Tomoq ogʻrigʻi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Rescuing 7 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9
MalikxanBot (munozara | hissa)
Bot: Umumiy tuzatmalar
Qator 1:
{{Симптом|Name=Больное горло|Image=<!--US Navy 040113-N-4614W-005 Capt. Wan Mun Chin examines a patient suffering from a sore throat and high fever.jpg-->
<!-- | Width = nnn ; Размер изображения в пикселях, по умолчанию =190-->|Caption=|DiseasesDB=24580|DiseasesDB_mult=|ICD10={{ICD10|J|02||j|00}}, {{ICD10|J|31|2|j|30}}|ICD9={{ICD9|472.1}}|ICDO=|OMIM=|OMIM_mult=|MedlinePlus=000655|eMedicineSubj=emerg|eMedicineTopic=419|eMedicine_mult=|MeshID=D010612}}
'''Tomoq og'rig'i''' tomoqdagi og'riq, qichishish yoki tirnash xususiyati bo'lib, ko'pincha yutish bilan kuchayadi <ref>{{Veb manbasi|til=en|url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/symptoms-causes/syc-20351635|sarlavha=Sore throat - Symptoms and causes|muallif=Mayo Clinic Staff|ish=Mayo Clinic|sana=2021-06-10|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220203141436/https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/symptoms-causes/syc-20351635|arxivsana=2022-02-03|kirish sanasi=2022-02-08}}</ref> . Bu odatda o'tkir faringit ( tomoq orqasining [[Yalligʻlanish|yallig'lanishi]] ) <ref name=":0">{{Статья|url=https://www.aafp.org/afp/2004/0315/p1465.html|title=Pharyngitis|archive-url=https://web.archive.org/web/20220207203347/https://www.aafp.org/afp/2004/0315/p1465.html|archive-date=2022-02-07}}</ref>, odatda o'tkir respirator virusli infektsiyalar, [[laringit]], tonzillit (bodomsimon bezlarning yallig'lanishi), streptokokk [[Infeksion mononukleoz|mononukleoz yoki yuqumli kasalliklarning]] alomati bo'lgan umumiy simptomdir. Bu boshqa sabablarga ham bog'liq bo'lishi mumkin, jumladan, tutun (ayniqsa, [[chekish]] ), gastroezofagial reflyuks kasalligida oshqozon kislotasi va [[allergiya]] kabi tomoqni tirnash xususiyati beruvchi moddalarga ta'sir qilish natijasida vujudga keladi <ref name=":3">{{Veb manbasi|til=en|url=https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/ears-nose-and-throat/sore-throat|sarlavha=Sore throat causes and treatments|ish=www.nhsinform.scot|sana=2021-10-28|kirish sanasi=2022-02-07|arxivsana=2022-02-07|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220207174517/https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/ears-nose-and-throat/sore-throat}}</ref> .
 
Viruslar odatda tomoq og'rig'iga sabab bo'lganligi sababli, ko'p hollarda [[antibiotiklar]] talab qilinmaydi, tomoq og'rig'i bundan mustasno albatta <ref>{{Veb manbasi|til=en|url=https://www.cdc.gov/antibiotic-use/sore-throat.html|sarlavha=Suffering from a sore throat?|muallif=CDC|ish=Centers for Disease Control and Prevention|sana=2022-01-03|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220201212957/https://www.cdc.gov/antibiotic-use/sore-throat.html|arxivsana=2022-02-01|kirish sanasi=2022-02-07}}</ref> . Streptokokk faringit simptomlar majmui va ular uchun tayinlangan tezkor test bilan tashxis qilinadi, ijobiy test <ref name=":1">{{Veb manbasi|til=en|url=https://www.uptodate.com/contents/sore-throat-in-adults-beyond-the-basics|sarlavha=Patient education: Sore throat in adults (Beyond the Basics)|muallif=Wendy Stead|ish=www.uptodate.com|sana=2022-01|nashriyot=UpToDate|arxivurl=https://web.archive.org/web/20210614145123/https://www.uptodate.com/contents/sore-throat-in-adults-beyond-the-basics|arxivsana=2021-06-14|kirish sanasi=2022-02-07}}</ref> bo'lsa, antibiotiklar kursi bilan davolanadi. Asosiy simptomatik davolash og'riqni kamaytirishdir <ref name=":2">{{Статья|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28931508/|title=Corticosteroids for treatment of sore throat: systematic review and meta-analysis of randomised trials|archive-url=https://web.archive.org/web/20220208074503/https://www.bmj.com/content/358/bmj.j3887|archive-date=2022-02-08}}</ref> .
 
Tomoq og'rig'i bo'yicha klinik ko'rsatmalarning asosiy maqsadi streptokokk faringit yoki boshqa bakterial infektsiyalarning asoratlarni chastotasi bilan kasallanishini qayd etish va antibiotiklardan foydalanishni tartibga solish, ko'plab ko'rsatmalar hozirgi ma'lumotlarga moslashtirilmagandir. Ko'pgina klinik ko'rsatmalar odatda simptomatik davolash uchun tavsiyalar bermaydi. <ref>{{Статья|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ijcp.13879|title=Worldwide comparison of treatment guidelines for sore throat|archive-date=2022-02-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20220208102959/https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ijcp.13879}}</ref> .
 
== Terminologiya ==
"Tomoq og'rig'i" tomoqning biron bir qismidagi og'riqni anglatadi hisoblanadi <ref name="Rosen2010">{{Книга|заглавие=Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice 7th edition|год=2010|издательство=Mosby/Elsevier|место=Philadelphia, PA|isbn=978-0-323-05472-0|страницы=Chapter 30|автор=Marx, John}}</ref> . Bu atama ko'pincha tomoq og'rig'i uchun tibbiy atama bo'lgan faringit bilan sinonim sifatida ishlatiladi <ref name=":1"/>, aslida tomoq og'rig'i faringit <ref name=":0"/> va uning asosiy belgisi <ref>{{Veb manbasi|til=en|url=https://medlineplus.gov/ency/article/000655.htm|sarlavha=Pharyngitis - sore throat|ish=[[MedlinePlus]]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220202080407/https://medlineplus.gov/ency/article/000655.htm|arxivsana=2022-02-02|kirish sanasi=2022-02-07}}</ref> natijasidir, lekin simptom bo'lishi mumkin. boshqa shartlar. Misol uchun, agar bodomsimon bezlar asosan yallig'langan bo'lsa, unda bunday yallig'lanish tonzillit deb ataladi , tonzillitning alomati ham tomoq og'rig'i bo'lishi mumkin <ref>{{Veb manbasi|til=en|url=https://medlineplus.gov/tonsillitis.html|sarlavha=Tonsillitis|ish=[[MedlinePlus]]|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220207205606/https://medlineplus.gov/tonsillitis.html|arxivsana=2022-02-07|kirish sanasi=2022-02-07}}</ref> .
 
== Differensial diagnostika ==
Tomoq og'rig'i odatda tirnash xususiyati yoki yallig'lanish tufayli yuzaga keladi. Eng ko'p uchraydigan sabab (80% hollarda) o'tkir [[Viruslar|virusli]] faringit (tomoqning virusli infektsiyasi) <ref name="Rosen2010"/> . 20-30% hollarda tomoq og'rig'iga qanday virus sabab bo'lganini virusologik laboratoriya yordamida ham aniqlash mumkin emas <ref>{{Veb manbasi|url=https://cyberleninka.ru/article/n/differentsialnaya-diagnostika-boley-v-gorle/viewer|sarlavha=Дифференциальная диагностика болей в горле|ish=cyberleninka.ru|kirish sanasi=2020-10-07|arxivsana=2020-10-09|arxivurl=https://web.archive.org/web/20201009122723/https://cyberleninka.ru/article/n/differentsialnaya-diagnostika-boley-v-gorle/viewer}}</ref> . Boshqa sabablarga boshqa infektsiyalar (odatda streptokokk faringit ), travma va [[Oʻsmalar|o'smalar]] kiradi. <ref name="Rosen2010" /> .Streptokokk faringitida tomoq og'rig'i og'ir bo'lishi mumkin va uzoq vaqt davom etishi mumkin <ref name=":4">{{Veb manbasi|til=en|url=https://www.nhs.uk/conditions/sore-throat/|sarlavha=Sore throat|ish=Health A to Z|sana=2017-10-18|nashriyot=U. K. National Health Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200629092125/https://www.nhs.uk/conditions/sore-throat/|arxivsana=2020-06-29|kirish sanasi=2020-08-08}}</ref> . Bolalarda streptokokk faringit tomoq og'rig'i holatlarining 37% ga sabab bo'ladi .<ref>{{Статья|title=Prevalence of streptococcal pharyngitis and streptococcal carriage in children: a meta-analysis}}</ref> Gastroezofagial reflyuks kasalligi (kislota reflyuksi) [[Meʼda shirasi|oshqozon kislotasi]] tomoqqa qaytib, u erda ham og'riq keltirishi mumkin <ref>{{Veb manbasi|url=http://www.webmd.com/cold-and-flu/tc/sore-throat-topic-overview|sarlavha=Sore Throat and Other Throat Problems-Topic Overview|nashriyot=|kirish sanasi=2015-12-24|arxivsana=2017-11-11|arxivurl=https://web.archive.org/web/20171111205437/https://www.webmd.com/cold-and-flu/tc/sore-throat-topic-overview}}</ref> .
 
== Davolash uchun tavsiya ==
Aksariyat hollarda minimal yoki umuman davolash talab etilmaydi. Biroq, tomoq og'rig'i epiglottit (epiglottisning yallig'lanishi) va faringeal xo'ppoz <ref>Berkowitz’s Pediatrics: A Primary Care Approach, 5th Edition Copyright © 2014 American Academy of Pediatrics p.473</ref> kabi jiddiy kasalliklar bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
 
[[Yalligʻlanishga qarshi dorilar|Steroid bo'lmagan yallig'lanishga qarshi dorilar]] va [[paratsetamol]] (atsetaminofen) <ref name="Review00">{{Статья|title=How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?}}</ref> <ref>{{Статья|title=Corticosteroids as standalone or add-on treatment for sore throat}}</ref> kabi [[Analgetiklar|analjeziklar]] tomoq og'rig'ini engillashtirishda yordam beradi, ammo ular cheklangan ta'sirga ega va ba'zan zararli bo'lishi mumkin <ref name=":2"/> . Mayo Klinikasi sho'r iliq suv bilan chayqashni va ovoz tellarini dam olishni tavsiya qiladi. Faol davolashsiz semptomlar odatda ikki dan etti kungacha davom etadi <ref>{{Статья|title=Duration of symptoms of respiratory tract infections in children: systematic review}}</ref> .
 
Tomoq og'rig'ini iliq sho'r suv bilan yuvish, ko'p miqdorda suv ichish, salqin yoki yumshoq ovqatlar iste'mol qilish, chekishdan voz kechish, shu jumladan passiv chekish, [[Mevali muz|muz]] kublari, popsiclelar yoki konfetlarni so'rish orqali o'z-o'zidan xalos bo'lish mumkin, ammo yosh bolalar buni qilmasliklari kerak. rezorbsiya uchun qattiq narsa berilishi mumkin, chunki ular bo'g'ilib qolishi mumkin <ref name=":4"/> .
 
Juda issiq ichimliklar ichishdan saqlanish bo'yicha tavsiyalar mavjud, ular iliq yoki sovuq holatda ichish bilan cheklanish lozim<ref name=":3"/> . Bir tadqiqot shuni ko'rsatadiki, [[Shamollash|sovuq]] yoki [[gripp]] uchun issiq ichimliklar ichish yarim soatgacha davom etishi mumkin bo'lgan tomoq og'rig'idan tezda xalos bo'lishni ta'minlaydi, ammo tadqiqot juda ko'p cheklovlarga ega edi. Umuman olganda, bemorning xohishiga va unga berilgan yengillikka qarab sovuq yoki issiq bo'lishi mumkin bo'lgan mo'l-ko'l ichimlik tavsiya etiladi <ref>{{Veb manbasi|til=en|url=https://www.nhs.uk/news/food-and-diet/hot-drinks-ease-cold-and-flu/|sarlavha=Hot drinks ease cold and flu|ish=Behind the Headlines|sana=2018-10-03|nashriyot=U. K. National Health Service|arxivurl=https://web.archive.org/web/20200808151408/https://www.nhs.uk/news/food-and-diet/hot-drinks-ease-cold-and-flu/|arxivsana=2020-08-08|kirish sanasi=2020-08-08}}</ref> .
 
== Epidemiologiya ==