'''Inkvizitsiya''' (lot. inguisitio — qidi-ruvqidiruv) — katolik cherkovining sudtersud-govtergov tashkiloti; 13-asrda bidʼatchnlartabidʼatchilarga qarshi kurashish maqsadida tuzilgan. Rim papasiga boʻysungan. I.Inkvizitsiya zamindorlar-cherkov mafkurasi va ular zulmiga qarshi kurashchilarni taʼqib qilgan. 1231-yildan dominikanlar ordeni ixtiyorida boʻlgan. I.Inkvizitsiya faoliyati shafqatsizligi bilan ajralib turgan.
I.Inkvizitsiya Gʻarbiy Yevropaning bir qancha mamlakatlari, ayniqsa, Ispaniyada keng tarqaldi. Buyuk mutafakkirlar, olimlar J. Bruno, J. Vanininch I. yondirdi, G. Galiley va b. taʼqibga uchradi. 1452-yildan Rimdagi Oliy I.Inkvizitsiya tri-bunalitribunali I.ningInkvizitsiyaning oliy organi boʻlib qoldi. 16-asrda I.Inkvizitsiya kontrreformatsiyaning asosiy qurollaridan biriga aylandi. 18— 19-asrlar davomida I.Inkvizitsiya tugatildi. Uning vazifalari qisman VatikanpyaphVatikan muqaddas kanselyariya Kongregatsiyasiga oʻtdi. 1965-yilda bu tashkilot diniy taʼlimot Kongregatsiyasi etib qayta tu-zildi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
