Asos (kimyo): Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
yangi
 
kTahrir izohi yoʻq
Qator 1:
[[Kimyo]]da '''asos''' [[vodorod]] [[ion]]lari ([[proton]]lar) ni qabul qila oladigan, yoki keng aytganda, [[elektron]] juftlarini bera oladigan moddadir. Eruvchan asosga, agar u gidroksid ionlariga (OH<sup>-</sup>) ega boʻlsa va ularni qoʻyib yuborsa, '''[[ishqor]]''' deyiladi. Brønsted-Lowry ({{talaffuz|Broʻnsted-Louri}}) nazariyasi asoslarni proton akesptorlari, Lewis ({{talaffuz|Luis}}) nazariyasi esa elektron juftlari donorlari, deydi.<ref name="Chemistry 9E">''Chemistry'', 9th Edition. Kenneth W. Whitten, Larry Peck, Raymond E. Davis, Lisa Lockwood, George G. Stanley. (2009) ISBN 0-495-39163-8. Page 363</ref> Eski [[Svante Arrhenius|Arrhenius]] ({{talaffuz|Arrenius}}) nazariyasi asoslarni gidroksid [[anion]]lari, deydi,<ref>''Chemistry''. Page 349</ref> lekin bugunda bu taʼrif faqat ishqorlarga tegishli. [[Suv]]da asoslar [[kimyoviy muvozanat]] avtoionlanishini o'zgartiriboʻzgartirib, sof suvdagidan kamroq faollikli vodorod ionili eritmalar beradi, ya'niyaʼni [[pH]] normal sharoitda 7 dan yuqori bo'ladiboʻladi. Keng tarqalgan asoslarga misol qilib [[natriy gidroksid]] va [[ammiak]]ni olish mumkin. Metall [[oksid]]lari, [[gidroksid]]lar va ayniqsa [[alkoksid]]lar kuchli, kuchsiz [[kislota]]larning teskari anionlari esa kuchsiz asoslardir.
 
Asoslar kislotalarga kimyoviy jihatdan qarama-qarshidir, deb qarash mumkin. Asos va kislota orasidagi [[kimyoviy reaksiya]] neytrallashish, deyiladi. Asos va kislotalar qarshiligi shundaki, kislota suvda [[gidroksoniy]] ioni (H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>) konsentratsiyasini oshiradi, asos esa, aksincha, pasaytiradi. Asos va kislotalar odatda [[suvli eritma]] shaklida bo'ladi. Asos suvli eritmasi kislota suvli eritmasi bilan reaksiyaga kirib, suv va [[tuz]]lar hosil qiladi, bunda tuz suvli eritmada uni tashkil etuvchi ionlarga ajraladi. Agarda suvli eritma tegishli tuz bilan [[toʻyinish|toʻyingan]] boʻlsa, reaksiya natijasida eritmada tuz choʻkmasi hosil boʻladi.
Bases can be thought of as the chemical opposite of [[acid]]s. A reaction between an acid and base is called [[Neutralization (chemistry)|neutralization]]. Bases and acids are seen as opposites because the effect of an acid is to increase the [[hydronium ion]] ({{chem|H|3|O|+}}) [[concentration]] in water, whereas bases reduce this concentration. Bases and acids are typically found in [[aqueous solution]] forms. Aqueous solutions of bases react with aqueous solutions of acids to produce [[water]] and [[salts]] in aqueous solutions in which the salts separate into their component ions. If the aqueous solution is a [[saturated solution]] with respect to a given salt [[Solvent|solute]] any additional such salt present in the solution will result in formation of a [[precipitate]] of the salt.
 
==Manbalar==
{{reflist}}
 
 
{{chem-stub}}
 
[[af:Basis]]
[[ar:قاعدة (كيمياء)]]
[[an:Base (quimica)]]
[[bn:ক্ষারক]]
[[zh-min-nan:Iâm-ki]]
[[be:Асновы]]
[[be-x-old:Аснова (хімія)]]
[[bg:Основа (химия)]]
[[bs:Baza (hemija)]]
[[br:Bazenn (kimiezh)]]
[[ca:Base química]]
[[cs:Zásaditost]]
[[da:Base (kemi)]]
[[de:Basen (Chemie)]]
[[et:Alus (keemia)]]
[[el:Βάση]]
[[es:Base (química)]]
[[eo:Bazo (kemio)]]
[[eu:Base]]
[[fa:باز (شیمی)]]
[[hif:Base (chemistry)]]
[[fr:Base (chimie)]]
[[ko:염기]]
[[hi:क्षार]]
[[hr:Baza (kemija)]]
[[io:Bazo (kemio)]]
[[id:Basa]]
[[ia:Base (chimia)]]
[[is:Basi]]
[[it:Base (chimica)]]
[[he:בסיס (כימיה)]]
[[ka:ფუძეები]]
[[kk:Негіздер]]
[[ht:Baz (chimi)]]
[[ku:Baz]]
[[la:Basis (chemia)]]
[[lv:Bāze (ķīmija)]]
[[lb:Base]]
[[lt:Bazė]]
[[hu:Bázis]]
[[mk:База (хемија)]]
[[ml:ക്ഷാരം]]
[[nl:Base (scheikunde)]]
[[ja:塩基]]
[[no:Base]]
[[nn:Base]]
[[nov:Base]]
[[oc:Basa (quimia)]]
[[pnb:اساس]]
[[nds:Base]]
[[pl:Zasady]]
[[pt:Base (química)]]
[[ro:Bază (chimie)]]
[[qu:Llipt'a]]
[[ru:Основание (химия)]]
[[sq:Bazat]]
[[simple:Base (chemistry)]]
[[sk:Zásada (chémia)]]
[[sl:Baza (kemija)]]
[[sr:База (хемија)]]
[[sh:Baza (hemija)]]
[[fi:Emäs]]
[[sv:Bas (kemi)]]
[[ta:காரம் (வேதியியல்)]]
[[th:เบส (เคมี)]]
[[tr:Baz]]
[[uk:Основа (хімія)]]
[[ur:اساس]]
[[vi:Bazơ]]
[[fiu-vro:Lipõ]]
[[war:Base (kimika)]]
[[zh:鹽基]]