Nurjahon begim: Versiyalar orasidagi farq

Tarixiy manbalarnipg bergan ma’lumotiga ko‘ra, Nurjahon begimning haqiqiy ismi Mehriniso bo‘lib, asli kelib chiqishi Erondan edi. Uning ota-onasi yo‘qchilik oqibatida o‘z vatanidan Hnndistonga ko‘chib kelib, Akbar podshoh saroyida xizmatga yollanadi.▼

Kunlardan bir kun shahzoda Salim (keyinchalik Jahongir podshoh) Mehrinisoni bozorda ko‘rib qoladi va unga oshufta bo‘lib, firoqida o‘rtanadi. Bu davrda Mehriniso balog‘at yoshiga yetgan, sarv qomat, o‘n to‘rt kunlik oydek qiz edi. Shahzoda Salim Mehriniso ishqida kuynb, halovatini yo‘qotadi. Nihoyat, unga uylanishga qaror qiladi. U o‘z qarorini otasi Akbarshohga (1542—1605) aytib, undan ijozat so‘raydi. Akbarshoh esa o‘z o‘g‘lippng bu qizga uylanishiga qat’iyan qarshilik ko‘rsatadi. Akbarshoh o‘g‘lining ko‘nglini sovutmoq uchun Mehrinisoni saroy a’yonlaridan biri — Ali Quli Istajliy (Sherafkan)ga turmushga chiqishga majbur qiladi. Sherafkan Mehrinisoga uylangach, uni qo‘shinlarga sardor etib Bengaliyaga ko‘chirib yuboradi.▼

1605 yilda Akbarshoh vafot etadi. Taxtga uning valiahd o‘g‘li shahzoda Salim o‘tiradi va o‘zini Jahongirshoh deb ataydi. Taqdir taqozosini qarangki, 1611 yilda Sherafkanxon Bengaliya hokimi Qutbiddinning qabuliga kirganida muhim masala ustida hokim bilan janjallashib qoladi va uni pichoqlab o‘ldiradi. Fojia ustiga yetib kelgan soqchilar Sherafkanxonni ham o‘ldiradilar. Shundan so‘ng beva qolgan Mehrinisoni Agraga — Jahongirshoh saroyiga jo‘natadilar. Shu voqeadan bir necha muddat o‘tgach, Jahongirshoh Mehrinisoni o‘z nikohiga oladi.▼

«Muntahab ut-tavorix» asarining muallifi Hakimxon to‘ra Mehrinisoning Jahongirshoh nikohiga kirishi haqida oldindan bashorat qilingan bir qiziq tush tafsilotini keltiradi. Go‘yo Mehriniso tunlarning birida tush ko‘radi. Tushida osmondan quyosh tushib kelib, ko‘rpasi ichiga kiradi. Shunda uyg‘onib ketadi va ko‘rgan tushini eri Sherafkanxonga so‘zlab, undan ta’birinn so‘raydi. Sherafkanxon tush ta’biri bo‘yicha bilimdon bo‘lgani tufayli, darhol xotinining tushiga quyidagicha ta’bir aytadi: «Sening to‘shagingga podshoh kirar ekan».▼

Mehriniso o‘z go‘zalligi, ziyrakligi, farosatli va tadbirkorligi tufayli faqat Jahongirshohnigina emas, balki saroy ahlini ham o‘ziga rom qiladi. Eidilikda uni Mehriniso emas, Nurmahal (saroyning nuri) deb ataydilar. Keyinchalik esa jahonning nurn, ya’ni Nurjahon deb ataydilar. Nurjahon begim nozik ta’b shoira ham edi. U Maxfiy taxallusi bilan g‘azallar bitgan. Jahongirshoh saltanatida Nurjahonning otasi E’timod-ud Davla nomi bilan bosh vazirlik lavozimigacha ko‘tarilgan. Uning o‘g‘li, ya’ni Nurjahon begimning akasi Osafxon esa saroy boshqaruvchisi mansabida qoyim bo‘lgan.▼