„Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ medali
„Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ medali — Moskva shaharning yubileyiga bagʻishlangan birinchi Sovet medali. SSSR Qurolli Kuchlari Prezidiumining 1947-yil 20-sentyabrdagi farmoni bilan tashkil etilgan[1]. Uning nizomi SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1980-yil 17-iyuldagi farmoni bilan o‘zgartirilgan[2].
| „Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ medali | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Mamlakat |
 SSSR | ||
| Turi | medal | ||
| Holati | qoʻllanilmaydi | ||
| Statistika | |||
| Koʻrsatkichlari |
diametri-37mm lenta kengligi-24mm | ||
| Taʼsis sanasi | 1947-yil 20-sentyabr | ||
| Mukofotlash soni | taxminan 1 733 400 | ||
| Navbat | |||
| Toʻngʻich mukofot | „Sovet politsiyasiga 50 yil“ yubiley medali | ||
| Kenja mukofot | „Leningradning 250 yilligi xotirasiga“ medali | ||
Tarix tahrir
Yangi davlat mukofotini joriy etish toʻgʻrisidagi rasmiy farmon 1947-yil 20-sentyabrda chiqarilgan. Medal dizayni Goznak zavodining bosh rassomi Ivan Dubasov tomonidan Samuil Tulchinskiy bilan birgalikda amalga oshirildi. Medalni birinchi boʻlib 1948-yil 10-iyulda Bolsheviklarning Butun Ittifoq Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasi kotibi Iosif Stalin oldi. 1951-yil 23-iyunda medal toʻgʻrisidagi nizom SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining farmoni bilan toʻldirildi. 1980-yil 18-iyuldagi farmon bilan qoidaning 4-moddasiga oʻzgartirishlar kiritildi. Medal Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2010-yil 7-sentyabrdagi farmoni bilan davlat mukofoti roʻyxatidan chiqarilgan[3].
Medal toʻgʻrisidagi nizom tahrir
- Moskva sanoat korxonalari, transport va kommunal xoʻjaliklarining ishchilari, muhandis-texnik xodimlari va xizmatchilari;
- fan, texnika, sanʼat, adabiyot, taʼlim va sogʻliqni saqlash sohalari xodimlariga;
- davlat muassasalari, partiya, kasaba uyushma, komsomol va boshqa jamoat tashkilotlari xodimlari, sanoat, transport, shaharsozlik, o‘quv va madaniy muassasalarda poytaxtni qayta qurishda o‘z mehnati bilan ajralib turuvchi va o‘z mehnatining rivojlanishini taʼminlaganlar;
- harbiy xizmatchilar, urush va mehnat nogironlari;
- shaharni obodonlashtirishda, maktab va bolalar muassasalari ishida faol ishtirok etuvchi uy bekalari „Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ medali bilan taqdirlanganlar[1].
„Moskvaning 800 yilligi xotirasi uchun“ medali SSSR Oliy Kengashi Prezidiumi nomidan Moskva shahar ijroiya qoʻmitasi va xalq deputatlari viloyat ijroiya qoʻmitalari tomonidan berilgan hujjatlar asosida berilgan. korxonalar, partiya yoki hukumat tashkilotlari rahbarlari. Har bir medal mukofotni tasdiqlovchi hujjat bilan birga keldi, bu attestatsiya 8 sm dan 11 sm gacha boʻlgan kichik karton buklet shaklida boʻlib, unda mukofotning nomi, oluvchining maʼlumotlari va ichki tomonida rasmiy muhr va imzo joylashgan[1].
Medal va unga sertifikat Moskva va Moskva viloyatida kamida 5 yil yashagan taniqli fuqarolarga beriladi. Mukofotga nomzodlar roʻyxati Moskvadagi sanoat korxonalari, partiya va sovet muassasalari rahbarlari tomonidan shakllantirildi. Ishlamaydigan fuqarolar jamoat ishlarida aholining ishtiroki uchun mas’ul boʻlimlar tomonidan koʻrsatildi. Mukofot SSSR Oliy Kengashi Prezidiumi nomidan ishchilar deputatlari Moskva shahar kengashi ijroiya qoʻmitasi tomonidan amalga oshirildi. Medal bilan taqdirlanganlar toʻgʻrisidagi maʼlumotlar Moskva shahar bosh arxiv boʻlimida mavjud[4]. 2014-yildan beri davlat va kommunal xizmatlar portali orqali medal bilan taqdirlanganlik haqidagi arxiv maʼlumotnomasi taqdim etilmoqda[5]. Mukofot koʻkrakning chap tomoniga taqiladi. SSSRning boshqa medallari boʻlsa, „Sovet politsiyasiga 50 yil“ yubiley medalidan keyin va „Leningradning 250 yilligi xotirasiga“ medalidan oldin umumiy ish staji darajasida joylashgan[2]. Davlat ordenlari bilan taqilganda „Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ medali alohida farq belgisi ostidagi qatorga qoʻyiladi.
Medal tavsifi tahrir
„Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ medali SL Tulchinskiy va II Dubasov tomonidan ishlab chiqilgan diametri 37 mm boʻlgan misdan yasalgan dumaloq medal. Medallning yon tomoni, tasvirlari va yozuvlari qavariq qilib ishlangan. Medalning old tomonida birinchi Moskva knyazi Yuriy Dolgorukiyning dubulgʻadagi boʻrtma tasviri joylashgan. Medalning pastki qismida dumaloq hoshiya boʻylab „Moskva asoschisi Yuriy Dolgorukiy“ yozuvi joylashtirilgan. Orqa tomonda Moskva Kreml binosi tasvirlangan. Quyida markazda oʻroq, bolgʻacha va qalqon joylashgan boʻlib, ikkita banner, qurol va dafna novdalari bilan chegaralangan. Qalqonning chap va oʻng tomonida „1147“ va „1947“ sanalari mavjud. Medal aylanasi boʻylab yuqori qismida „Moskvaning 800 yilligi xotirasiga“ yozuvi tasvirlangan[1]. Koʻz va halqa yordamida medal beshburchakli metall blokga pin bilan mahkamlanadi. Blok yashil ipak muar lentasi bilan qoplangan, lentaning ikki tomonida toʻrtta boʻylama oq va uchta qizil chiziqli boʻlgan[1].
Qabul qiluvchilar (qisman roʻyxati) tahrir
Quyidagi shaxslar „Moskvaning 800 yilligi xotirasi“ medali bilan taqdirlanganlar.
- Mudofaa vaziri va Sovet Ittifoqi marshali Kliment Yefremovich Voroshilov
- Mudofaa vaziri va Sovet Ittifoqi marshali Georgiy Konstantinovich Jukov
- Raketa muhandisi va kosmik kema konstruktori polkovnik [[Sergey Pavlovich Korolev
- Violonchel va dirijyor Mstislav Leopoldovich Rostropovich
- Fizik va Nobel mukofoti laureati Aleksandr Mixaylovich Proxorov
- Bastakor Aram Ilyich Xachaturyan
- Sovet Ittifoqi marshali Semyon Konstantinovich Timoshenko
- Nazariy fizik, astrofizik, Nobel mukofoti laureati Vitaliy Lazarevich Ginzburg
- Bastakor, pianinochi, Sovet bastakorlari uyushmasi rahbari Tixon Nikolayevich Xrennikov
- Sovet Ittifoqi marshali Vasiliy Danilovich Sokolovskiy
- Olim, raketa uchirish majmualari konstruktori Vladimir Pavlovich Barmin
- Muhandis Sergey Aleksandrovich Afanasyev
- Sovet Ittifoqi floti admirali Ivan Stepani Isakov
- Artilleriya marshali Vasiliy Ivanovich Kazakov
- Sovet Ittifoqi marshali Aleksandr Mixaylovich Vasilevskiy
- General-mayor Vladimir Sergeyevich Ilyushin
- Sovet Ittifoqi marshali Ivan Stepanovich Konev
- Sovet Ittifoqi marshali Leonid Aleksandrovich Govorov
- Sovet Ittifoqi marshali Fyodor Ivanovich Tolbuxin
- Tarixchi Georg Vasilevich Myasnikov
- Sovet Ittifoqi marshali Sergey Fyodorovich Axromeyev
- Futbolchi va murabbiy Konstantin Ivanovich Beskov
- General-polkovnik Leonid Mixaylovich Sandalov
- Aktyor va SSSR xalq artisti Yevgeniy Valerianovich Samoylov
- Kristallograf, geokimyogar va akademik Nikolay Vasilyevich Belov
- Raketa dizayneri Boris Evseyevich Chertok
- Sahna va kino aktyori Yevgeniy Yakovlevich Vesnik
- General-leytenant Vitaliy Ivanovich Popkov
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1947-yil 20-sentyabrdagi farmoni»“. libussr.ru. Qaraldi: 28-iyun 2022-yil.
- ↑ 2,0 2,1 „"SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1980-yil 18-iyuldagi № 2523-X qarori"“. libussr.ru. Qaraldi: 28-iyun 2022-yil.
- ↑ „Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2010-yil 7-sentyabrdagi 1099-sonli "Rossiya Federatsiyasining davlat mukofotlari tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi farmoni.“. rg.ru. Qaraldi: 28-iyun 2022-yil.
- ↑ „Moskvada qachon toza bo'ladi“. kp.ru. Qaraldi: 28-iyun 2022-yil.
- ↑ „Moskvaliklar endi portal orqali ish haqi, ish staji va mukofotlari haqidagi arxiv maʼlumotlarini olishlari mumkin.“. mskagency.ru. Qaraldi: 28-iyun 2022-yil.