Vladimir Lenin: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
.
Teglar: Qaytarildi Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Tahrir izohi yoʻq
Teg: Qoʻlda qaytarildi
Qator 1:
{{Shaxsiyat bilgiqutisi|ismi=VLADIMIR ILICH LENIN|asl ismi=Владимир Ильич Ленин|portret=Vladimir Lenin.jpg}}
 
'''Vladimir Ilich Lenin''' ({{Lang-ru|Владимир Ильич Ленин}}, haqiqiy familyasi ULYANOV, 10(22) aprel 1870, Simbirsk — 21 yanvar 1924, Gorki qishlogʻi, Moskva Guberniyasi)- rus va sovet ateisti va proletariat dohiysi, inqilobchi, [[Bolsheviklar partiyasining]] yaratuvchisi, 1917 yildagi Oktyabr inqilobining tashkilotchilaridan biri, [[Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi|RSFSR]] va [[Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi|SSSR]] [[Xalq Sovet Kommisarlari]] raisi, faylasuf, marksistchi, nashriyotchi, [[marksizm-leninizm]] yoʻnalishining asoschisi, [[uchinchi kommunistik internationalning]] tashkilotchisi, Sovet imperiyasining asoschisi.
Asosiy izlanish ishlari sohasi —[[falsafa]] va iqtisod
LENIN (Ulyanov) Vladimir Ilich [1870.10 (22).4. Simbirsk (hozirgi Ulyanovsk sh.) — 1924. 21.1, Moskva viloyati Gorki qishlogʻi] — Rossiya bolsheviklar (kommunistlar) partiyasining asoschisi. SSSR deb atalgan ʻʻqizil imperiyaʼ’ning tashkilotchisi. Peterburg „Ishchilar sinfini ozod qilish uchun kurash soyuzi“ni tuzishda qatnashgan. 1895 y.-yil RSDRPning 2-sʼyezdi (1903)da bolsheviklar partiyasiga boshchilik qilgan. 1907 yildan muhojirlikda yashadi. 1917 y.-yil apr.da Petrogradga kelib, sotsialistik inqilob yoʻlini ilgari surdi. Petrogradda Oktyabr toʻntarishi (1917 y.-yil 7 noyabr)ga rahbarlik qildi. Sovetlarning 2-Butun Rossiya sʼyezdida XKSga rais boʻldi. 1922 y.-yil Leninning sogʻligʻi yomonlashdi va shu yil dek. oyidan eʼtiboran siyosiy faoliyatda qat-nashmadi. Asosiy asarlari: „Rossiyada kapitalizmning taraqqiysi“ (1899), „Nima qilmoq kerak?“ (1902), „Materializm va empiriokrititsizm“ (1908) „Imperializm kapitalizmning yukrri bosqichi“ (1916), „Davlat va revolyusiya“ (1917). Leninning jasadi Moskvaning Qizil maydonidagi mavzoleyga qoʻyilgan.
 
LENIN (Ulyanov) Vladimir Ilich [1870.10 (22).4. Simbirsk (hozirgi Ulyanovsk sh.) — 1924. 21.1, Moskva viloyati Gorki qishlogʻi] — Rossiya bolsheviklar (kommunistlar) partiyasining asoschisi. SSSR deb atalgan ʻʻqizil imperiyaʼ’ningimperiya’’ning tashkilotchisi. Peterburg „Ishchilar"Ishchilar sinfini ozod qilish uchun kurash soyuzi“nisoyuzi"ni tuzishda qatnashgan. 1895 y.-yil RSDRPning 2-sʼyezdi (1903)da bolsheviklar partiyasiga boshchilik qilgan. 1907 yildan muhojirlikda yashadi. 1917 y.-yil apr.da Petrogradga kelib, sotsialistik inqilob yoʻlini ilgari surdi. Petrogradda Oktyabr toʻntarishi (1917 y.-yil 7 noyabr)ga rahbarlik qildi. Sovetlarning 2-Butun Rossiya sʼyezdida XKSga rais boʻldi. 1922 y.-yil LeninningL.ning sogʻligʻi yomonlashdi va shu yil dek. oyidan eʼtiboran siyosiy faoliyatda qat-nashmadi. Asosiy asarlari: „Rossiyada"Rossiyada kapitalizmning taraqqiysi“taraqqiysi" (1899), „Nima"Nima qilmoq kerak?" (1902), „Materializm"Materializm va empiriokrititsizm“empiriokrititsizm" (1908) „Imperializm"Imperializm kapitalizmning yukrri bosqichi“bosqichi" (1916), „Davlat"Davlat va revolyusiya“revolyusiya" (1917). LeninningL.ning jasadi Moskvaning Qizil maydonidagi mavzoleyga qoʻyilgan.
SSSR davrida Lenin qarashlari mutlaqlashtirilib, uning faoliyati va shaxsiy hayoti ilohiylashtirildi. Uning fikrlariga salgina shubha bilan qaraganlar yoʻq qilindi. Biroq Rossiyadan xorijga joʻnagan ziyolilar va jahon siyosiy arboblarining koʻpchiligi oʻsha paytdayoq uning „kommunizm qurish“ rejasi xom xayol ekanligini aytishgan. 20-asr 80-y. lari oxiri — 90-yillari boshida Sharqiy Yevropada sotsializmning tanazzulga uchrashi va SSSRning parchalanishi oqibatida Lenin nazariyasi asossiz ekanligi uzil-kesil isbotlandi.
 
SSSR davrida LeninL. qarashlari mutlaqlashtirilib, uning faoliyati va shaxsiy hayoti ilohiylashtirildi. Uning fikrlariga salgina shubha bilan qaraganlar yoʻq qilindi. Biroq Rossiyadan xorijga joʻnagan ziyolilar va jahon siyosiy arboblarining koʻpchiligi oʻsha paytdayoq uning „kommunizm"kommunizm qurish“qurish" rejasi xom xayol ekanligini aytishgan. 20-asr 80-y. lari oxiri — 90-yillari boshida Sharqiy Yevropada sotsializmning tanazzulga uchrashi va SSSRning parchalanishi oqibatida LeninL. nazariyasi asossiz ekanligi uzil-kesil isbotlandi.
Lenin oʻz siyosiy faoliyatida Turkistonga bolshevizm gʻoyalarini tarqatishga, mintaqani sovetlashtirishga katta eʼtibor karatdi. Lenin va Stalin Turkiston muxtoriyatini tugatish rejasini qoʻllabquvvatladi. Leninning tashabbusi bilan Turkkomissiya (1919), Turkbyuro (1920), RKP (b) MK Oʻrta Osiyo byurosi (1922) kabi Markazning nazorat qiluvchi organlari tuzildi va Toshkentga yuborildi. Turkiston fronti (1919) tashkil qilinib, oʻlkadagi sovet rejimiga qarshi qurolli harakatni tugatish uchun 200.000 ga yaqin qizil askar Turkistonga joʻnatildi. Markaz yuborgan bolshevistik emissarlarga qarshi chiqqan mahalliy rahbarlarni Lenin „oʻng ogʻmachilik“da aybladi. Lenin 1920 yilda Buxoro xonligi (amirligi) va Xiva xonligini qizil armiya tomonidan bosib olinishining tashabbuskori. Leninning 1920 y.-yil 13 iyundagi koʻrsatmasiga koʻra, yaxlit Turkiston mintaqasini parchalab tashlash jarayoni boshlandi va u 1925 y.-yil boshlarida tugallandi. Shuningdek, Lenin Afgʻoniston, Hindiston, Xitoy, qisman Eron, Turkiya kabi Sharq davlatlarida sotsializm qurish haqidagi rejasi uchun Turkistondan tayanch sifatida foydalanishni moʻljallagan edi. Leninning ʻʻkommunistik gʻoyaʼ’si 20-asr oxirida Oʻzbekistonda ham butunlay tanazzulga uchradi.
 
LeninL. oʻz siyosiy faoliyatida Turkistonga bolshevizm gʻoyalarini tarqatishga, mintaqani sovetlashtirishga katta eʼtibor karatdi. LeninL. va Stalin Turkiston muxtoriyatini tugatish rejasini qoʻllabquvvatladi. LeninningL.ning tashabbusi bilan Turkkomissiya (1919), Turkbyuro (1920), RKP (b) MK Oʻrta Osiyo byurosi (1922) kabi Markazning nazorat qiluvchi organlari tuzildi va Toshkentga yuborildi. Turkiston fronti (1919) tashkil qilinib, oʻlkadagi sovet rejimiga qarshi qurolli harakatni tugatish uchun 200.000 ga yaqin qizil askar Turkistonga joʻnatildi. Markaz yuborgan bolshevistik emissarlarga qarshi chiqqan mahalliy rahbarlarni LeninL. „oʻng"oʻng ogʻmachilik“daogʻmachilik"da aybladi. LeninL. 1920 yilda Buxoro xonligi (amirligi) va Xiva xonligini qizil armiya tomonidan bosib olinishining tashabbuskori. LeninningL.ning 1920 y.-yil 13 iyundagi koʻrsatmasiga koʻra, yaxlit Turkiston mintaqasini parchalab tashlash jarayoni boshlandi va u 1925 y.-yil boshlarida tugallandi. Shuningdek, LeninL. Afgʻoniston, Hindiston, Xitoy, qisman Eron, Turkiya kabi Sharq davlatlarida sotsializm qurish haqidagi rejasi uchun Turkistondan tayanch sifatida foydalanishni moʻljallagan edi. Leninning ʻʻkommunistik gʻoyaʼ’sigʻoya’’si 20-asr oxirida Oʻzbekistonda ham butunlay tanazzulga uchradi.
 
== Adabiyot ==
* Latishev A.G., Rassekrechenniy Lenin, M., 1996; Istoriya Rossii. XX vek, M., 2000; Turkestan v nachale XX veka: k istorii istokov natsionalnoy nezavisimosti, T., 2000.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
* [http://maoism.ru/uz/2890 LeninЛенин VВ.IИ., MarksizmningМарксизмнинг uchуч manbaiманбаи vaва uchуч tarkibiyтаркибий qismiқисми]
* [http://maoism.ru/uz/3398 LeninЛенин VВ.IИ., ImperializmИмпериализм vaва sotsializmdagiсоциализмдаги ajralishажралиш]
* [http://maoism.ru/wp-content/uploads/state_uzb123.pdf LeninЛенин VВ.IИ., DavlatДавлат vaва revolyutsiyaреволюция (pdf)]
 
== Manbalar ==