Isfahon: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
MalikxanBot (munozara | hissa)
{{stub → {{chala (xato haqida xabar berish)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
{{Maʼnolari|== '''Isfahon (maʼnolari)}}viloyati''' ==
{{Maʼnolari|Isfahon (maʼnolari)}}Eronda Tehron va Mashhaddan keyin uchinchi eng gavjum shahar boʻlgan (qadimgi nomi Sepahon yoki Espahon) Isfahon viloyati mamlakatning poytaxti boʻlib, Tehrondan 435 kilometr uzoqlikda, shaharning janubida joylashgan. Isfahon shahri XVI asrda ikkinchi marta Eron poytaxti boʻlganda gullab-yashnagan. Bugungi kunda bu shahar oʻzining oʻtmishdagi shon-shuhratini saqlab qolgan. Ushbu yodgorliklarning baʼzilari YUNESCOda tarixiy meros sifatida roʻyhatga olingan.
 
* Isfahon juda chiroyli meʼmorchiligi, koʻpriklari, saroylar, masjidlar va noyob minoralari bilan mashhur. Bu esa Isfahonning Eron madaniyatida „dunyoning yarmi“ nomini olishga sabab boʻlgan.
{{Bilgiquti aholi punkti
| oʻzbekcha nomi = Isfahon / اصفهان
Qator 15 ⟶ 18:
| jadvalda jamoat =
| qaram =
| gerb =
| bayroq =
| tasvir =
| lat_dir = N | lat_deg = 32 | lat_min = 38 | lat_sec = 00
| lon_dir = E | lon_deg = 51 | lon_min = 29 | lon_sec = 00
Qator 28 ⟶ 31:
| mintaqa xaritasi =
| tuman xaritasi =
| ichki bolinishi =
| rahbar turi = Shahrdor
| rahbar = Rasul Zargar
| asos solingan =
| ilk eslatilishi =
| avvalgi nomlari =
| qachondan beri =
| maydon = 493
| balandlik turi =
| AP markazi balandligi = 1574
| iqlim = subtropik-ichkikontinental
Qator 51 ⟶ 54:
| telefon kodi = +98 311
| pochta indeksi =
| pochta indekslari =
| avtomobil kodi =
| identifikator turi =
| raqamli identifikator =
| sayt =
| sayt tili =
}}
'''Isfahon'''  — Eronning markaziy qismidagi shahar, Zoyanderud daryosi boʻyidagi xushmanzara joyda. Isfahon ostonining maʼmuriy markazi. Yiliga 128 mm yogʻin yogadi. Aholisi 1 583 609 ming kishi (2006).
 
I. qadimiy qoʻlyozmalarda (mas, Ptolemey asarlarida) Aspadana nomi bilan tilga olingan. Sosoniylar davri (3— 7-asrlar)da Markaziy Eronning iqtisodiy va madaniy markazi boʻlgan. 7-asrda shaharni arablar egallagan. 8—13-asrlarda I. Yaqin va Oʻrta Sharqdagi eng yirik hunarmandchilik va savdo markazlaridan biri boʻlgan. 1237-yilda I.ni moʻgʻul bosqinchilari vayron qilgan, keyinroq shahar qayta tiklangan. 1387-yilda uni Amir Temur egallagan. Shahar 16-asr oxiri  — 17-asr boshlarida, Safaviylar davlatining poyimi boʻlgan davrda ayniqsa ravnaqtopgan. I. 17-asr oʻrtalarida aholisi qariyb 600 ming kishilik katta shahar edi. 1722-yilda uni afgʻonlar bosib olib, talon-taroj qildilar. 18-asr oxirida poytaxt I.dan Tehronga koʻchirilgach, shaqar avvalgi mavqeini yoʻqotdi.
 
I.  — mamlakatda Tehrondan keyin 2-oʻrindagi muhim savdo-sanoat markazi. Avtomobil va havo yoʻllari tuguni. Toʻqimachilik (ip va jun gazlamalar, trikotaj sanoati), yogʻochsozlik, ozik, ovqat (yogʻ, shakarqand), sement, poyabzal, kimyo korxonalari, oyna zavodi bor. Shahar yaqinida yirik metallurgiya zavodi qurilgan. I.  — gilam toʻqish va oʻr-ta asr miniatyurachiligining qad. markazi.
 
I.da Eron meʼmorchiligining bukj yodgorliklari saqlanib kelmoqda. Joms masjidi (9—20-asrlar), Chehel Doʻxtaron (1107) va Sarebon minoralari (12-asr oxiri), Jaʼfar maqbarasi (14-asr), Horune Viloya maqbarasi, Shoh masjidi (1612—30), Lutfullo masjidi (1603—18), Ali Qopu saroyi (15-asr), Chehel Sutun saroyi (1590), Modari Shoh madrasasi (1706—14), minoralari tebranuvchi Jonbe masjidi, bir necha koʻprik-binolar, universitet bor.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>