Notre Dame Sobori: Versiyalar orasidagi farq

 

 

Fransuz [[gotika|gotik]] memoriy asarlarining, eng chiroylilaridan deb bilingan Notre Dame sobori, birinchi [[gotika|gotik]] soborlardan biridir. Haykallarning va naqshlar bilan bezalgan oynalarning, oʻrta asrlardagi [[Rim]] memoriy uslubidan soʻng koʻp ishlatilmagan boʻlishi, [[naturalizm oqimi]]ning asarlaridagi ogʻir taʼsiri sabablidir. Notre Dame sobori, eng turistlar bilan gavjum yerlardan biri boʻlgani bilan barobar, hali ham bir [[Rim]] Katolik sobori boʻlib ishlatilmoqdadir.

 

Binoning gʻarbiy qismi, eng muhim qismlaridan biridir. U yer uch qismga ayrilgan boʻlib eng muhim yerlari quyidagilardan iborat:

 

Soborda [[Parij]]ning bokirasi deb tanilgan [[Bibi Maryam|Maryam Ona]] Haykali mavjuddir. Bu haykal boylar davrida shaxarning gʻururi va iqtisodiy ozodlikning bir siymosi deb bilgan tijoratchilar tarafidan qurilgan. Haykal muqaddasligidan ham ko'proq, koʻrinishi va qimmatbaho bezaklari bilan diqqat tortar edi.

 

 

Notre Dame soborining 2 tarafida mavjud boʻlgan bu derazalar ham [[gotika|gotik]] tarzda boʻlib, [[1250]]-[[1260]] yillari orasida yasalgan. Bu derazalar, soborning sanoqli rangli oynadan yasalgan derazalari boʻlgani tufayli diqqatlarni oʻziga jalb qiladi. Bu derazalar, hozirgi kungacha [[Yevropa]]ning eng muhim va goʻzal asarlaridan hisoblanadi.

 

* [[Janub]]iy minoradagi [[Emmanuel qoʻngʻirogʻi]] 13 tonnadan iborat. Qoʻngʻiroqning tilini oʻzi 500 kgni tashkil giladi

* [[1631]]-yilda Emmanuel boshqattan qurilayotganda, shaxarning ayollari eritilayotgan metalning ichiga oʻzlarini qimmatbaho taqinchoqlarini tashlaganlari uchun, Emmanuelning rangi hozirgacha porloqligini saqlab qolgan degan rivoyat bor.

* Soborning ona qubbasini oʻzi 34 metrni tashkil qiladi.

 

[[1160]]-yil Parij sobori "[[Yevropa]] qirollarining cherkovi" boʻlganidan so'ng yepiskop [[Maurice de Sully]] tarafidan "Bu vazifa uchun yetarsiz" deyildi va "[[Parij]] yepiskopi" unvoniga sazovor boʻlgandan soʻng Sully soborini buzdirdi. Afsonaga ko'ra Sully, yangi va koʻrkam cherkovni hayolida koʻrib soʻngra koʻrganlarini chizgan. Bu cherkovning qurilishi uchun esa birqancha uylarni buzdirgan va qurilish mollari uchun yangi bir yoʻl ham ochtirgan.

 

[[1163]]-yilda Qirol [[Louis VII]] ning hukmronlik qilgan davrida, inshoatni qurilishini [[Maurice de Sully]]mi yoki [[Papa Alexander III]]mi boshlatgan degan tortishuv boʻlib oʻtgan. Ammo shuni taʼkidlab oʻtish kerak-ki, yepiskop Sully umrining katta qismini va pulini soborning inshoati uchun ishlatgan.

 

Soborning gʻarbiy qismini va 2 katta qulasining qurilishi [[1200]]-yillar atrofida boshlandi. Qurilishda ko'p me'morlar qatnashdi, soborning farqli va har xil chiroydagi tarzlarni oʻzida mujassam qilishining sababi ham bu. [[1210]]-[[1220]]-yillari orasida qulalar qurib boʻlindi. Soborning ohirigacha qurilib bo'lishi esa [[1345]]-yilgacha davom etgan.

 

Yillar davomida cherkovga birmuncha [[organ (musiqiy asbob)|organ]] olib kelinishiga qaramay, hech qaysi biri binoning qurilish shakliga mos kelmadi. Ilk mos organ [[Cliquot]] tarafidan [[1700]]-yillar atrofida yasaldi. [[Cliquot]] asarlarining birqanchasi bugungacha saqlanib kelmoqda, ammo organ XIX asrda [[Aristide Cavallie-Coll]] tarafidan yangidan yasaldi. Oʻsha vaqtlarda u lavozimga undan boshqa koʻp kishi loyiq boʻlishiga qaramay (misol: Cherkov organini yangidan qurgan Cavallie-Coll) Notre Damening pianisti shaxarning eng tanilgan kishisiga aylangan edi. Bu borada XVIII asrda juda katta raqobat boʻlib oʻtgan, u raqobatda 4 pianistga unvon berilgan edi, 4 pianist bir yil boʻyicha cherkovning pianistligini qilganlar, bu esa juda katta unvon edi. Keyinchalik [[1900]]-[[1937]]-yillari orasida [[Louis Vierne]] cherkovning eng taniqli pianistiga aylangan. Jumladan, Pierre Cochereau, Cavaille-Coll kabi cherkovning organistlari ham shaxarning juda taniqlilaridan boʻlganlar.

 

 

 

XIX asrning boshlarida [[Parij]] shaxar planlashtiruvchilari, soborning boquvsizligi tufayli uni buzishmoqchi boʻlgan. Fransuz yozuvchisi [[Victor Hugo]] esa halqni taʼsirlash uchun "[[Notr Dam Bukri]]" degan asar yozgan. Asar, soborning buzilmasligida katta rol oʻynagan.

 

<gallery>

Image:DSC00733 Notre Dame Paris from east.jpg|Soborning uzoqdan ko'rinishi

Image:Notre dame-paris-view.jpg|Sobordagi himera haykallaridan biri

Image:Notre-Dame-night.jpg| Soborning kechki ko'rinishi

</gallery>

 

[http://www.cathedraledeparis.com/ Rasmiy sayt]

 

 

{{Link FA|he}}

 

[[af:Notre Dame-katedraal]]

[[sv:Notre-Dame de Paris]]

[[ta:நோட்ரே டேம் டி பாரிஸ்]]

[[tr:Notre Dame Katedrali]]

[[uk:Собор Паризької Богоматері]]