Mo‘g‘ul-Tibet do‘stlik va o‘zaro yordam to‘g‘risidagi shartnoma: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Yangilik 1 (munozara | hissa)
(Farq yoʻq)

6-Iyun 2022, 10:17 dagi koʻrinishi


1912-yil 29-dekabrda ( 1913 - yil 11-yanvar ) Urga shahrida imzolangan Mo‘g‘ul-Tibet do‘stlik va o‘zaro yordam to‘g‘risidagi shartnoma, har ikki davlat xalqaro huquqning to‘liq mustaqil subyektlari sifatida qatnashgan Sin imperiyasi qulashidan keyingi birinchi shartnomadir.

Tarixi

Sinxay inqilobi va Sin imperiyasi qulagandan keyin Tibet va Tashqi Mo'g'uliston o'z mustaqilligini e'lon qildi. Ikkala davlatda ham teokratik monarxiyalar Moʻgʻuliston poytaxti Urgada oʻrnatildi. Tibet nomidan uni 13-Dalay Lamaning shaxsiy ustozi va vakili Hambo Lama A. Dorjiev va Tibet rasmiylari; Mo'g'ulistondan - tashqi ishlar vaziri Da Lama Ravdan va bosh qo'mondon Manlay-Bator Damdinsuren imzolashdi.

Shartnomada tomonlar o'zaro tan olish aktini amalga oshirdilar, va "sariq e'tiqod " asosida o'zlarining hamjamiyatini va qarindoshligini taxmin qildilar, "tashqi va ichki dushmanlarga qarshi" bir-birlarini har tomonlama qo'llab-quvvatlashga va'da berishdi, davlatlararo erkin savdoni va va bir xil umumiy xarakterdagi boshqa bir qator maqolalarni e'lon qilishdi.  .

Shartnoma matni

Huquqiylik masalasi

Shartnomani imzolashdan oldin Dorjiev Rossiyaning Urgadagi diplomatik vakili I. Ya. Korostovets bilan uchrashib, Tibet Mo'g'uliston va Rossiya bilan shartnoma tuzmoqchi ekanligini aytdi. Korostovets "Xalxa allaqachon o'z mustaqilligini e'lon qilgan, Rossiya tomonidan tan olingan", deb javob berib, Tibet va Mo'g'uliston o'rtasidagi kelishuvga qarshi emas, balki Tibet va Rossiya o'rtasidagi kelishuvga qarshi edi.

Shu bilan birga, Rossiya TIVga kelishuv matnini jo‘natar ekan, Korostovets hamrohlik jo‘natmasida “tomonlarning noqobilligi tufayli kelishuv “hech qanday siyosiy ahamiyatga ega emas va xalqaro akt nomiga loyiq emas”ligini ta’kidladi", chunki ikkala davlat ham rasmiy ravishda Xitoy Respublikasining bir qismi bo'lganligi sababli, u "ba'zi alomatlardan" xoli bo'lmasa-da, "Xitoy suverenitetining Tibetga ham, Mo'g'ulistonga ham o'rnatilishiga qarshi norozilik" bildirdi . Ammo 1912-yilgi Rossiya bilan tuzilgan shartnoma ishlab chiqish va tuzilishi jihatidan Moʻgʻulistonni mustaqil davlat sifatida tan olgan hujjat boʻlganligi sababli uning 1913 yilda Tibetni tan olishi ham uchinchi shaxsning sanktsiyasini talab qilmaydigan haqiqiy xalqaro hujjat edi. Natijada, shartnoma Tibetning xalqaro huquq subyekti sifatida qonuniy tan olinishi sifatida qoraladi .

Shartnoma imzolanganligi haqidagi xabar Britaniya diplomatiyasini xavotirga soldi, u Rossiya imperiyasi tomonidan Tibet siyosatida undan foydalanishidan qo'rqdi.

Eslatma


Havolalar