Abbos ibn Abdulmuttalib: Versiyalar orasidagi farq

'''Abbos ibn Abdulmuttalib''' ({{langLang-ar|العباس بن عبد المطلب}} ; 568, [[Makka]] -  , {{Vafot etgan joyi|МединаMadina}}) Islom payg'ambaripaygʻambari [[Muhammad|Muhammad(s.a.v)ning]]ning amakisi, Abd al-Muttalibning ko'pkoʻp sonli o'g'illariningoʻgʻillarining oxirgisi. Uning avlodlari [[Bagʻdod xalifaligi|Abbosiylar xalifaligida]] hukmronlik qilgan [[Abbosiylar]] sulolasiga asos solgan.

Al-Abbos 568-yilda [[Makka|Makkada]] tug'ilgantugʻilgan, u Abdulmuttalibning {{Tarjima qilinmagan 5|Natila bint Janab|Natila bint Janab|ar|نتيلة بنت جناب}}dan o'g'li oʻgʻli edi. To'liqToʻliq ismi: Abu-l-Fadl al-Abbos ibn Abd al-Muttalib al-Kurashiy al-Hoshimiy ({{langLang-ar|أبو الفضل العباس بن عبد المطلب القرشي الهاشمي}} U Muhammad(s.a.v) paygʻambardanpayg‘ambardan ikki-uch yosh katta edi <ref>{{Книга|часть=Abbas|заглавие=[[Исламская энциклопедия|TDV İslâm Ansiklopedisi]]|ссылка часть=https://islamansiklopedisi.org.tr/abbas--sahabi|год=1988|том=1|страницы=16—17}}</ref> Muhammad(s.a.v) ning onasi vafotidan keyin Abdulmutallib uni tarbiyasiga oladi. Al-Abbos Muhammad bilan bir uyda o'sganoʻsgan {{Sfn|Али-заде|2007}}.

Abbos yoshligida savdo-sotiq bilan shug'ullanganshugʻullangan. U juda boy odam edi. U akalari bilan birga [[Kaʼba|Ka'badaKaʼbada]] xizmat qilib, [[zamzamZamzam|zumzam]] qudug'idanqudugʻidan suvni ziyoratchilarga tarqatgan. Otasining vafotidan so'ngsoʻng, al-Abbos o'zoʻz oilasida muqaddas Zamzam manbasining qo'riqchisiqoʻriqchisi sifatida merosxo'rmerosxoʻr lavozimni egalladi. [[Islom|Islom dinini]] qabul qilgandan keyin u bu vazifani bajarishda davom etdi. Payg'ambarimizPaygʻambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam vidolashuv haji chog'idachogʻida quduqqa borib, Abbosdan suv so'radilarsoʻradilar {{Sfn|Али-заде|2007}} .

Muhammadning payg'ambarlikpaygʻambarlik missiyasi boshlanganidan keyin Abbos islomni qabul qilmadi, lekin unga qarshi ham chiqmadi. Uning rafiqasi Umm al-Fadl birinchi musulmon ayollardan edi. [[Badr jangi|Badr jangida]] Abbos musulmonlar tomonidan asirga olinadi va asirlikdan ozod qilinganidan keyin islomni qabul qilib, Makkaga qaytib keladi. Bir muddat iymonini yashirib, Makkada qolgan musulmonlarga yordam berdi. Musulmonlar Makkani fath qilishidan sal avval u (hijrat) [[Madina (shahar)|Madinaga]] hijrat qildi. Makka fath qilinganidan keyin Muhammad paygʻambarningpayg‘ambarning yonida boʻlibbo‘lib , Hunayn jangida qatnashgan {{Sfn|Али-заде|2007}} . Uning kuchli ta’siritaʼsiri tufayli [[Quraysh|Qurayshning]] salmoqli qismi islomni qabul qildi.

632-yilda Muhammad vafotidan keyin uning jasadini [[Gʻusl|yuvish]] vazifasini [[Ali|Ali ibn Abu Tolib]] bilan birga oʻzo‘z zimmasiga oladi. Al-Abbos birinchi uchta [[Roshidun|solih xalifaga]] faol yordam berdi. U musulmon qoʻshinini jihozlash uchun katta mablagʻ sarflagan, [[Vizantiya imperiyasi|Vizantiyaga]] qarshi yurishlar uchun toʻlagan {{Sfn|Али-заде|2007}} .

Al-Abbos 652 yilda xalifa [[Usmon ibn Affon|Usmon]] {{Sfn|Али-заде|2007}} davrida vafot etgan. Abbosning o'g'illaridanoʻgʻillaridan eng mashhurlari {{Tarjima qilinmagan 5|FadlФадль ibnибн AbbasАббас|Fadl ibn AbbasФадль||Fadl ibn Abbas}} , [[Abdulloh ibn Abbos|Abdulloh]], Kusam va {{Tarjima qilinmagan 5|TamamТамам ibnибн AbbosАббас|Tamam ibn AbbosТамам|ar|تمام بن العباس}} dir. Uning avlodlari bir asrdan keyin [[Abu Muslim Harakati|inqilob]] natijasida [[Xalifalik|xalifalikda]] hokimiyat tepasiga kelib, [[Abbosiylar]] sulolasiga asos solgan {{Sfn|Али-заде|2007}} .

== AdabiyotlarAdabiyot ==

* АлиAli-задеzade АA. АA. АббасAbbas ибнibn АбдAbd альal-МутталибMuttalib // ИсламскийIslamskiy энциклопедическийensiklopedicheskiy словарьslovar. — МM. : АнсарAnsar, 2007. — <nowiki>ISBN 978-5-98443-025-8</nowiki>. (CC BY-SA 3.0)

* АббасAbbas, АбулAbul-ФадльFadl ЭльEl-ГашимиGashimi // ЭнциклопедическийEnsiklopedicheskiy словарьslovar БрокгаузаBrokgauza иi ЕфронаYefrona : вv 86 тt. (82 тt. иi 4 допdop.). — СПбSPb., 1890—1907.

* al-ʿAbbās b. ʿAbd al-Muṭṭalib / Watt W. Montgomery // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англangl.] : in 12 vol. / ed. by P. J. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel, B. Lewis, W. P. Heinrichs et al. — Leiden : E.J. Brill, 1960—2005. (платнplatn.)