Baskervillar iti
Baskervillar iti (inglizcha: The Hound of the Baskervilles) - bu asar Shotlandiyalik taniqli yozuvchi ser Artur Konan Doyl qalamiga mansub boʻlgan Sherlok Xolms haqidagi toʻrtta qissalardan biri hisoblanadi. Birinchi bor bu qissa 1901-yilning avgustidan 1902-yilning apreligacha har oyda bosmadan chiqadigan Strand Magazine nashriyotida chop etilgan.
| Asl nomi | inglizcha: The Hound of the Baskervilles |
|---|---|
| Muallif(lar) | Artur Konan Doyl |
| Tarjimon(lar) | (Kitobni rus tilidan) Nasibulla Habbulayev oʻzbek tiliga tarjima qilgan.[1] |
| Til | Ingliz tili |
| Qismlar | Sherlok Xolms |
| Janr(lar)i | detektiv |
| Nashr etilgan sanasi | 1902-yil |
| Nashriyot | Gʻafur Gʻulom nomidagi baʼdiy adabiyot nashriyoti[1] |
| Oʻzbek tilida nashr etilgan sanasi | 1971-yil |
| Sahifalar soni | 276 bet |
| Avvalgisi | Sherlok Xolms haqida hikoyalar |
| Keyingisi | Sherlok Xolmsning qaytishi |
Asarning asosiy mazmuni ser Charlz Baskervillning sirli holatda oʻlim topishidir va Baskervillar oilasining tassavuriga koʻra sirli vodiyda Gʻayritabiy va oʻta Shaytonsifat qoʻrqinchli it barcha Baskervillarni taʼqib etishi oilaviy afsona boʻlib avloddan avlodga oʻtib kelgan. Sherlok Xolms va Dr. Vatson ikkalasi bu ish boʻyicha taftish boshlaydi. Voqealar rivoji 1889-yilning sentabr va oktabr oylarida roʻy beradi.
Qissada Sherlok Xolmsning soʻnggi ishi hikoyasida keltirilgan qahramonning oʻlimidan soʻng ilk marotiba Xolms obrazi yana paydo boʻladi. Qissaning shuxrati shu qadar dong taratishi tufayli ushbu personajning qaytadan tugʻilishiga katta turtki boʻladi.
Qissa borasida tahrir
Lana'tlangan Baskervillar oilasi tahrir
Sherlok Xolmsga Angliyaning janubiy-sharqiy qismida joylashgan Devon grafligida yashovchi kelib chiqishi Gripmanlik boʻlgan qishloq doktori Jeyms Mortimer murojat qiladi. Mortimer uning mijozi yaqinda sirli holatda fojeali oʻlim topganini Xolmsga aytib beradi. Baskervillar oilasining tassavuriga koʻra sirli vodiyda Gʻayritabiy va oʻta Shaytonsifat qoʻrqinchli it Gripmen yaqinindagi Baskervill Holl degan joyda daxshatli kechalarda barcha Baskervillarni taʼqib etishi oilaviy afsona boʻlib avloddan avlodga oʻtib kelgan. Afsonalarga koʻra Baskervillardan biriga bu sirli it daxshati bundan ancha avval XVII-asrda boʻlib oʻtgan. Shu voqeadan beri Baskervillar oilasidagi yuzaga kelgan barcha voqealar oʻsha voqea bilan bogʻliq deb hisoblashishadi. Sharpa aslida afsonalarga koʻra koʻzlari yonib turadigan vaxshiy, bahaybat it boʻlgan.
Doktor Mortimerning fikricha Charlz Baskervill oilaviy afsonaga qattiq ishongani bois, kechalari koʻchaga chiqmagan. U kechki vaqt aylangani chiqib qaytib kelmagan va parkda murdasini topishgan. Charlz yurak ogʻrigʻi tufayli vafot etgani qayd etilgan. Lekin baʼzi bir doktorlar boʻlimida murda taʼnasida itning ulkan izlari aniqlangan. Bundan tashqari, ser Charlzning oʻlimiga qadar Baskervill Holl yaqinida yashovchi fermerlar kechasi bir necha bor Baskervillar oilasida taʼkidlanganidek, koʻzlari yonib turuvchi itlarni koʻrgani haqida soʻzlab berishgan.
Marhum Charlz Baskervill Mortimerdan kelajakda uning oʻgʻli Genri Baskervill bilan qanday munosabatda boʻlishi haqida Sherlok Xolmsdan maslahat soʻrashimi vasiyat qilib ketadi. Izquvar oʻzi shaxsan uchrashishi uchun keyingi kun doktor va marhumning oʻgʻlini Londonga taklif qiladi. Mehmonlar Sherlok Xolms aytganidek oʻzi tayinlaganidek vaqtida kelishadi. Genri Baskervill bunga qadar notanish kimsa tomonidan Xolmsdan nariroq yurishi ogohlantirilgan hat olishga ulguradi. Xolms bu notanish xat kimdan kelganligini aniqlashga urinadi, lekin hamma urinishlari zoya ketadi. Genri Xolms maslahati bilan oʻsha daxshatli joyga Doktor Vatson hamrohligida qaytib borib va boʻlib oʻtgan hodisalar borasida Xolms Vatsonga pochta orqali xabar qilishini tayinlaydi
Baskervill Holl tahrir
Efirlardagi namoyishi tahrir
.svg){kind=small}
Havolalar tahrir
- „Baskervillar iti“ qissasi Ziyouz kutubxonasida (Wayback Machine saytida 2012-05-11 sanasida arxivlangan)
- Тексты произведений и аудиокниг на английском языке в проекте Гутенберг(ingl.) (Doyle, Arthur Conan, Sir, 1859—1930)
- Кто написал «Собаку Баскервилей»
- Произведение в переводе на русский язык
- «Собака Баскервилей» в стихотворном переложении группы Кувалда (Wayback Machine saytida 2015-02-05 sanasida arxivlangan)
- Параллельный текст на английском и русском в формате ParallelBook
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 arxiv nusxasi, 2012-05-11da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-02-05
- ↑ http://www.imdb.com/title/tt0055783/
- ↑ Bees Saal Baad (1962 film)
- ↑ Hemendra Kumar Roy#Creative years
- ↑ http://maamatimanush.tv/articlesTest.php?aid=408
- ↑ Chatterjee, ed. board Gulzar, Govind Nihalani, Saibal. Encyclopaedia of Hindi cinema. New Delhi: Encyclopaedia Britannica, 2003 — 659 bet. ISBN 978-81-7991-066-5.
- ↑ The episode is based on "The Adventure of the Dancing Men" also.