Agau: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Delecta55 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Delecta55 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 9:
|-
|'''Tarqalishi'''
|Efiopiya - — 733,000 kishi
 
Eritreya - 76,000 kishi
|-
|'''Tili'''
Qator 19:
|Xristianlik, Yahudiylik
|-
|'''Qarindosh xalqlar'''
|Agau xalqlari
 
Qator 25:
|}
 
[[Fayl:Agaw_women_of_Ethiopia.jpg|thumb| Agau ayollari qo'ldaqoʻlda yigirish uchun ishlatiladigan urchuqni ushlab turishibdi.]]
'''Agau''' (nomlanishi - — agav; [[Efiop tili|geez]] አገው agaw , [[Amhara tili|amx]]. agäw ) - — [[Efiopiya]] shimolidagi (733 000 - — 1998 yillardagi aholini ro'yxatgaroʻyxatga olish bo'yichaboʻyicha) va [[Eritreya|Eritreyadagi]] (2000 yilda 76 000) Kushit xalqlari guruhi, 1970 yildagi ma'lumotlargamaʼlumotlarga ko'rakoʻra agau aholisi soni taxminan 250 000 kishini tashkil etar edi <ref> Gamst F. C. Peasantries and Elites without Urbanism: The Civilization of Ethiopia // Comparative Studies in Society and History, Vol. 12, No. 4 (Oct., 1970), p. 375 </ref>.
 
* aviya, kunfal ( [[Tana (koʻl)|Tana]]<nowiki/>ko'likoʻli janubida);
* kayla, kuara, kemantva boshqalar (Tana ko'likoʻli shimolida);
* kamir va kamta ( Lalibelashahri yaqinidagi Lastaviloyati);
* bogo yoki bilin (Eritreyadagi Keren shahri yaqinida).
 
Qator 36:
[[Fayl:Ethiopia_regions_numbered.png|right|thumb|250x250px| Efiopiya hududlari]]
[[Fayl:Ethiopia_shaded_relief_map_1999,_CIA.jpg|right|thumb|301x301px| Efiopiya xaritasi]]
Ular agav tillarida gaplashishadi, shuningdek, [[Amhara tili|amxar]] ( falashlarorasida) va tigrinya (bilinlar orasida) tillarida ham tarqalgan. Ular irqning Efiopiya turiga (negroiddan yevropeoid irqiga o'tishoʻtish shakli) mansub. Agaular so'zlashadigansoʻzlashadigan tillar bir-biriga yaqin <ref> Appleyard. D. L. A Grammatical Sketch of Khamtanga--I // Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol.50, No. 2 (1987), p. 245 </ref>.
 
== Dini ==
Dindorlar, asosan, monofizit xristianlar, [[Yahudiylik|yahudiylar]] ( falash, asosan, kuarlardan), mahalliy sinkretik sekta (kemant, kunfal) tarafdorlari, anʼanaviy kultlar tarafdorlari (kamir va kamta bir qismi, aviyya) ham bor; Xudojo'ylarningXudojoʻylarning aksariyati [[Katolitsizm|katoliklar]], ba'zilaribaʼzilari sunniy [[Ahl as-Sunna val-Jamoa|musulmonlar]].
 
== Tarixi ==
Aksum manbalariga ko'rakoʻra, III-VI asrlarda Agaular Tigre platosining janubida knyazlik tashkil qilishgan. VI asrda ularning orasiga [[Xristianlik|nasroniylik]] va [[yahudiylik]] kirib keladi. X asrda boshqa knyazliklar paydo boʻldi, iudaizmni qabul qilgan shimoli-gʻarbiy Agau ( Falash) va Sharqiy Agau nasroniylari (Kamir va Kamtaning ajdodlari) Lasta hududida Zague davlatini barpo etganlar, oʻrtasida kurash boshlandi. XVIII-XIX asrlarda barcha Agau [[Amhara|Amxara]] va [[Tigraylar|Tigrai]] guruhlarining assimilyatsiyasi kuchaydi. Amxaralar orasida tarqalgan zamonaviy Agau asosan qishloq aholisidan iborat bo'libboʻlib, sezilarli siyosiy rol o'ynamaydioʻynamaydi. Xristian bo'lmaganboʻlmagan guruhlar an'anaviyanʼanaviy ijtimoiy tashkilotning elementlarini (rahbar-ruhoniylar va Kemantlar o'rtasidagioʻrtasidagi dual qabilaviy tashkilot) saqlaydi.
 
== Madaniyati ==
Moddiy madaniyati [[Amhara|amxara]]<nowiki/>madaniyatiga yaqin. Agau qadimiy rivoyat va afsonalari saqlanib qolgan; falashlarning geez tilida adabiyoti, [[Efiop tili|agau]] tilida she'riyatisheʼriyati bor. Boy og'zakiogʻzaki, musiqa va raqs xalq og'zakiogʻzaki ijodi bor. Raqslar hech qanday hodisaga mos kelmaydi, ular faqat ko'ngilocharkoʻngilochar xarakterga ega <ref> Martin G. Dance Types in Ethiopia // Journal of the International Folk Music Council, Vol. 19 (1967), p. 25 </ref>.