Vladimir Lenin: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Rtfroot (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
yangi linklar
Teglar: Qaytarildi Koʻrib tahrirlagich Koʻp maʼnoli sahifalarga ishoratlar
Qator 1:
{{Shaxsiyat bilgiqutisi|ismi=VLADIMIR ILICH LENIN|asl ismi=Владимир Ильич Ленин|portret=Vladimir Lenin.jpg}}
 
'''Vladimir Ilich Lenin''' ({{Lang-ru|Владимир Ильич Ленин}}, haqiqiy familyasi ULYANOV, 10(22) aprel 1870, [[Simbirsk]] — 21 yanvar 1924, [[Gorkiy avtomobil zavodi|Gorki]] qishlogʻi, [[Moskva|Moskva Guberniyasi]])- [[rus]] va sovet ateisti va proletariat dohiysi, inqilobchi, [[Bolsheviklar partiyasining]] yaratuvchisi, 1917 yildagi Oktyabr inqilobining tashkilotchilaridan biri, [[Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi|RSFSR]] va [[Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi|SSSR]] [[Xalq Sovet Kommisarlari]] raisi, faylasuf, marksistchi, nashriyotchi, [[marksizm-leninizm]] yoʻnalishining asoschisi, [[uchinchi kommunistik internationalning]] tashkilotchisi, Sovet imperiyasining asoschisi.
Asosiy izlanish ishlari sohasi —[[falsafa]] va iqtisod
 
LENIN (Ulyanov) Vladimir Ilich [1870.10 (22).4. Simbirsk (hozirgi Ulyanovsk sh.) — 1924. 21.1, Moskva viloyati Gorki qishlogʻi] — Rossiya bolsheviklar (kommunistlar) partiyasining asoschisi. SSSR deb atalgan ʻʻqizil imperiya’’ning tashkilotchisi. Peterburg "Ishchilar sinfini ozod qilish uchun kurash soyuzi"ni tuzishda qatnashgan. 1895 y. RSDRPning 2-sʼyezdi (1903)da bolsheviklar partiyasiga boshchilik qilgan. 1907 yildan muhojirlikda yashadi. 1917 y. apr.da Petrogradga kelib, sotsialistik inqilob yoʻlini ilgari surdi. [[Petrografiya|Petrogradda]] Oktyabr toʻntarishi (1917 y.yil 7 noyabr)ga rahbarlik qildi. Sovetlarning 2-Butun Rossiya sʼyezdida XKSga rais boʻldi. 1922 y. L.ning sogʻligʻi yomonlashdi va shu yil dek. oyidan eʼtiboran siyosiy faoliyatda qat-nashmadi. Asosiy asarlari: "Rossiyada kapitalizmning taraqqiysi" (1899), "Nima qilmoq kerak?" (1902), "Materializm va empiriokrititsizm" (1908) "Imperializm kapitalizmning yukrri bosqichi" (1916), "Davlat va revolyusiya" (1917). L.ning jasadi Moskvaning Qizil maydonidagi mavzoleyga qoʻyilgan.
 
SSSR davrida L. qarashlari mutlaqlashtirilib, uning faoliyati va shaxsiy hayoti ilohiylashtirildi. Uning fikrlariga salgina shubha bilan qaraganlar yoʻq qilindi. Biroq [[Rossiya|Rossiyadan]] xorijga joʻnagan ziyolilar va jahon siyosiy arboblarining koʻpchiligi oʻsha paytdayoq uning "kommunizm qurish" rejasi xom xayol ekanligini aytishgan. 20-asr 80-y. lari oxiri — 90-yillari boshida [[Sharqiy YevropadaYevropa]]<nowiki/>da sotsializmning tanazzulga uchrashi va [[SSSR|SSSRning]] parchalanishi oqibatida L. nazariyasi asossiz ekanligi uzil-kesil isbotlandi.
 
L. oʻz siyosiy faoliyatida Turkistonga bolshevizm gʻoyalarini tarqatishga, mintaqani sovetlashtirishga katta eʼtibor karatdi. L. va [[Iosif Stalin|Stalin]] Turkiston muxtoriyatini tugatish rejasini qoʻllabquvvatladi. L.ning tashabbusi bilan Turkkomissiya (1919), Turkbyuro (1920), RKP (b) MK Oʻrta Osiyo byurosi (1922) kabi Markazning nazorat qiluvchi organlari tuzildi va [[Toshkent|Toshkentga]] yuborildi. [[Turkiston]] fronti (1919) tashkil qilinib, oʻlkadagi sovet rejimiga qarshi qurolli harakatni tugatish uchun 200.000 ga yaqin qizil askar Turkistonga joʻnatildi. Markaz yuborgan bolshevistik emissarlarga qarshi chiqqan mahalliy rahbarlarni L. "oʻng ogʻmachilik"da aybladi. L. 1920 yilda [[Buxoro]] xonligi (amirligi) va [[Xiva xonliginixonligi]]<nowiki/>ni qizil armiya tomonidan bosib olinishining tashabbuskori. L.ning 1920 y. 13 iyundagi koʻrsatmasiga koʻra, yaxlit Turkiston mintaqasini parchalab tashlash jarayoni boshlandi va u 1925 y. boshlarida tugallandi. Shuningdek, L. [[Afgʻoniston]], [[Hindiston]], [[Xitoy]], qisman [[Eron]], [[Turkiya]] kabi Sharq davlatlarida sotsializm qurish haqidagi rejasi uchun Turkistondan tayanch sifatida foydalanishni moʻljallagan edi. Leninning ʻʻkommunistik gʻoya’’si 20-asr oxirida Oʻzbekistonda ham butunlay tanazzulga uchradi.
 
== Adabiyot ==