|
[[Fayl:Eton_Chapel_20040214.png|thumb|300x300px| Eton kolleji cherkovi]]
'''Eton kolleji''' ([[Ingliz tili|ing.]] ''<span lang="en">Eton kolleji</span>'', toʻliq nomi — [[Ingliz tili|ingliz.]] ''<span lang="en">Vindzor yonidagi Eton Xonimning Qirollik kolleji</span>'') o'g'iloʻgʻil bolalar uchun Britaniya xususiy maktabidir.[[Kollej]] 1440-yilda qirol Genrix VI tomonidan qurilgan.Tashkil etilganidan buyon [[Birlashgan Qirollik|Buyuk Britaniyaning]] 20 nafar Bosh vazirlari ushbu [[Kollej|kollejni]] tamomlagan. [[David Cameron|Devid Kemeron]], [[Birlashgan Qirollik|Buyuk Britaniyaning]] amaldagi Bosh vaziri va Konservativlar partiyasi rahbari, Eton bitiruvchisi.
Eton kolleji [[London|Londondan]] 30 km g'arbdagʻarbda<nowiki/>[[Temza|,Temza]] qirg'og'idaqirgʻogʻida, Vindzor qal'asiqal’asi yaqinida joylashgan.Maktabning rasmiy maqomi 13-18 yoshli o‘g‘il bolalar uchun internat maktabidir. O‘qish yiliga 35,720 funt sterling yoki 55,630 dollarni tashkil qiladi.Jami Etonda 1300 nafar talaba tahsil oladi, ularning ba’zilaribaʼzilari nufuzli Qirollik stipendiyalari oluvchilardir, shuning uchun ular pul to‘lamaydilar.
== Kollej tarixi ==
Eton kolleji [[1440|1440-yilda]] qirol Genrix VI tomonidan tashkil etilgan.Kollejning asosiy maqsadi kelajakdagi talabalarni keyinchalik Genrix VI tomonidan asos solingan [[Cambridge universiteti|Kembrij universitetiga]] tayyorlash edi.
16-asr arxiv hujjatlarida Eton kolleji talabalarining kunlik jadvali haqida maʼlumotlar bor.Talabalar soat 5 da turishlari, namoz oʻqishlari va ertalab soat 6 da oʻz sinflarida boʻlishlari kerak edi.Oʻsha paytda dars lotin tilida boʻlgan.Soat roppa-rosa 8 larda talabalar xonalariga qaytishdi,O'rtaOʻrta asr talabalariga kun davomida 2 mahal ovqat berilar, juma kunlari esa ularni qattiq cheklashardi.Hattoki, bayramlarda ham oson bo'lmaganboʻlmagan-Rojdestvoda 3 hafta, kollejda o'tkazdilaroʻtkazdilar, yozda 3 hafta, talabalar uyga ketishga ruxsat berildi.
[[1461]]-yilda Edvard IV taxtga kelgach, u barcha maktab grantlarini bekor qildi va xazinaning katta qismini Temza daryosi bo'ylabboʻylab Vindzordagi Avliyo Jorj cherkoviga topshirdi. Afsonaga ko'rakoʻra,Edvardning bekasi Jeyn Shor maktabni himoya qilish uchun kelgan.U maktabning katta qismini saqlab qolishga yordam bergan deb ishoniladi.
Genrix VI taxtdan voz kechgach, maktab va cherkov qurilishi to'xtatilditoʻxtatildi.Faqat xorlar tugadi. <ref>Nevill, p.4.</ref>
Qurilish ishlari olib borilayotganda maktab daromadidan mahrum bo‘lganligi sababli maktabni rivojlantirish va tugatish badavlat kishilar qo‘lida edi.Maktab qurilishi [[1517|1517-yilda]] Rojer Lupton rektor sifatida davom ettirildi.Maktab ramzi bo‘lgan maktab hovlisining g‘arbiy kirish qismi o‘sha shaxs nomi bilan atalgan.
Luptondan keyin [[1670|1670-yilgacha]] maktab hovlisining gʻarbiy tomonida galereya qurilgunga qadar qurilish ishlari boʻlmagan.U keyinchalik qayta taʼmirlangan va [[1694|1694-]]<nowiki/>yilda Metyu Benks rahbarligida qurib bitkazilgan.Maktab markazidagi kutubxona,Tomas tomonidan qurilgan.1725-29- yillarda Rowland maktabga oxirgi qo'shilganqoʻshilgan edi.U erda ko'plabkoʻplab kitoblar va yozuvlar saqlanadi.
19-asrda meʼmor kichik Jon Shou (1803-1870) Etonning boshligʻi boʻlgan.U 1844-16-yillarda rektor Frensis Xodjson loyihasi asosida yangi binolarni ishlab chiqqan.Rektor birinchi qavatdagi “Uzoq„Uzoq palata”dapalata“da yashovchi talabalar sharoitini yaxshilashni xohladi
Moliya, qurilish sharoitlari va Eton boshqaruvi haqidagi shikoyatlarga javoban,1861-yilda to'qqiztatoʻqqizta etakchi maktabning, shu jumladan Etonning holatini tekshirish uchun Klarendon komissiyasi tuzildi. <ref>J. Stuart Maclure, Educational Documents: England and Wales, 1816 to present day (Methuen Young Books, 1973, [[:ru:Special:BookSources/9780416782905|ISBN 978-0-416-78290-5]]), p. 83</ref>
[[Fayl:Eton_College_by_Loggan_1690_-_R_-_slpl_ste02048_merge.jpeg|thumb| Eton kolleji, 1690, Devid Logan tomonidan o'yilganoʻyilgan o'ymaoʻyma.]]
1906-08-yillarda Angliya-Bur urushida halok bo'lganboʻlgan Eton bitiruvchilari uchun yodgorlik sifatida Yuqori maktabda juda katta va yana boy maktab zali va maktab kutubxonasi qurilgan.Monastir va cherkovda Birinchi jahon urushi paytida halok bo'lganboʻlgan itoniyaliklarga ko'plabkoʻplab yodgorlik plitalari mavjud.Ikkinchi Jahon urushi paytida bomba yuqori maktabni vayron qildi va cherkovdagi ko'plabkoʻplab vitrajlar va derazalarni sindirdi
1959-yilda kollejda yadro urushi sodir bo'lganboʻlgan taqdirda kollej rektori va talabalari uchun bunker mavjud edi.Hozirda omborxona sifatida foydalanilmoqda. <ref>[http://www.subbrit.org.uk/rsg/sites/e/eton_college/index.html "Eton„Eton College Site Visit Report"Report“] .</ref>
Oʻtmishda etoniyaliklarni baʼzan antisemitizmda ayblashar edi.Bir muncha vaqt kollej talabalari yangi kelganlarni “yahudiylar”„yahudiylar“ deb atashgan.1945-yilda kollejga kirayotgan bolaning otasi ingliz boʻlishi kerakligi toʻgʻrisidagi qonun qabul qilingan.1960-yillarda Garold Makmillanning aralashuvi nizomni bekor qildi.<ref>Rogers, Ben (2000) [1999].</ref>
Maktabning butun tarixi davomida uning Britaniya qirollik uyi bilan uzluksiz aloqasi kuzatilishi mumkin.Birinchidan, bu kollej qirollik oilasining doimiy homiyligi bilan bog‘liq bo‘lsa, ikkinchidan, kollej Vindzor qal'asidanqal’asidan bir necha qadam narida joylashgan.Qirol Jorj III 1760-1820 yillarda 60 yil taxtda o'tirdioʻtirdi.U deyarli butun umrini Vindzorda o'tkazdioʻtkazdi.
== Manbalar ==
| 