Birinchi Panipat jangi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Teglar: Koʻrib tahrirlagich Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Xoqoni Said (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
'''Birinchi Panipat jangi''' 1526-yil 21-aprelda Temuriy podishoh Bobur qoʻshinlari bilan [[Loʻdiylar]] oʻrtasida Panipat yaqinida boʻlib oʻtgan jang<ref><nowiki>https://www.britannica.com/topic/Battles-of-Panipat</nowiki></ref>'''Birinchi Panipat jangi''' <ref>Chandra, Satish (2009). Medieval India: From Sultanat to the Mughals, Part II. Har-Anand Publications. ISBN 9788124110669.</ref><ref>Watts 2011, p. 707.
 
^ <sup>'''''a'''''</sup> <sup>'''''b'''''</sup> <sup>'''''c'''''</sup> <sup>'''''d'''''</sup> Chandra 2009, p. 30.
Qator 23:
'''^''' Chandra 2009, p. 29.
 
'''^''' Chandra 2009, pp. 30–31</ref>. Bu jang Shimoliy Hindistonda boʻlib oʻtdi va [[Boburiylar]] imperiyasining boshlanishi va [[Dehli sultonligi]] sultonligining tugash nuqtasi bo'ldi<ref>Butalia 1998 , p. 16.</ref>. Bu Hindiston yarimorolidagi poroxli oʻqotar qurollar va dala artilleriyasi ishtirokidagi eng dastlabki janglardan biri boʻlib, bu jangda poroxli qurollar Boburiylar tomonidan ishlatilgan.
'''^''' Chandra 2009, pp. 30–31</ref>
Birinchi Panipat jangi 1526-yil 21-aprelda Temuriy podishoh Bobur qoʻshinlari bilan Lodilar sulolasi oʻrtasida Panipatdan yaqinida boʻlib oʻtgan. Bu Shimoliy Hindistonda boʻlib oʻtdi va Boburiylar imperiyasining boshlanishi va Dehli sultonligining tugashini belgiladi. Bu Hindiston yarimorolidagi poroxli oʻqotar qurollar va dala artilleriyasi ishtirokidagi eng dastlabki janglardan biri boʻlib, bu jangda Boburiylar tomonidan kiritilgan. Ushbu jangdan soʻng Temuriylar imperiyasi Hindiston yarimoroli va Afgʻoniston hududiga koʻcha boshladi, shu bilan birga nomi Boburiylar sifatida oʻzgardi. Yevropada esa „Mughals“ nomi bilan tanilgan.
[[File:First battle of Panipat(map).jpg|thumb|Birinchi Panipat jangi]]
 
== Jang Foni ==
[[File:1526-First Battle of Panipat-Ibrahim Lodhi and Babur.jpg|thumb|1526-yil Birinchi Panipat jangi. „Boburnoma“ga ishlangan miniatyuraBobur]]Mirzo Bobur Samarqandni ikkinchi marta boy berganidan keyin 1519-yilda Chenob qirgʻoqlariga yetib borar ekan, Hindistonni zabt etishga eʼtibor qaratdi. 1524 -yilgacha uning maqsadi faqat Panjobga oʻz hukmronligini kengaytirish, asosan ajdodiTemurningajdodi [[Amir Temur|Amir Temurning]] merosini qaytarish edi, chunki ubu hudud ilgari uning[[Temuriylar imperiyasi|Temuriylar imperiyasining]] bir qismi boʻlgan. Oʻsha paytda Shimoliy Hindistonning katta qismi Lodilar[[Loʻdiylar|Loʻdiylar sulolasidan]] boʻlgan Ibrohim Lodi hukmronligi ostida edi, biroq imperiya parchalanib ketayotgan edi va undan qochganlar koʻp edi. U oʻzini mamlakat taxtining qonuniy vorisi deb eʼlon qilib, Ibrohimning huzuriga elchi yubordi, biroq elchi Lahorda hibsga olinib, bir necha oy oʻtib qoʻyib yuborildi.
 
Bobur 1524-yilda Panjobning Lahor shahriga yo‘l oldi, lekin Davlatxon Lodiy Ibrohim Lodiy yuborgan qo‘shinlar tomonidan quvilganini aniqladi. Bobur Lahorga yetib kelgach, Lo‘diy qo‘shini yo‘lga chiqdi va tor-mor qilindi. Bunga javoban Bobur Lahorni ikki kun egallab turi, so‘ng Dipalpurga yurish qildi va Lodining boshqa bir isyonchi amakisi Alamxonni hokim qilib qo‘ydi. Alamxon tezda taxtdan ag‘darilib, Kobulga qochib ketdi. Bunga javoban Bobur Alamxonga qo‘shinlar yetkazib berdi, ular keyinchalik Davlatxon Lodiyga qo‘shildi va 30 000 ga yaqin askar bilan birga Dehlida Ibrohim Lodini qamal qildi. Ularni mag‘lub etib, Alam qo‘shinini haydab yubordi; Bobur esa Lodining Panjobni egallashiga yoʻl qoʻymasligini tushunib yetgan edi.
 
Jangda
 
'''Bobur tarafidan'''
 
''12,000 askarlar''
 
''700 ta miltiqlar''
 
''20 ta to'p''
 
Yo`qotishlar: 1,500 kishi o'lgan
 
* '''Lo'dilar tarafidan'''
''20 000 oddiy yengil askar 20 000 o'g'ir otliqlar . Qilich, nayza, kamon va tayoq bilan qurollangan 30 000 ta piyodalar. Umumiy 100 ming askar 2000 ta fillar.'' Yo`qotishlar:
 
''40 ming kishi halok bo'lgan.''
 
== Jang ==