Kura–Araxes madaniyati: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Sakinabonu (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
MalikxanBot (munozara | hissa)
k Bot: Umumiy tuzatmalar
 
Qator 2:
'''Kura-Araz madaniyati''', yoki '''Kur-Araz madaniyati''', '''Mtkvar-Araxs -''' madaniyati yoki '''Ilk''' Zaqafqaziya madaniyati miloddan avvalgi 4000-yildan 2000-yilgacha mavjud boʻlgan sivilizatsiya<ref>''The early Trans-Caucasian culture'', I.M. Diakonoff, 1984</ref>
 
boʻlib, u anʼanaviy ravishda tugash sanasi hisoblanadi, baʼzi joylarda u miloddan avvalgi 2600 yoki 2700-yillarda yoʻqolgan boʻlishi mumkin degan tahminlar ham bor<ref name="Edens">{{Citejurnal journalmanbasi|last=Edens|first1=Christoper|title=Transcaucasia at the End of the Early Bronze Age|journal=Bulletin of the American Schools of Oriental Research|date=Aug–Nov 1995|volume=299/300|issue=The Archaeology of Empire in Ancient Anatolia|pages=53, pp. 53–64 [56]|jstor=1357345|publisher=The American Schools of Oriental Research|doi=10.2307/1357345}}</ref>. Ushbu madaniyatning eng dastlabki dalillari Ararat tekisligida topilgan. Miloddan avvalgi 3000-yilga kelib [[Kavkaz|Kavkazda]] shimolga tarqaladi<ref name="Edens54">{{Citejurnal journalmanbasi|last=Edens|first1=Christoper|title=Transcaucasia at the End of the Early Bronze Age|journal=Bulletin of the American Schools of Oriental Research|date=Aug–Nov 1995|volume=299/300|issue=The Archaeology of Empire in Ancient Anatolia|page=54|jstor=1357345|publisher=The American Schools of Oriental Research|doi=10.2307/1357345}}</ref>.
 
Umuman olganda, dastlabki [[Kavkazorti|Transkavkaz]] madaniyati taxminan 1000 ga yaqin hududni oʻz ichiga qamrab olgan yaʼni 500 km ni tashkil etgan<ref>The Hurro-Urartian people&nbsp;— John A.C. Greppin</ref> va asosan [[Kavkazorti|Janubiy Kavkazning]] zamonaviy hududlarini (Gʻarbiy Gruziyadan tashqari), [[Eron|Eronning]] shimoli-gʻarbiy qismi, [[Shimoliy Kavkaz|Kavkazning]] shimoli-sharqiy qismi, [[Turkiya|Turkiyaning]] sharqiy qismi va [[Suriya|Suriyagacha]] boʻlgan hududlarni oʻz ichiga qamrab olgan<ref name="books.google.nl">K. Kh. Kushnareva. [https://books.google.com/books?id=e1PNO7urjHQC&pg=PA44 [The Southern Caucasus in Prehistory: Stages of Cultural and Socioeconomic Development from the Eighth to the Second Millennium B.C."] UPenn Museum of Archaeology, 1 Jan. 1997. {{ISBN|0-924171-50-2}} p 44</ref>.
 
Madaniyat nomi [[Koʻra|Kura]] va [[Araz|Araks]] daryolari vodiylaridan olingan. Kura-Araxes madaniyati baʼzan Shengaviyan, Karaz ([[Arzirum|Erzurum]]), Pulur va Yanik Tepe (Eron Ozarbayjon, [[Umriya koʻli|Urmiya koʻli]] yaqinida) madaniyatlari sifatida ham taniib kelingan<ref>{{Citejurnal journalmanbasi|doi=10.1073/pnas.1502220112|title=Early Bronze Age migrants and ethnicity in the Middle Eastern mountain zone|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|volume=112|issue=30|pages=9190–9195|year=2015|last=Rothman|first1=Mitchell S.|pmid=26080417|pmc=4522795|bibcode=2015PNAS..112.9190R}}</ref>. Bu Janubiy Kavkaz va [[Armaniston togʻligi|Arman togʻlarining]] [[Shom|Levant]] va [[Trialeti|Trialeti-Vanadzor madaniyatida]] uchraydigan Xirbet Kerak idishlar madaniyatini keltirib chiqardi.
 
== Avvalgi tarixi ==
Qator 23:
=== Kulolchilik ===
[[Fayl:Saxsı_küp,_Təpəyatağı.JPG|thumb| Kulolchilik]]
Ularning [[Kulolchilik|kulollari]] oʻziga xos edi. Savdo yoʻllari boʻylab kulolchilikning atrofdagi madaniyatlarga tarqalishi ularning mamlakatdagi har qanday yutuqlaridan koʻra koʻproq taʼsirli boʻlgan edi<ref name="Edens54">{{Citejurnal journalmanbasi|last=Edens|first1=Christoper|title=Transcaucasia at the End of the Early Bronze Age|journal=Bulletin of the American Schools of Oriental Research|date=Aug–Nov 1995|volume=299/300|issue=The Archaeology of Empire in Ancient Anatolia|page=54|jstor=1357345|publisher=The American Schools of Oriental Research|doi=10.2307/1357345}}</ref>. U geometrik naqshlar yordamida qora va qizil rangga boʻyab qoʻyilgan. Misollar sifatida janubda [[Suriya]] va [[Isroil]], shimolda esa [[Dogʻiston|Dogʻiston]] va [[Checheniston|Chechenistonda]] topilgan namunalarni misol sifatida quyosh munkin<ref>''The Pre-history of the Armenian People''. I. M. Diakonoff</ref>. Ushbu kulolchilikning tarqalishi, bosqinchilikning arxeologik dalillari bilan bir qatorda, Kura-Araks xalqi oʻz uylaridan tashqariga tarqalib ketgan va albatta, keng savdo aloqalari boʻlgan holatlarni boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi. Jaimoukhaning fikricha, uning janubiy kengliklari birinchi navbatda Mitanni va [[Xurritlar|Hurrianslarga]] tegishli wknaligi haqida oʻz fikrini bildirgan<ref name="JaimoukhaKura">Jaimoukha, Amjad. ''The Chechens''. Pages 25-6</ref>.
 
== Yana qarang ==
Qator 34:
 
== Manbalar ==
{{manbalar}}
<references group="" responsive="0"></references>