Qo'llanilishi ==
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
Yog'och konstruktsiyalarni tishlari bilan daraxtga mahkamlash maqsadida aynan qurilish qavslaridan foydalaniladi, bu esa konstruksiya elementlarini tez va nisbatan ishonchli tarzda mahkamlash imkonini taqdim etadi (uning keng tarqalgan turi - yog'ochdan yasalib, yog'och uylarning devorlaridagi uchlarni mahkamlashda keng qo'llanilgan). Qo'lda yasalgan qavslar konstruksiyadagi qavsning "ishini" hisobga olgan holda, turli bo'limlar yordamida amalga oshiriladi. Bunday qavs ishonchli bo'lib, kamdan-kam holatlarda yuk va harorat o'zgarishi ta'siridan yorilib ketadi.
 
Zanjirlarni ko'tarish tizimlarida (va ba'zan statik tizimlarda) (po'lat) sim arqonlarni va boshqa temir qurilmalarni biriktirishda ulardan bog'ich sifatida foydalaniladi. Vint shtifli qavslar asosan vaqtinchalik vazifalar uchun qo'llaniladi. Xavfsizlik murvatining zanjirlari uzoq muddatli yoki doimiy ilovalarda yuk ustini siljish va uning aylanishiga sababchi bo'lish mumkin bo'lgan joylarda qo'llaniladi. Zanjirli yoki D-shaklli qavslar asosan bir qo'lyelkanli tizimlarida, langar va kamon shaklida qo'llaniladi.
 
Simli qavslar kundalik hayotda keng qo'llaniladi, ya'ni qog'oz qisqichlari - qog'oz varaqlarini mahkamlash imkonini beruvchi ish yuritish buyumlarida.
{{stub}}
 
Qavslardan foydalanish qavs o'rnatilishi kerak bo'lgan obyektni bosadigan maydonning sezilarli darajada oshishiga (masalan, mixlar bilan solishtirganda) bog'liq. Shu sababli,mato ko'p hollarda qavslar bilan [[mebel]], devorlarga va qalqonlarga [[plakat]]<nowiki/>lar, shuningdek, oralit binolarining devoridagi [[Plakat|shkaf]]<nowiki/>ga, bug' izolyatsiyali yog'och tuzilmalarga mahkamlanadi.
[[Turkum:Yozuv]]
 
== Shuningdek qarang ==
{{Vikilugʻat|скоба}}
 
* [[Qavs|Qavslar]]
 
== Eslatmalar ==
<references group="" responsive="1"></references>
 
== Adabiyot ==
 
* Скоба // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
* Скоба // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
* Выборгский 85-й пехотный полк // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
* Десятый саперный батальон // Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого … [<templatestyles src="Шаблон:Comment/styles.css" />и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1911—1915.