Qoʻqon: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Matnga Qo'qon shaheini nomlarini qo'shdim.
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
kTahrir izohi yoʻq
Qator 53:
 
== Sport ==
Oʻlkamizning shahar va qishloqlarida XX asr boshlarida avval „shayton oʻyini“, keyinchalik „yovvoyi oʻyin“ deb nom olgan oʻyinlar paydo boʻldi. Garchand hozirgi futbolga unchalik oʻhshamasa ham maydon va koʻchalarni changitib tashkil etilan bu oʻyin, keng kuloch yoza boshlagandi. Mahalliy yoshlar oʻsha davrlarda chor Rossiyasining oʻlkamizda hizmat burchini oʻtayotgan harbiylari boʻsh vaqtilarini qanday oʻtkazishlari bilan qiziqar edilar. Ular koʻp vaqtlarini bu erlar uchun yangi boshlangan futbol oʻyiniga bagʻishlashar edi. XarbiyHarbiy qismlarlarga yaqin boʻlgan qishloqdagi yosh yigitlar „yangi“ oʻyinga katta qiziqish bildirib, har bir oʻyinni zavq bilan tomosha qilishadi. Ohir oqibat xarbiylargaharbiylarga taqlid qilib, yoshlar oʻzlari maysali tekis maydon topib, u erga darvozalar uchun ustunlar oʻrnatib, oʻziga xos futbol maydoni yaratishadi. Albatda maydon tayyorlash, chim yotqizish, ustunlarni tiklash qoʻqonlik yigitlar uchun qiyin ish emasdi. Eng muhimi futbol oʻynash uchun toʻp topish kerak edi. Albatda u vaqt doʻkonlarda koptok topish mumkin emasdi, askarlardan esa faqat katta pulga sotib olish mumkin edi. Shunday boʻlishiga qaramay, udaburon yigitlar, futbolga boʻlgan ishtiyoq kattaligidan oʻzlari koptok yasaydilar. Yigitlar orasida turli kasbdagi ustalar borligi bu yerda qoʻl keladi. Ulardan biri kosiblikdan xabari borligi uchun, charimdan toʻp tikib koʻradi, lekin uni shishirish uchun kamera topilmaydi. Ular toʻpning ichiga turli engil latta-puttalarni joylashtirib shu tariqa birinchi marta oʻzlaricha toʻp oʻynay boshlaydilar. Biroz vakt oʻtkach bu futbolga fidoi yigitlar pul biriktirib askarlardan xaqiqiy toʻpni xarid qilib olishadi.
 
Shu tariqa 1912-yili Oʻlkamizda birinchi boʻlib, Qoʻqon shahrida futbol jamoasi tuziladi. Jamoa aʼzolari oldiniga oʻzaro oʻynashadi, keyinchalik xarbiylar bilan raqiblik qilishadi. Ilk uchrashvularda yirik hisobda magʻlubiyatga uchrab kelgan qoʻqonlik yigitlar, keyinchalik oʻzaro oʻyinlarda durang va gʻolib boʻla boʻlashadi, xatto yirik hisobda ham yutiqqa erishadilar. Albatda bunday muvaffaqiyatlarni rivojlantirish uchun boshqa kuchli jamoalar bilan uchrashishlari va oʻzlarining kuchlarini sinab koʻrishlari lozim edi. Tez orada Fargʻona shahridagi xarbiy gornizoning terma jamoasi bilan oʻrtoqlik uchrashuvi oʻtkazgan qoʻqonliklar kichik hisobda boʻlsa ham, magʻlubiyatga uchrashadilar. Bu magʻlubiyat qoʻqonliklarning gʻururini paymon qiladi va javob uchrashuv — „revansh“, oʻyiniga tayyoralik koʻrishadi. Oradan bir oy oʻtib Qoʻqondagi oʻzlarining maydonda javob uchrashuvini oʻtkazadilar. Bu oʻyinga koʻplab muhlislar ham kelishadi. Oʻyin murosasiz oʻtadi. Shunga qaramay qoʻqonlik yigitlar bu oʻyinda gʻalaba qozonishadi. Endi qoʻqonlik ishqibozlar orasida savdogarlar, boy odamlar paydo boʻladi. Jadidlikning va umuman oʻsha payt, oʻlkamizning maʼnaviy-madaniy markaziga aylangan Qoʻqon shahrida yurtimizning eng ilgʻor yoshlari yigʻilishgandi. Futbol esa kelajagi katta sport turi ekanligini tushunib etgan bu marifatparvarlar xar tomonlama milliy. oʻzbek futbol jamoasini tuzishga intilishadi. Shu tariqa 1912-yili Qoʻqon shahrida „Muzkomanda“ („Musulmonlar jamoasi“) tuziladi. Afsuski, „Muzkomanda“ning ilk tarkibi maʼlum emas, bu xaqdagi maʼlumotlar, xujjatlar saqlanib qolmagan, lekin xaqimizning orasida afsona va rivoyatlarga aylanib qolgan futbolchilar xaqida koʻplab xotiralar gapirilib kelinadi. Bu jamoa mamlakitimiz futbolini rivojlanishida ham katta rol oʻynaydi. „Muzkomanda“ Fargʻona vodiysi boʻylab juda koʻplab shaharlar va qishloqlarda oʻrtoqlik uchrashuvlar oʻtkazadi. Bu oʻyinlardan keyin bu erl