'''Generativ grammatika''' ([[Ingliz tili|ingliz.]] ʻʻ''generativeʼʼ'' — generativ, yaratuvchan, ʻʻ''grammarʼʼ'' — grammatika) [[grammatika]]ni maʼlum bir tilda soʻzlar birikmasi orqali tuzilish jihatidan toʻgʻri gaplar yaralishiga asos boʻluvchi qoidalar tizimi deb hisoblaydigan [[tilshunoslik]] nazariyasidir. Ushbu atamani birinchi boʻlib [[Noam Chomsky|Noam Chomskiy]] 1950-yillarning oxirlarida oʻzi ishlab chiqqan tilshunoslik nazariyasiga tegishli qoʻllagan.<ref>{{Webveb manbasi|url=http://thebrain.mcgill.ca/flash/capsules/outil_rouge06.html|titlesarlavha=Tool Module: Chomskyʻs Universal Grammar|work=thebrain.mcgill.ca|accessdatekirish sanasi=2017-08-28}}</ref> Generativ grammatika doirasida tadqiqot olib boruvchi tilshunoslar '''generativistlar''' deb nomlanadi. Generativ maktabi asosan [[sintaksis]] yoʻnalishi boʻyicha izlanishlar olib borishi bilan birga, tilshunoslikning boshqa yoʻnalishlari, xususan, [[morfologiya]] va [[fonetika]]ga ham eʼtibor qaratadi.
Chomskiy nazariyasining dastlabki shakli ''transformatsion grammatika'' deb atalgan va bugungi kunda ushbu nazariyaning keyingi shakllarini<ref>{{Webveb manbasi|url=http://www2.leeward.hawaii.edu/hurley/ling102web/mod4-2_syntax/4mod4.2.3_generative.htm|titlesarlavha=Mod 4 Lesson 4.2.3 Generative-Transformational Grammar Theory|work=www2.leeward.hawaii.edu|accessdatekirish sanasi=2017-02-02|archivedatearxiv-sana=2018-09-16|archiveurlarxiv-url=https://web.archive.org/web/20180916112025/http://www2.leeward.hawaii.edu/hurley/ling102web/mod4-2_syntax/4mod4.2.3_generative.htm}} {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180916112025/http://www2.leeward.hawaii.edu/hurley/ling102web/mod4-2_syntax/4mod4.2.3_generative.htm |date=2018-09-16 }}</ref> oʻz ichiga qamrab olgan, bularning eng soʻnggisi — ''minimalistik dastur''. Chomskiy va boshqa generativistlarning fikriga koʻra, generativ grammatika xususiyatlari atrof-muhitdan oʻrganish evaziga emas, balki inson miyasidagi tugʻma [[Universal grammar|universal grammatika]]dan kelib chiqadi.
Zamonaviy tilshunoslikda generativ grammatikaning turli tizimlari mavjud.
