Buzuki: Versiyalar orasidagi farq

'''Buzuki''' (gr {{langLang-el|το μπουζούκι}} )  — torlarini chertib chalinuvchitorli cholgʻu asbobi, lyutaning bir turi hisoblanadi. Bir turigaversiyaga koʻra,ko'ra u qadimgi yunon [[Lira (cholgʻu asbobi)|lirasidan]], boshqasiga koʻra —ko'ra - turkiy sazasazdan (bozuk-saz)dan keladikelib chiqqan. Turk baglama cholgʻubaglamu asbobigacholgʻusiga koʻraoʻxshab, [[Gretsiya]], [[Qibris|Kipr]], [[Isroil|Izroil]], [[Irlandiya|Irlandiyada]] („“''zukzouk''“ ”) va [[Turkiya|Turkiyada]] biroz oʻzgartirilgan shaklda (''turk'' buzuki) sifatida keng tarqalgan. Klassik buzukibuzukida 4 ta qoʻshqo'sh metall torlargasimlar egamavjud (qadimiyeski, „baglama“ —"baglama" - 3 ta qoʻshqo'sh). Baglamazaki, - 3 ta qoʻsh torli kichikkichkina buzukini,buzukiini buzukilarham buzuki oilasiga tegishli. Uning mumtoz yunon orkestri yoki yakkaxon kompozitsiyasidagi baland, mayin ovozi sirtaki va xasapikohasapiko raqslariga hamroh boʻladi.<ref name="bagl">[http://grenada.al.ru/enciklopedia/baglam.htm Багламазаки] // Народный ансамбль России «Гренада»</ref>

Gretsiyada musiqiy asbob va unda rebetika uslubida ijro etiluvchietilgan qoʻshiqlarqo'shiqlar uzoq vaqt davomida noqonuniy hisoblangan — buzukida- musiqabuzuki yaratish<refuchun name="bagl"/>musiqa taqiqlangan va odatda jinoiy elementlar toʻplanadiganto'planadigan tavernlardantavernalardan tashqariga chiqmagan. Ushbu musiqiy asbobning qayta tiklanishi 1960-yillarda taniqli hisoblangan yunon bastakori Mikis Teodorakis tufayli boshlangan, deb notoʻgʻrinoto'g'ri ishoniladiishonishadi, u Entoni Kuinn ishtirokidaishtirokidagi dunyoga mashhur „Yunon"Yunon Zorba“Zorba" filmi uchun musiqa yaratgan. Teodorakisning „Sirtaki“"Sirtaki" asari Gretsiyaning oʻzigao'ziga xos belgisiga aylandi. Buzuki rasmiy yunon madaniyatiga Vasilis Tsitsanis (gr {{langLang-el|Βασίλης Τσιτσάνης}}) XX asrning 40-yillari oxiri — - 50-yillarning boshlarigaboshlarida toʻgʻriolib keladikirgan. Mikis Teodorakis Tsitsanisni oʻzo'z ustozi deb atagan. Tsitsanis va buzuki musiqasini ommalashtirish ikki eng buyuk yunon bastakorlari Manos XadzidakisHadzidakis va Mikis Teodorakis tomonidan faol ravishda targʻibtarg'ib qilinga,qilindi va shu orqalibilan zamonaviy yunon musiqasi ijodkorlarining triumviratini tashkil etildietdi. UshbuDarhaqiqat, bu asbob „Yunon"Zorba Zorba“yunon" filmidagifilmi musiqasi tufayli butun dunyodadunyo bo'ylab shuhrat qozondi<ref name="bagl"/>.

1960-yillarda buzuki ovozini elektronikaelektron yordamidatarzda kuchaytirishkuchaytirishga uchun ilkbirinchi muvaffaqiyatli urinishlar qilinganqilindi, vanatijada natijada ular"elektrobuzuki" „elektrobuzuki“shunday deb atalganataladi. Buzuki elektr kuchaytirgichi boʻyicha yunon pionerlarimusiqachilari Manolis XiotisChiotis va Giorgos Zampetas hisoblangantomonidan kashf etilgan bo'lib, ushbu asbob uchun maxsus ovoz tushirgichlar hampikaplarni ishlab chiqilganchiqdi va muvaffaqiyatli qoʻllanganqo'lladi; ovoziga koʻra ular xambakergahambakerga juda oʻxshaydio'xshaydi. Buzukida ham faol, hamdaham passiv sensorlar ham oʻrnatilagano'rnatilgan. Bugungi kunda buzukilar uchun ovoz tushirgichlar quyidagilar tomonidan ishlabbuzuki chiqarilmoqda:pikaplari EMG, Lace Actodyne va Seymour Duncan tomonidan ishlab chiqariladi.

* 3 ta xorli xorli yunon buzukisiningbuzukining standart tuzilishi —sozlanishi D ^m D ¹ — - A ^m A ^m — - D ¹ D ¹ (birinchi xorda bir juft torlartor oktavaga sozlangan).

* Yunon buzukisiningbuzukining standart tuzilishi —sozlanishi {{nobrNobr|C^мC¹ — F^мF¹ — A^мA^м — D¹D¹}} (ilkbirinchi ikkiikkita xordagixorda bir juft torlartor oktavaga sozlangan).

* IrlandchaIrlandiya buzukiningbuzukisining standart tuzilishi —tuningi G ^b D ^m A ^m D ¹ (xorlardagi bir juft torlar uygʻunlikdauyg‘unlikda sozlangan).

== ManbalarEslatmalar ==