2-Iyun 2012, 21:15 dagi koʻrinishi tahrirlash Xqbot (munozara \| hissa) 42 546 edits k r2.7.3) (Bot Qoʻshdi: lez:Алюминий ← Avvalgi tahrir		24-Iyun 2012, 07:53 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish Nataev (munozara \| hissa) Rasmiyatchilar, Interfeys administratorlari, Administratorlar 28 887 edits Havolalar Keyingi tahrir →
Qator 1: {{kimyoviy unsur\|Aluminiy(Al)<!-- Symbol-->\|13<!-- Atomic Number-->\|yumshoq, yengil,<br /> oqish-kumush rang [[metall]],<br /> tez oksidlanuvchi<!-- Appearance-->\|26.981539<!-- Atomic Weight (u.m)-->\|143<!-- Atomic Radius (pm)-->\|577.2(5.98)<!-- First Ionizing Energy (kJ/mol)-->\|[Ne] 3s<sup>2</sup> 3p<sup>1</sup><!-- Electronic Configuration-->\|118<!-- Covalent Radius (pm)-->\|51 (+3e)<!-- Ionic Radius (pm)-->\|1.61<!-- Pauling Negativity Number-->\|-1.66 в<!--Electrode potential30-->\|3<!-- Oxidation states-->\|2.6989<!-- Density (g/cm<sup>3</sup>) -->\|0.900<!-- Specific Heat (@20°C J/g mol)-->\|237<!-- Termal Conductivity (@25°C W/m K)-->\|933.5<!-- Melting Point (K)-->\|10.75<!-- Fusion Heat (kJ/mol)-->\|2740<!-- Boiling Point (K)-->\|284.1<!-- Evaporation Heat (kJ/mol)-->\|10.0<!-- Atomic Volume (cm<sup>3</sup>/mol)-->\|kubik markazlashgan<!-- Lattice structure-->\|4.050<!-- Lattice constant (Å)-->\|n/a<!-- Lattice c/a ratio-->\|394.00<!-- Debye temperature (K)-->}} '''Aluminiy''' ('''Alumin''') — [[unsurlar davriy jadvali]]ning 13 unsuri, [[metall]]-[[amfoter]]. Aluminiy [[lotincha]] ~~«alumen»~~„alumen“, yaʼni lotincha nomi Alumen (fr.Alun, ingl.Alum) — kaliy va aluminiydan iborat sulfat tuzidan olingani sababli shunday ataladi. Kimyoviy elementlar davriy jadvalida aluminiy Bor-guruhiga (avvalgi nomi yer metallari guruhi) kiradi. Aluminiy yerda eng koʻp tarqalgan uchta elementdan biri va yer qobigʻida eng koʻp uchraydigan elementdir. Yer qobigʻida faqat kimyoiy birikma sifatida uchraydi, chunki reaktsiyaga oson kirishadi (yer qobigʻi massasining 7,57 %ni tashkil etadi). Pliniy afsonasiga koʻra, imperator Tiberiy (eramizdan avvalgi 14-37 yillar) saroyiga bir kuni bir temirchi keladi va tashqi koʻrinishi kumush kabi, lekin anchayin yengil metall parchasini sovgʻa sifatida olib keladi. Imperator undan buni qayerdan olinganini soʻraganida, usta unga ~~tuproqda~~tuproqdan ajratib olganini aytadi. Imperator esa ushbu metal savdoda pul sifatida qoʻllaniladigan oltin va kumush qadriga zarar yetkazmasligi uchun ushbu ustani qatl qildiradi. Hozirda maʼlum boʻlgan eng qadimgi aluminiy predmet bu Xitoy generali Chou-Chou (265—316) kamarining biriktiruvchi qismidir. [[Humphry Davy]] (Hamfri Deyvi) ushbu elementni ~~«Aluminiy»~~„Aluminiy“ deb atagan. Birinchi boʻlib Hans Ersted 1825-yilda laboratoriyada ajratib olishga muvaffaq boʻlgan. == Havolalar == * [http://www.indexmundi.com/en/commodities/minerals/aluminum/aluminum_table12.html Aluminiy ishlab chiqaruvchi mamlakatlar roʻyxati] {{ref-en}} * [http://www.world-aluminium.org/About+Aluminium/Story+of/In+history Aluminiyning tarixi {{ref-en}}] {{davriy jadval}}

Aluminiy: Versiyalar orasidagi farq