[[Fayl:Jupiter_and_Semele_by_Gustave_Moreau.jpg|right|thumb|325x325px| ''Gustav Moreau. "Yupiter va [[1895|Semele]] " ( [[1894|1894-1895]] )'']] ▼
'''Semela''' ( {{Lang-grc|Σεμέλη}} {{Lang-grc|Σεμέλη}}, {{Lang-la|Semela, Semele}} ) — mifologik ism <ref> МифыMifi народовnarodov мираmira. МM., 1991–921991-92. ВV 2- хx тt. ТT. 2. СтрStr. 425</ref>; [[Dionis]] haqidagi fivan afsonalari tsikliga kiradi. Ismning kelib chiqishi Frako - — [[Frigiya]] ; ehtimol, "yer"„yer“ degan maʻnonimaʼnoni anglatadi va bu holda u ruscha "yer"„yer“ bilan bir xil hind-evropa ildizidan keladi. ▼▲[[Fayl:Jupiter_and_Semele_by_Gustave_Moreau.jpg|right|thumb|325x325px| ''Gustav Moreau. "Yupiter va [[1895|Semele]] " ( [[1894|1894-1895]] )'']]
▲'''Semela''' ( {{Lang-grc|Σεμέλη}} {{Lang-grc|Σεμέλη}}, {{Lang-la|Semela, Semele}} ) — mifologik ism <ref> Мифы народов мира. М., 1991–92. В 2-х т. Т. 2. Стр. 425</ref>; [[Dionis]] haqidagi fivan afsonalari tsikliga kiradi. Ismning kelib chiqishi Frako - [[Frigiya]] ; ehtimol, "yer" degan maʻnoni anglatadi va bu holda u ruscha "yer" bilan bir xil hind-evropa ildizidan keladi.
== Afsonalar ==
Semela — Fivaning afsonaviy asoschisi Kadm va Garmoniyaning toʻrtinchi <ref> НоннNonn. ДеянияDeyaniya ДионисаDionisa V 203 </ref> qizi, Dionisning onasi, u [[Zevs|Zevsning]] oʻzidan tugʻilgan <ref> ГомерGomer. ИлиадаIliada XIV 325 </ref>. Zevsning ilohiy xotini [[Gera (mif)|Hera]] raqibiga gʻazablanib, Semelani yoʻq qilishga qaror qildi. Semela hamshirasi Beroya qiyofasiga kirib, u uni oʻz sevgilisi haqiqatan ham oʻzini koʻrsatadigan xudo ekanligini oʻz koʻzlari bilan koʻrish istagi bilan ilhomlantirdi va buning uchun u Zevsdan oʻzining buyukligining barcha ulugʻvorligida, momaqaldiroq va chaqmoq bilan koʻrinishini soʻraydi. Semelaning iltimosini bajarish uchun qasam ichishga majbur boʻlgan Zevs uning oldida momaqaldiroq olovida paydo boʻldi; ayol samoviy olovga chiday olmadi va yonib ketdi (yoki dahshatdan vafot etdi <ref> ПсевдоPsevdo-АполлодорApollodor. МифологическаяMifologicheskaya библиотекаbiblioteka III 4, 2–42-4 </ref>). Zevs ona qornida erta tugʻilgan homilani oʻlimdan qutqarib, uni soniga qoʻydi va vaqti kelganda [[Dionis|Dionisni]] dunyoga keltirdi. [[Yevripid|Evripid]] tomonidan oʻzining "Bakxay"„Bakxay“ tragediyasida saqlanib qolgan eski tahlilga koʻra, allaqachon hayotga qodir boʻlgan Dionis olovdan zararsiz chiqib ketgan; qirollik oromgohining ustunlari salqin soyabon ostida bolani saqlab qolgan pechakning yashil shoxlarini chiqardi.
Keyinchalik, Fivahda Semela joylashgan xonaga kirish taqiqlangan. Osmondan chaqmoq chaqishi bilan yogʻoch tushdi. Polydor bu yogʻochga mis bilan ishlov berdi va unga Dionis Kadmus <ref> ПавсанийPavsaniy. ОписаниеOpisanie ЭлладыElladi IX 12, 4 </ref> deb nom berdi.
Semelaning oʻgʻli, koʻplab jasoratlardan soʻng, samoviy boʻlganida, u [[Gerakl|Gerkules]] singari yer osti dunyosiga tushdi va doʻzax kuchlari ustidan gʻalaba qozonib, Semelani u yerdan olib chiqdi va oʻsha vaqtdan beri Fiona (Thyone) <ref> ГимныGimni ГомераGomera XXXIV 21; ПсевдоPsevdo-АполлодорApollodor. МифологическаяMifologicheskaya библиотекаbiblioteka III 5, 3 </ref> nomi bilan [[Olimp togʻi|Olympus]]<nowiki/>da xudolar davrasida joy olgan. Dionis uni dastlab Troezen ibodatxonasiga olib keldi <ref> ПавсанийPavsaniy. ОписаниеOpisanie ЭлладыElladi II 31, 2 </ref>. Hadesdan Semele taqdimoti Delfidagi Geroidlar festivalida tasvirlangan <ref> ПлутархPlutarx. ГреческиеGrecheskie вопросыvoprosi, 12 </ref> . U xuddi maenalardan biri singari, muqaddas marosimlarda ham, yer yuzidagi quvnoq tantanali sayohatlarda ham, ilohiy oʻgʻilning doimiy hamrohi edi.
== Urf ==
== SanʻatdaSanʼatda ==
Boeotiyalik shoirlar — Gesiod va Pindar allaqachon Semelani samoviy deb tilga olishgan. XLIV orfik madhiyasi unga bagʻishlangan. Esxilning " Semele yoki suv tashuvchilar " (fr. 168 Radt) tragediyasining qahramoni, Kichik Karkinning "Semela"„Semela“, Diogenning "Semela"„Semela“ tragediyasi, Spinfarning "Momaqaldiroq„Momaqaldiroq urgan Semela"Semela“ tragediyasi, bir qator komediyalar va Timoʻtiyning difirambi.
1866-yilda kashf etilgan [[asteroid]] (86) Semela va 2013-yilda tasvirlangan kapalak ''Hypatopa semela'' Semela nomi bilan atalgan.
== Adabiyotlar ==
* {{Книга|автор=[[Ярхо, Виктор Ноевич|Ярхо В. Н.]]|часть=Семела|ссылка часть=https://archive.org/details/Myths_of_the_Peoples_of_the_World_Encyclopedia_Electronic_publication_Tokarev_and_others_2008/page/n905/mode/2up|заглавие=[[Мифы народов мира]]|ответственный=Главн. ред. [[Токарев, Сергей Александрович|С. А. Токарев]]|место={{М.}}|издательствоizdatelstvo=[[Большая российская энциклопедия (издательство)|СоветскаяSovetskaya энциклопедияensiklopediya]]|годgod=1990|страницыstranitsi=907—908|ref=ЯрхоYarxo}}
* Jessen. Semele // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie : [немnem.] / Roscher Wilhelm Heinrich. — Leipzig : B. G. Teubner, 1909—1915. — Bd. IV. — Kol. 662—676.
== Havolalar ==
* ФF. ГG. МищенкоMiщenko. СемелаSemela // ЭнциклопедическийEnsiklopedicheskiy словарьslovar БрокгаузаBrokgauza иi ЕфронаYefrona : вv 86 тt. (82 тt. иi 4 допdop.). — СПбSPb., 1890—1907.
[[Turkum: qadimgi yunon afsonalari qahramonlari]]
[[Turkum: Beotiya Afsonalari]]
| 