26-Oktyabr 2012, 14:23 dagi koʻrinishi tahrirlash Xusinboy Bekchanov (munozara \| hissa) Interfeys administratorlari, Administratorlar 8 305 edits Tahrir izohi yoʻq ← Avvalgi tahrir		26-Oktyabr 2012, 14:46 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish Xusinboy Bekchanov (munozara \| hissa) Interfeys administratorlari, Administratorlar 8 305 edits Tahrir izohi yoʻq Keyingi tahrir →
Qator 2: [[Tasvir:Turkic language map3.PNG\|thumb\|350px\| Turk tillarining tarqalishi]] '''Qipchoq tillari''' — kelib chiqishi yagona [[qipchoq tili]]ga borib taqaladigan групп [[turkiy tillar\|turk tillari]] guruhlarining tillar soni (11 ta til) boʻyicha eng yirik tillardan biri hisoblanadi. Boshqa nomlari: shimoliy-gʻarbiy, tau-guruh va b. Quyidagi ostguruhlarni oʻz ichiga oladi: * [[polovets-qipchoq tillari\|polovets-qipchoq]] yoki qipchoq-kuman (gʻarbiy-qipchoq, kavkaz-dogʻiston, polovets-qipchoq) — [[qaraim tili\|qaraim]], [[Qorachoy-Bolqor tili\|qorachoy-bolqor]], [[qirimchoq tili\|qirimchoq]] (lekin zamonaviy ogʻzaki nutqda va ayniqsa qirimchoq tilining yozma nutqida koʻp oʻgʻuz ~~elementlariga~~elementlari mavjud) va [[qoʻmiq tili\|qoʻmiq tillari]], shuningdek oʻlik [[polovets tili]], [[momoliq-qipchoq tili]] va [[arman-qipchoq tili\|arman-qipchoq]]. [[Qirimtatar tili\|Qirimtatar]] va [[urum tili]] qipchoq va oʻgʻuz tillari oʻrtasida oʻrtaliq oʻrinni egallaydi (kelib chiqishi boʻyicha bir qator shevalari qipchoq-polovets, ayrimlari — oʻgʻuz hisoblanadi, adabiy meʼyor aralash xususiyat kasb etadi); * [[volga-qipchoq tillari\|qipchoq-bulgʻor]] (shimoliy-qipchoq, ural-volga, bulgʻor-qipchoq, volga-qipchoq) — [[tatar tili\|tatar]] va [[boshqird tili]] (shuningdek alohida [[sibir-tatar tili]] ajratiladi); * [[noʻgʻoy tillari\|qipchoq-noʻgʻoy]] (sharqiy-qipchoq, qipchoq-qozoq, dashti-sibir, noʻgʻoy-qipchoq) — [[qozoq tili\|qozoq]], [[qoraqalpoq tili\|qoraqalpoq]], [[noʻgʻoy tili\|noʻgʻoy]], [[qirimtatar tili choʻl shevasi\|shimoliy qirimtatar]], [[olaboʻgʻot-noʻgʻoy tili\|olaboʻgʻot]], [[astraxan-noʻgʻoy tili\|astraxan-noʻgʻoy]], [[yurtov-noʻgʻoy tili\|yurtov-noʻgʻoy]], [[oʻzbek-noʻgʻoy tili\|oʻzbek-noʻgʻoy]]. ~~Поволжско~~Volga-~~кыпчакская~~qipchoq ~~общность~~birligi ~~признается~~hamma неolimlar ~~всеми~~tomonidan ~~учеными~~tan olinmagan, ~~существует~~oʻzgacha ~~альтернативная точка~~nuqtai-nazar ~~зрения~~mavjud, ~~согласно~~unga ~~которой,~~muvofiq ~~татарский~~tatar ~~язык~~tilipolovets ~~является половецко-кыпчакским~~qipchoq, аboshqird ~~башкирский~~tili ~~ногайско~~esa noʻgʻoy-~~кыпчакским~~qipchoq hisoblanadi(~~именно~~[[Tenishev, ~~такая~~Edxyam ~~точка зрения сформулирована в~~Raximovich\|E. R. Tenishev]] ~~книге~~tahriridagi «Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции» ~~под~~kitobida ~~редакцией~~aynan ~~[[Тенишев,~~ushbu ~~Эдхям~~nuqtai ~~Рахимович\|Э. Р. Тенишева]]~~nazar ifodalangan). ~~Половецко~~Polovets-~~кыпчакская~~qipchoq ~~подгруппа~~ostguruhi ~~разделяется~~bir ~~рядом~~qator ~~исследователей~~izlanuvchilar наtomonidan ~~две~~ikki ~~подгруппы~~ostguruhga boʻlinadi, вbirinchisiga ~~первую~~qaraim изtili ~~которых~~va ~~входят~~qirimtatar ~~караимский~~tili ~~и крымскотатарский языке вместе~~barcha соetnolektlari ~~всеми~~bilan ~~этнолектами~~birga, аikkinchisiga воesa ~~вторую остальные~~qolganlari (~~кумыкский~~qoʻmiq, ~~карачаево~~qorachoy-~~балкарский~~bolqor va и ~~вымершие~~yoʻq ~~армяно~~boʻlib ketgan arman-~~кыпчакский~~qipchoq иva ~~мамлюкско~~momoliq-~~кыпчакский~~qipchoq) kiradi<ref>[http://www.uz-translations.su/?category=linguistics&altname=yazyk_vo_vremeni_klassifikaciya_tyurkskih_yazykov_-_istoriya_yazykov Язык во времени. Классификация тюркских языков — История языков]</ref><ref>[http://www.polit.ru/lectures/2009/04/30/mudrak.html Язык во времени. Классификация тюркских языков. Лекция Олега Мудрака]</ref>. Qipchoq tillari sifatida, shuningdek [[qirgʻiz-qipchoq tillari]] ham kiritiladi — [[janubiy oltoy tili\|janubiy oltoy]], [[fargʻona-qipchoq tili\|fargʻona-qipchoq]] va [[qirgʻiz tili\|qirgʻiz]]. Anʼanaviy ravishda avvalambor noʻgʻoy tillari bilan birlashtiriladi, lekin bu glottoxronologiya jihatidan xato: qirgʻiz-qipchoq tili turi qolgan qipchoq arealining volga, polovets va noʻgʻoy areallariga boʻlinmasidan oldin shakllangan, noʻgʻoy tili turi, aksincha, qipchoq tillaridan eng soʻnggisi hisoblanadi. Также как кыпчакские рассматриваются [[киргизско-кыпчакские языки]] — [[южноалтайский язык\|южноалтайский]], [[ферганско-кыпчакский язык\|ферганско-кыпчакский]] и [[киргизский язык\|киргизский]]. Традиционно объединяются прежде всего с ногайскими, но это уже в плане глоттохронологии ошибочно: киргизско-кыпчакский языковой тип оформился раньше разделения оставшегося кыпчакского ареала на поволжский, половецкий и ногайский ареалы, ногайский языковой тип, наоборот, является позднейшим из кыпчакских. [[Древнекыргызский (енисейско-кыргызский) язык]] принадлежал к хакасско-алтайской группе восточной ветви тюркских языков, специалисты, выводящие киргизско-кыпчакскую группу из древнекыргызского, придерживаются точки зрения, согласно которой в процессе ассимиляции современные киргизско-кыпчакские языки приобрели немало черт (лексических и грамматических) соседнего [[Казахский язык\|казахского языка]], что и дает основание современным лингвистам причислять эти языки к кыпчакским.

Qipchoq tillari: Versiyalar orasidagi farq