Lava: Versiyalar orasidagi farq

'''Lava''' ({{lang-it|lava}} — oʻpirilish) — [[Vulqon|vulkan]] [[Krater|kraterlari]], yer yoriqlaridan oqib yoki otilib chiqadigan olovsimon suyuq va qovushqoq modda ([[magma]]). Lavaning sovib qotishidan effuziv togʻ jinslari hosil boʻladi. Lavaning harorati kimyoviy tarkibi va undagi gaz miqdoriga qarab keskin farq qiladi. MacMasalan, Iile-veluch (Kamchatka) vulkani andezitli lavasining temperaturasi 700—750°, Lassen-Pik (Kaliforniya) datsit lavasiniki — 75°, Klyuchi Sopkasi bazalt lavasiniki — 870—1200° boʻlgan. Tarkibidagi silikat kislota (SiO2)HHHr miqdoriga qarab asosli (SiO2 < 52%), oʻrta (SiO2 > 65%) va nordon (SiO2 < 65%) Lava larga boʻlinadi. Asosli va oʻrta Lavalardan bazalt, andezit va diabazlar paydo boʻladi. Nordon Lava quyuqroq boʻlgani uchun katta maydonlarga yoyilmay doʻnglik (gumbaz)lar hosil qiladi. Odatda, nordon Lavalar uchuvchan kompo-nentlarga boy boʻlib, shiddatli vulkan otilishlarini vujudga keltiradi. Nordon Lavadan kvarsli porfir, liparit, datsit, felzitlar hosil boʻladi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>