Vikipediya

Xalqaro birliklar tizimi: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish
← Avvalgi tahrirKeyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
DastyorBot (munozara | hissa)
Botlar
516 159 edits
k ishorat -> havola, kategoriya -> turkum
+vikifikator
Qator 1:
'''SI''' ([[fransuz tili|fransuzcha]] '''S'''ystème '''I'''nternational d’Unités) Xalqaroxalqaro birliklar sistemasidir.
 
 
== SI o'lchovoʻlchov birliklari ==
 
=== Asosiy o'lchovoʻlchov birliklar ===
{| class="wide" style="text-align: center;"
|-
! style="text-align: left;" rowspan="2" | '''Kattaliklar'''
! colspan="2" | '''O'lchovOʻlchov birliklari'''
! colspan="2" | '''Belgilanishi'''
|-
! o'zbekchaoʻzbekcha nomlanishi
! xalqaro nomlanishi
! oʻzbekcha
! o'zbekcha
! xalqaro
 
Qator 19:
|style="text-align: left;" | [[Uzunlik]] || [[metr]] || metre (meter) || m || m
|-----
|style="text-align: left;" | [[Massa|Og'irlikOgʻirlik]] (massa) || [[kilogramm]] || kilogram || kg || kg
|-----
|style="text-align: left;" | [[Vaqt]] || [[soniya]] || second || s || s
|-----
|style="text-align: left;" | [[Tok kuchi]] || [[amper]] || ampere || АA || A
|-----
|style="text-align: left;" | Termodinamik [[harorat]] || [[kelvin]] || kelvin || КK || K
|-----
|style="text-align: left;" | [[Yorug'lik kuchi]] || [[kandela]] || candela || kd || cd
Qator 33:
|}
 
=== Hosil bo'lganboʻlgan o'lchovoʻlchov birliklari ===
Hosil bo'lganboʻlgan o'lchovoʻlchov birliklari asosiy o'lchovoʻlchov birliklarini ustida oshirilgan matematik amallar natijasida yuzaga kelgan.
 
{| class="wide" style="text-align: center;"
|+ '''Hosil bo'lganboʻlgan o'lchovoʻlchov birliklari'''
! style="text-align: left;" rowspan="2" |Kattaliklar
! colspan="2" | O'lchovOʻlchov birliklar
! colspan="2" | Belgilanishi
! rowspan="2" | Ifodasi
|-
! o'zbekchaoʻzbekcha nomlanishi
! xalqaro nomlanishi
! oʻzbekcha
! o'zbekcha
! xalqaro
 
Qator 57:
| m²·m<sup>−2</sup> = 1
|-
| style="text-align: left;" | [[Harorat]] (selsiy shkalasi bo'yichaboʻyicha)
|[[Selsiy darajasi]] || degree Celsius || °C || °C
| K
Qator 79:
| style="text-align: left;" |[[Bosim]]
| [[Paskal]] || pascal ||Pa || Pa
| N/m² = kg·m<sup>−1</sup>·сs<sup>−2</sup>
|-
| style="text-align: left;" |[[Yorug'lik oqimi]]
Qator 91:
| style="text-align: left;" |[[Elektr zaryadi]]
| [[kulon]] || coulomb ||kl || C
| АA·s
|-
| style="text-align: left;" |[[Potentsiallar farqi]]
| [[volt]] || volt ||V || V
| J/Kl = kg·m²·s<sup>−3</sup>·АA<sup>−1</sup>
|-
| style="text-align: left;" |[[Elektr qarshiligi]]
| [[om]] || ohm ||ОmOm || Ω
| V/АA = kg·m²·s<sup>−3</sup>·АA<sup>−2</sup>
|-
| style="text-align: left;" |[[Elektr sig'imi]]
| [[farad]] || farad ||F || F
| Kl/V = kg<sup>−1</sup>·m<sup>−2</sup>·s<sup>4</sup>·АA²
|-
| style="text-align: left;" |[[Magnit oqimi]]
| [[veber]] || weber ||Vb || Wb
| kg·m²·s<sup>−2</sup>·АA<sup>−1</sup>
|-
| style="text-align: left;" |[[Magnit induktivligi]]
| [[tesla]] || tesla ||Tl || T
| Vb/m² = kg·s<sup>−2</sup>·АA<sup>−1</sup>
|-
| style="text-align: left;" |[[Induktivlik]]
| [[genri]] || henry ||Gn || H
| kg·m²·s<sup>−2</sup>·АA<sup>−2</sup>
|-
| style="text-align: left;" |[[Elektr o'tkazuvchanlik]]
| [[simens]] || siemens ||Sm|| S
| ОmOm<sup>−1</sup> = kg<sup>−1</sup>·m<sup>−2</sup>·s³АA²
|-
| style="text-align: left;" |[[Radioaktivlik]]
Qator 139:
|}
 
== SI ga kirmaydigan o'lchovoʻlchov birliklari ==
SI ga kirmaydigan ba'zibaʼzi bir o'lchovoʻlchov birliklari, O'lchashlarOʻlchashlar bosh konferentsiyasi qarori bilan "SI„SI bilan birgalikda qo'llanilishiqoʻllanilishi mumkin"mumkin“.
 
{| class="wide" style="text-align: center;"
|-
!rowspan="2" style="text-align: left;" | O'lchovOʻlchov birliklari
!rowspan="2" | Xalqaro nomlanishi
!colspan="2" | Belgilanishi
!rowspan="2" | SI o'lchovoʻlchov birliklarida
|-
! oʻzbekcha
! o'zbekcha
! xalqaro
 
Qator 174:
| 1/1000 m³
|-
|style="text-align: left;" | [[Tonna]] || tonne || тt || t
| 1000&nbsp;kg
|-
Qator 187:
|-
|style="text-align: left;" | [[massaning atom birligi]] || unified atomic mass unit
| аa.&nbsp;еe.&nbsp;m. || u
| ≈1,6605402<math>\cdot</math>10<sup>-27</sup>&nbsp;kg
|-
|style="text-align: left;" | [[astronomik birlik]] || astronomical unit
| аa.&nbsp;birl. || ua
| ≈1,49597870691<math>\cdot</math>10<sup>11</sup>&nbsp;m
|-
Qator 198:
|-
|style="text-align: left;" | [[uzel]] || knot || uz ||
| 1 soatda bosib o'tilganoʻtilgan 1 dengiz mili = (1852/3600)&nbsp;m/s
|-
|style="text-align: left;" | [[ar]] || are || аa || a
| 10²&nbsp;m²
|-
Qator 214:
|-
|style="text-align: left;" | [[barn]] || barn || b || b
| 10<sup>−28</sup>&nbsp;мm²
|}
 
== Havolalar ==
* [http://www.bipm.org/en/publications/brochure/ SI brochure] Xalqaro o'lchovlaroʻlchovlar va og'irliklarogʻirliklar byurosining saytida ''SI''ning tavsifi.
* [http://www.pribor.info/docs/?start=0&action=obj&objid=82476&relid=3 GOST 8.417-2002.]
* [http://www.ru.convert-me.com/ru/ Bir birlikdan boshqasiga o'tuvchioʻtuvchi kalkulyatorlar to'plamitoʻplami.]
 
[[Turkum:SI]]
[[Turkum:Fizika]]
[[Turkum:Birliklar tizimi]]
[[Turkum:O`lchovOʻlchov birliklari]]
 
{{Link FA|ro}}
"https://uz.wikipedia.org/wiki/Xalqaro_birliklar_tizimi" dan olindi