Yorugʻlik tezligi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
MelancholieBot (munozara | hissa)
Xqbot (munozara | hissa)
k Bot Qoʻshdi: an:Belozidat d'a luz; cosmetic changes
Qator 1:
'''Yorug'lik tezligi''' — elektromagnit to'lqinlarning [[vakuum]]da tarqalish tezligi. [[Fizika]]ning asosiy doimiylaridan biri hisoblanib, "''c''" ([[lotin tili|lotincha]] "''celerites''" so'zining bosh harfi bo'lib, tarjimasi: ''tezlik'') bilan belgilanadi. Yorug'lik tezligi har qanday fizik ta'sirlarning eng yuqori chegaraviy tarqalish tezligi.
 
== Vakuumdagi qiymati ==
[[Tasvir:Speed_of_light_from_Earth_to_Moon.gif|450px|thumb|right|Yerdan Oygacha yorug'likning yetib borishi modeli]]
Yorug'likning vakuumdagi tezligi "''c''" [[fizik doimiylar|fizik doimiydoimiydir]]dir. Uning eng aniq qiymati c=299 792 458 ± 1,2 [[metr|m]]/[[sekund|s]], yoki 1 079 252 848.8 km/soat teng. Shuningdek, [[1983]]-yilda yorug'lik tezligining aniq qiymatidan foydalanilgan holda [[metr]] etaloni qabul qilingan. 1 [[metr]] — yorug'lik nurining [[vakuumda]], 1/299 792 458 soniya ichida bosib o'tgan masofasiga teng. Yorug'lik tezligi moddiy jismlarning to'liq [[energiya]]sini ularning [[massa]]si bilan bog'laydi: [[E=mc²|'''E''' = '''mc'''<sup>'''2'''</sup>]]. Yorug'likning muhitdagi tezligi "c'" muhitlarning sindirish ko'rsatkichi "п" bilan bog'langan bo'lib, har doim "c" dan kichik bo'ladi.
 
== Tarixi ==
Yorug'lik tezligini bevosita va bilvosita aniqlash mumkin. Yorug'lik tezligini dastlab [[1676]]-yilda [[Daniya|daniyalik]] [[astronom]] [[Olaf Ryomer]] aniqlagan. U [[Yupiter]] [[sayyorasi]] yo'ldoshlarining tutilishlari orasidagi [[vaqt]] o'zgarishiga qarab c=300 870 ± 2 700 km/soat ekanligini topdi.
 
== Shuningdek, qarang ==
*[[Yorugʻlik tezligidan yuqori harakat]]
 
== Havolalar ==
*[http://galileoandeinstein.physics.virginia.edu/more_stuff/flashlets/mmexpt6.htm| Michelson-Morley Experiment ] (inglizcha)
 
{{fanlar-stub}}
[[categoryTurkum:fizika]]
 
[[als:Lichtgeschwindigkeit]]
[[an:Belozidat d'a luz]]
[[ar:سرعة الضوء]]
[[az:İşığın sürəti]]