Pyotr Palchinskiy: Versiyalar orasidagi farq

Pyotr Akimovich '''Palchinskiy''' ( {{Lang-ru|Пётр Иоаки́мович (Аки́мович) Пальчи́нский}} ; 1875-yil 9-oktabr -— 1929-yil 22-may) - — [[Ruslar|rus]] muhandisi, ilmiy uslubni Rossiya sanoatiga kiritishda muhim rol o'ynaganoʻynagan.

Palchinskiy 1875-yil 9-oktabrda Vyatka gubernatorligining [[Sarapul]] shahrida Ioakim Fyodorovich Palchinskiy va rus inqilobchisi Nikolay Chaykovskiyning singlisi Aleksandra Vasilevna Palchinskaya (niyasi Chaykovskaya) ''oilasida tug‘ilgan'' . Ko'pKoʻp o'tmayoʻtmay, u onasi va to'rttoʻrt ukasi bilan [[Tatariston|Tataristonning]] [[Volga]] daryosi bo'yidaboʻyida joylashgan [[Qozon]] shahriga ko'chibkoʻchib o'tdioʻtdi. U aka-ukalarining eng yoshi kattasi edi. U onasi bilan Volga daryosi bo'yidagiboʻyidagi Qozon shahrida o'sganoʻsgan. U ilm-fanga erta qiziqish uyg'otdiuygʻotdi, bu uni 1893-yilda [[Sankt-Peterburg|Sankt-Peterburgdagi]] konchilik institutiga talaba sifatida qabul qilishga olib keldi. Bu [[Rossiya imperiyasi|chor Rossiyasining]] elita muhandislik institutlaridan biri edi. U yerda u yetakchi rus olimlari bilan aralashib, radikal siyosat bilan tanishdi.

1901-yilda Palchinskiy Rossiya hukumati tomonidan Don havzasidagi ko'mirkoʻmir konlarida ishchilarning yashash sharoitlarini tekshirish uchun ishga qabul qilindi; biroq uning ishchilarning turmush sharoiti haqidagi tanqidi yaxshi qabul qilinmadi. 1905-yil inqilobidan ko'pkoʻp o'tmayoʻtmay, Palchinskiy o'shaoʻsha paytda Rossiyadagi eng yirik partiya bo'lganboʻlgan Sotsialistik inqilobiy partiyaga qiziqib qoldi. U partiyaning mo‘tadil qanotiga hamdard bo‘lib, radikallarni keskin tanqid qilgan. U 1905-yilda inqilobchilarning alohida demokratik e'loneʼlon qilish harakatlarida ishtirok etgan.  U harakatning faol ishtirokchisimi yoki shunchaki xayrixohmi, aniq emas. Rossiya hukumatini Palchinskiyning harakatda faol ishtirok etganiga ishontirish uchun hech qanday aniq dalillar yo'qligiyoʻqligi sababli, u sudga tortilmadi, aksincha, inqilobiy g'alayongʻalayon paytida politsiyaga berilgan favqulodda vakolatlar ostida surgun qilindi.

8 yillik surgundan so'ngsoʻng Palchinskiy rafiqasi bilan 1913-yilda o'zoʻz ona yurtlariga qaytib keldi. [[Birinchi jahon urushi]] davrida u [[Rossiya imperiyasi|Imperator Rossiya]] Markaziy urush sanoati qo'mitasiqoʻmitasi raisining o'rinbosarioʻrinbosari bo'lganboʻlgan<ref name="Beissinger">{{Kitob manbasi|last=Beissinger|first=Mark R.|title=Scientific management, socialist discipline, and Soviet power|year=1988|publisher=Harvard University Press|location=Cambridge, Mass.|isbn=0674794907|url=https://archive.org/details/scientificmanage0000beis}}</ref>. 1917-[[Fevral inqilobi|yil fevral inqilobidan]] keyin muvaqqat hukumatda bir qancha lavozimlarda ishlagan. Ehtimol, rasmiy a'zoaʼzo bo'lmasaboʻlmasa-da, u o'zinioʻzini Sotsialistik inqilobiy partiyaning mo<nowiki>''</nowiki>tadil qanoti bilan bog'laganbogʻlagan va Germaniyaga qarshi urush harakatlarini qo'llabqoʻllab-quvvatlagan. 1917-yilda [[bolsheviklar]] viloyat hukumatini egallab olishdi, vazirlar va Muvaqqat hukumatning boshqa amaldorlarini, shu jumladan Palchinskiyni qamoqqa oldilar.

Palchinskiy bolsheviklar hukmronligiga qarshilik qildi; ammo asta-sekin yangi sovet siyosiy tuzumining ayrim jihatlari unga va uning ko'plabkoʻplab safdoshlariga yoqdi. Ularning rejali iqtisodiyotni yaratish, sanoatlashtirish, fan va texnikaga sodiqliklari Palchinskiy uchun istiqbolli edi.

Palchinskiyning fikricha, Rossiyaning sanoat rivojlanishiga to‘siqlar texnologik emas, balki siyosiy, ijtimoiy va ma’rifiymaʼrifiy masalalardir. Uning ta'kidlashichataʼkidlashicha, rus muhandislari raqobatbardosh dunyo bilan kurashish uchun jihozlanmagan, chunki rus muhandislari muammolarga "akademik„akademik-dilettantik"dilettantik“ tarzda yondashmagan. Buning o'rnigaoʻrniga, ular har bir muammoni faqat texnik muammo sifatida qabul qilishdi va agar yechim eng so'nggisoʻnggi ilm-fanni o'zoʻz ichiga olgan bo'lsaboʻlsa, bu eng yaxshi yechim deb taxmin qilishdi.

Palchinskiy Sovet hokimiyati va Kommunistik partiya bilan sanoatni rejalashtirish va Rossiyaning kuchini oshirishda ishlagan, ammo u a'zoaʼzo bo'lganboʻlgan har qanday tashkilotni partiya tomonidan bosib olinishiga qat'iyanqatʼiyan qarshi edi. Kommunistik partiya manfaatlariga qarshi chiqdi. Bu davrda bolsheviklar va Stalin tomonidan boshlangan siyosat Moskva nazorati ostidagi ulkan loyihalarga urgʻu berdi. Ushbu loyihalar mahalliy sharoitlarni hisobga olmagan va xavfsizlik ishlab chiqarish uchun qurbon qilingan. Bu Palchinskiyga yoqmadi, chunki u mahalliy sharoit va xavfsizlik choralari ko'rilmaganikoʻrilmagani sababli o'limoʻlim va vayronagarchilikni o'zoʻz ko'zikoʻzi bilan ko'rgankoʻrgan. U bu loyihalarni tanqid qilishda davom etdi va 1928-yil aprelda hibsga olindi.

Shaxti sudidan so'ngsoʻng prokuror Krilenko muhandislar ustidan ko'proqkoʻproq sud jarayonini o'tkazishnioʻtkazishni xohladi. U Palchinskiyni qiynoqqa solgan, shunda u davlat miqyosidagi fitna rahbari rolini o'zoʻz zimmasiga oladi. Palchinskiy taslim bo'lmadiboʻlmadi. U 1929-yilda qatl etilgan<ref>{{Kitob manbasi|last=Solzhenitsyn|first=Aleksandr|authorlink=Aleksandr Solzhenitsyn|title=The Gulag Archipelago, 1918–1956: An Experiment in Literary Investigation, I–II|year=1973|publisher=[[Harper & Row]]|page=374-375}}</ref>.

Palchinskiy sovet tashviqoti tomonidan qoralangan, keyin esa unutilgan, ammo u [[Aleksandr Soljenitsin|Aleksandr Soljenitsinning]] " ''[[GULAG arxipelagi|Gulag arxipelagi]]'' "„ (1974), 1-p. va <nowiki><i id="mwPA">1916-yil noyabr</i></nowiki> (1984) asarlarida uni ko'zlarikoʻzlari tiniq odam sifatida ko'rsatgankoʻrsatgan., muhandislar jamoasining mehnatkash vakili.

1996-yilda Loren Grexem ''"Qatl“Qatl etilgan muhandis arvohi: Texnologiya va Sovet Ittifoqining qulashi'' " asarini nashr etdi, unda Sovet jamiyatining birinchi o'noʻn yilligida texnologiyaning rolini ko'rsatishkoʻrsatish uchun Palchinskiy hayotidan foydalanilgan.

== Qo'shimchaQoʻshimcha o'qishoʻqish ==

# Grem, Loren (1996). ''Qatl etilgan muhandisning ruhi: Texnologiya va Sovet Ittifoqining qulashi''{{ISBN|0674354370}}<br />Vesilind, P. Aarne (2010). ''Muhandislik tinchlik va adolat: muhandislarning jamiyat oldidagi mas'uliyatimas’uliyati''{{ISBN|1848826737}}, p.&nbsp;54 "Pyotr„Pyotr Plalchinskiyning eng katta muammosi shundaki, u muhandislar jamiyatning salomatligi, xavfsizligi va farovonligini birinchi o'ringaoʻringa qo'yishiqoʻyishi kerak degan g'oyanigʻoyani jiddiy qabul qilgan."“

# Xartford, Tim (2012). ''Moslashtiring: Nega muvaffaqiyat har doim muvaffaqiyatsizlikdan boshlanadi'' .{{ISBN|1250007550}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/1250007550|1250007550]], p.&nbsp;30 "bir„bir nechta maslahatchilar Pyotr Palchinskiyning taqdiriga duch kelishadi. . ."“

# Soljenitsin, Aleksandr. [[GULAG arxipelagi|Gulag arxipelagi]] (rus. Arxipelag GULAG, Arxipelag GULAG). P.36-37 "GPU„GPU kollegiyalari va proletar sudlari ...… Palchinskiy, fon Mik va Velichkolar tomonidan sodir etilgan yangi qabih qilmishlarni o'rganishoʻrganish uchun nafas olishdi. . ."“