|
'''Beyxon Sulton''' (1765 -yil 15 -dekabr, [[Istanbul]] — 1824-yil 7-noyabr, [[Istanbul]]), Usmonli sulton [[Mustafo III|Mustafo III ning]] qizi [[Salim III|III.]] [[Salim III]] va Hatice Sultonning opasi.
== Yoshlik ==
Beyhan Sulton 1765-yil 15-dekabrda [[Topkapı saroyi|Topkapi saroyida]] tugʻilgan. Uning otasi Sulton [[Mustafo III]] va onasi Adilshah Kadın edi. Uning o‘zidanoʻzidan ikki yosh kichik Hatice Sulton ismli singlisi bor edi. 1774-yilda otasi vafotidan so‘ngsoʻng, u to‘qqiztoʻqqiz yoshga to‘lgandatoʻlganda, onasi va singlisi bilan birga Eski saroyga boradi.{{Sfn|Sakaoğlu|2008}}{{Sfn|Uluçay|2011}}
== Nikoh ==
1784-yilda amakisi [[Abdulhamid I]] Halab hokimi Silahdar Mustafo poshoga turmushga chiqdi. Nikoh 1784-yil 29-aprelda, posho Istanbulga qaytgandan so‘ngsoʻng bo‘libboʻlib o‘tdioʻtdi. 5-may kuni uning sepi Beyhan Sulton Toʻpqopi saroyidan Cagʻalogʻludagi saroyiga koʻchirildi.{{Sfn|Sakaoğlu|2008}} U oʻn toʻqqiz yoshda edi.{{Sfn|Uluçay|2011}}
Ikkalasining 1785-yilda tugʻilgan Xatice Hanimsulton ismli qizi bor edi.{{Sfn|Uluçay|2011}}{{Sfn|Sakaoğlu|2008}} U 1798-yilda erining oʻlimidan soʻng beva qolgan {{Sfn|Sakaoğlu|2008}} 1799-yilda turmushga chiqdi.va oʻz avlodining koʻp malikalari singari boshqa turmushga chiqgan.<ref>{{Kitobkitob manbasi|title=Histoire économique et sociale de l'Empire ottoman et de la Turquie (1326-1960): actes du sixième congrès international tenu à Aix-en-Provence du 1er au 4 juillet 1992|publisher=Peeters Publishers|year=1995|page=574 n. 5|isbn=978-9-068-31799-2}}</ref>
Beyxon amakivachchasi Sulton [[Mahmud II|Mahmud II ga turmushga chiqdi.]] [[Mahmud II|Mahmud]] oʻzining boʻlajak imperator xotini Hoshyar Kadınni asrab oldi, u uning xotini va Mihrima Sulton onasi boʻladi.{{Sfn|Sakaoğlu|2008}}
== Erlar va xayr-ehsonlar ==
Beyhan, ukasi [[Salim III]] va amakisi Abdulhamiddan ko‘pkoʻp mukataʼalar olgan. U boy malika edi, [[Bosfor|Bosforda]] ikkita saroyga ega edi (Beshiktosh, Arnavutkoy). Lola davri koʻngilochar maskanlaridan biri boʻlgan Eski Chiragan saroyi ham unga berildi va Beyhan saroyni taʼmirlatdi. 1802-yilda Andrusa Kalamata, Fanar, Karitena va Londar okruglarida mulk sotib oldi. 1796-yilda u bu tumanlarning voyevodi Noʻmon ogʻani soliq yigʻish uchun oʻziga agent (kethuda) qilib tayinlaydi va u avariz xoʻjaliklaridan haq oladi. 1802-yilda sobiq voyevoda boʻlgan Huseyn ogʻa oʻta zulmga uchragach, Al-Hac Hasan ogʻani oʻziga kethuda qilib tayinlaydi. U, shuningdek, 1789-yilda Andros va Siros orollari saroyini sotib olgani haqida maʼlumotlar bor.<ref>{{Kitobkitob manbasi|title=Historical and Economic Geography of Ottoman Greece (Hesperia Supplement 34)|publisher=|year=|page=39|isbn=}}</ref>
1801-yilda Istanbulning Kurucheshme mahallasida uning nomiga favvora qurdirdi. 1804-yilda Akıntıburnu sohilida uning nomiga favvora qurdirdi. 1817-yilda Xirka-i Sharifdagi Masih Posho buloqini taʼmirladi. Birodar Salim davrida saroylari yonida ikkita favvora qurdirgan.{{Sfn|Uluçay|2011}}{{Sfn|Sakaoğlu|2008}}
== sanʼat himoyachisi ==
Beyhan, ukasi Selim va singlisi Hatice Sultonning sanʼatga ishtiyoqi katta edi.<ref name="galib">{{Kitobkitob manbasi|title=Sultanın Konuları: Kültür ve Günlük Yaşam Osmanlı İmparatorluğu'nda|url=https://archive.org/details/subjectsofsultan0000faro|publisher=IBTauris|date=29 Kasım 2005|pages=[https://archive.org/details/subjectsofsultan0000faro/page/232 232]|isbn=978-1-850-43760-4}}</ref> Beyxon ham, Salim ham bir davrning buyuk shoirlari va shoirlar homiysi bo‘lsalarboʻlsalar kerak.<ref>{{Kitobkitob manbasi|title=C Abd Al-Qādir Şiirinde Wahdat Al-Wujūd'un Fikirleri Bīdil (Farsça), İbrahim Hakkı Erzurumlu (Osmanlı Türkçesi) ve Hamzah Fansuri (Malay), Cilt 2|publisher=Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley|year=1989|pages=270|isbn=}}</ref> Istanbulda tug‘ilibtugʻilib, tahsil olgan Mavleviy darveshning o‘g‘lioʻgʻli Galata lojasining shayxi bo‘ldiboʻldi.<ref>{{Kitobkitob manbasi|title=The Penguin of Turksih kitabı ayet|publisher=Penguin|date=30 Kasım 1978|pages=12|isbn=}}</ref> Uning sheʼrlarining nusxalari ham bor edi.<ref name="galib" />
== Oʻlim ==
| 