Qutb: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Qutb (maʼnolari)ga yoʻnaltirildi Teglar: Yangi yoʻnaltirish Koʻrib tahrirlagich: Switched |
„Поляр“ sahifasi tarjima qilib yaratildi Teglar: Removed redirect Avtomatik tarjimon Avtomatik tarjimon 2 |
||
Qator 1:
[[Fayl:DP_Leo_and_Planet.png|right|thumb| Qutb va qizil mitti yulduzdan tashkil topgan DP Aeslon tizimi, (rasm)]]
'''Qutblar''' (shuningdek, AM Gerkules, '''AM Her''' kabi o‘zgaruvchilar) (erkak, birlikda '''qutb''') juda kuchli magnit maydonga ega [[Qoʻshaloq yulduzlar|bo‘lgan qo‘shaloq yulduzlar tizimidagi]] kataklizm o‘zgaruvchilardan biri hisoblanadi. Qo‘shaloqlari dK - dM spektral sinfdagi mitti yulduz va kuchli magnit maydonga ega (M) issiq ixcham ob'ektdan iborat. Odatda, yorqinlikning o‘zgarish amplitudasi taxminan <sup>1m</sup> ni tashkil qiladi, lekin asosiy komponent [[rentgen nurlari]] bilan nurlantirilganda o'rtacha yorqinlik 3m ga oshishi mumkin. Yorqinlik o‘zgarishining to‘liq amplitudasi 4-5<sup>m</sup> ga yetishi mumkin<ref>{{Veb manbasi|url=http://www.astronet.ru/db/msg/1187284}}</ref>.
Ko‘pgina kataklizm o‘zgaruvchilarida asosiy ketma-ketlikning yo‘ldosh yulduzidagi modda [[Oq mitti yulduzlar|oq mitti]] yulduz ustiga akkretsion diski shaklida tushadi. Qutblarda yaqinida oq mitti yulduzning magnit maydoni shunchalik kuchliki, u akkretsiya diskining shakllanishiga yo‘l qo‘ymaydi. Gaz oq mitti yulduzning dipol magnit maydonining kuch chiziqlari bo‘ylab akkretsiya voronkasi shaklida tushadi.
Bunday ob'ektlarning tipik magnit maydonlari 10 milliondan 80 million [[Gauss|gaussgacha]] ([[Tesla|1000-8000]] tesla). AN Katta Ayiq yulduzi kataklizmatik o‘zgaruvchilar orasida eng kuchli magnit maydonga ega - 230 million gauss (23 kT).
Qutblar o‘z nomini ular chiqaradigan yorug‘likning ham chiziqli, ham aylana [[Yorugʻlikning qutblanishi|qutblanishga]] ega bo‘lganidan olgan. Qutblanish qutblarni o‘rganish uchun muhim ahamiyatga ega, shuningdek, qo‘shaloq yulduzlar tizimining geometriyasi haqida ma'lumot beradi.
== Sm. shuningdek ==
* kataklizm o'zgaruvchan
* O'rta qutb
== Eslatmalar ==
<references group="" responsive="1"></references>
== Adabiyot ==
* {{Книга|заглавие=Cataclysmic Variable Stars: How and Why They Vary|издательство=[[Springer Science+Business Media|Springer Praxis]]|год=2001|isbn=1-85233-211-5|автор=Coel Hellier}}{{En icon}}
* {{Книга|заглавие=Cataclysmic Variable Stars|издательство=Springer|год=2001|ref=Hellier|автор=Hellier, Coel}}
== Havolalar ==
* {{Статья|заглавие=The polars|издание=[[Space Science Reviews]]|issn=0038-6308|страницы=195—295|том=54|номер=3—4|doi=10.1007/BF00177799|язык=en|bibcode=1990SSRv...54..195C|ref=Cropper|тип=journal|автор=Cropper, Mark|число=1|месяц=12|год=1990|издательство=[[Springer Science+Business Media|Springer]]}}
* {{Статья|заглавие=Extremely high circular polarization of AN Ursae Majoris|издание=[[The Astrophysical Journal]]|том=216|страницы=L45|doi=10.1086/182506|bibcode=1977ApJ...216L..45K|язык=en|тип=journal|автор=Krzeminski, W.; Serkowski, K.|месяц=8|год=1977|издательство=[[IOP Publishing]]}}
| |||