Vikipediya

Bogarne Ejen de

Bogarne Ejen de — (rus tarixshunosligida koʻpincha "Yevgeniy" deb ataladi) de Boharnais(fransuzcha: Eugène Rose de Beauharnais; 1781-yil 3-sentyabr, Parij — 1824-yil 21-fevral, Myunxen) — Napoleonning oʻgay oʻgʻli, Italiya vitse-qiroli, yirik harbiy qoʻmondon, diviziya generali (1804-yil 17-oktyabrdan), ot qoʻriqchilari general-polkovnigi (1804-yil 6-iyuldan 1805-yil 1-fevralgacha), qoʻmondon imperator qoʻriqchilarining ot qoʻriqchilari (1802-yil 13-oktyabrdan 1808-yil 18-yanvargacha).

Bogarne Ejen de
Eugène de Beauharnais
Tavalludi 03.09.1781
 Fransiya
Vafoti 21.02.1824
Bavariya bayrogʻi, Bavariya Qirolligi
Fuqaroligi Fransiya[1]
Otasi Alexandre de Beauharnais
Onasi Jozefina Bogarne

Biografiya tahrir

1781-yil 3-sentyabrda Parijda tugʻilgan. Napoleonning birinchi xotini Jozefin de Boarnayning yagona oʻgʻli. Uning otasi Vikont Aleksandr de Beauharnais inqilobiy armiyaning generali edi. Terror yillarida uni davlatga xiyonatda ayblashdi va otib tashlashdi.

1796-yilda onasi Napoleon Bonapart bilan turmush qurgandan soʻng, u singlisi Hortense bilan birga oʻgay otasi tomonidan asrab olingan.

1805-yil 1-fevralda u Fransiya imperiyasining shahzodasi unvonini, 1805-yil 2-fevralda — Faxriy legion va 1805-yil 7-iyunda — Italiya vitse-qiroli unvonini oldi. 1812-yilda Buyuk Armiyaning 4-(Italiya) piyodalar korpusiga qoʻmondonlik qildi.

E.Beauharnais 24 yoshida Italiyaning amalda hukmdori boʻldi (Napoleonning oʻzi qirol unvoniga ega edi). Ammo u mamlakatni mustahkam boshqara oldi: u Fuqarolik kodeksini qabul qildi, armiyani qayta tashkil qildi, mamlakatni kanallar, istehkomlar va maktablar bilan jihozladi, xalqining mehr va hurmatini qozondi.

1805-yilda u Temir toj ordeni Buyuk xochi va Bavariyaning Avliyo Xubert ordeni Buyuk xochini oldi. 1805-yil 23-dekabrda u Venetsiyani blokada qilgan korpusning bosh qoʻmondoni, 1806-yil 3-yanvarda Italiya armiyasining bosh qoʻmondoni, 1806-yil 12-yanvarda Venetsiya general-gubernatori etib tayinlandi.

1805-yil 26-mayda Milan soborida graf Lui-Filip Segur tomonidan tayyorlangan Italiya vitse-qirolining toj kiyish marosimi boʻlib oʻtdi. Toj libosi uchun yashil va oq ranglar tanlangan. Portretlarda rassomlar A.Appiani va F.Jerar ushbu hashamatli liboslarni suratga olishgan. Nafis kesim va virtuoz ijroning uygʻunligi kostyumning rassom Jan-Batist Izabey tomonidan taklif qilingan va maʼqullangan modellar boʻyicha Napoleon I toj liboslarini ishlab chiqarishga buyurtma bergan saroy kashtachisi Piko ustaxonasida tayyorlanganidan dalolat beradi. Plash Faxriy legion va Temir toj yulduzlari bilan bezatilgan.(Toj Davlat Ermitaj muzeyida namoyish etilgan. U Rossiyaga oila merosxoʻri sifatida Yevgeniy Boharnaisning kenja oʻgʻli — Leytenberg gertsogi Maksimilian, imperator Nikolay I qizining eri Mariya Nikolaevna olib kelgan qurollar toʻplami bilan kelgan).

1809-yilda u Avstriyaga qarshi yurish qildi va Italiyadagi qoʻshinlarga qoʻmondonlik qildi. Sasillik (Italiyadagi shahar) avstriyalik archduke Jon Gabsburg armiyasi bilan jangning muvaffaqiyatsiz natijasiga qaramay, Beauharnais jangovar harakatlar toʻlqinini oʻzgartirishga muvaffaq boʻldi va Italiyada, keyin esa Avstriyada raqibini ketma-ket magʻlub etdi. U Raab (hozirgi Gyor, Vengriya) jangida Vengriyada fransuzlar uchun muhim gʻalaba qozondi, keyin esa Vagramda (hozirgi Avstriyadagi qishloq) hal qiluvchi jangda ajralib turdi.

1812-yilda Beauharnais Italiyadan Napoleon tomonidan fransuz armiyasining 4-korpusiga qoʻmondonlik qilish uchun chaqirildi. 1812-yilgi Vatan urushi davrida Yevgeniy Beauharnais Smolensk, Borodino, Zvenigorod, Maloyaroslavets, Vyazma, Krasnoy va Vilna yaqinidagi Ostrovnodagi janglarda ajralib turdi.

Napoleon va marshal Yoaxim Murat Rossiyani tark etgach, u fransuz armiyasining qoldiqlariga qoʻmondonlik qildi va ularni Prussiya (hozirgi Germaniya) Magdeburg shahriga olib bordi.

1813-yilda Lutzen (hozirgi Germaniyadagi shahar) jangidan soʻng, Boharnais Napoleon buyrugʻi bilan Avstriya qoʻshinlariga qarshi mudofaani tashkil qilish uchun Italiyaga yuborildi.

Napoleon birinchi marta taxtdan voz kechganidan soʻng, Aleksandr I Beauharnaisni fransuz taxtiga nomzod sifatida jiddiy koʻrib chiqdi. Italiya mulkidan voz kechgani uchun u 5 000 000 frank oldi, uni qaynotasi Bavariya qiroli Maksimilian Jozefga topshirdi, buning uchun u „Afv etildi“ va Leuchtenberg shahzodasi Landgrave va Eichstet unvonlarini oldi.

Napoleonni boshqa qoʻllab-quvvatlamaslikka vaʼda berib, u „Yuz kun“ da (singlisidan farqli oʻlaroq) uni qayta tiklashda qatnashmadi va 1815-yil iyun oyida Lui XVIII unga fransuz tengdoshi unvonini berdi.

Oʻlimigacha u oʻzi Bavariya yerlarida yashab, Yevropa ishlarida faol ishtirok etmadi.

U 1824-yil 21-fevralda Myunxenda 43 yoshida vafot etdi. Uni rafiqasi, Bavariya gersoginyasi Avgusta Amaliya Myunxendagi Avliyo Maykl cherkovida dafn qildi.

Masonlik va Beauharnais tahrir

1805-yil 20-iyunda Italiyaning Buyuk Sharqiga[2] asos solingan boʻlib, uning birinchi buyuk ustasi (qoʻmondoni) Yevgeniy Beauharnais edi. U 1814-yilgacha grossmeyster lavozimida qoldi[3].

Status va unvonlar tahrir

  • 1804—1805: Buyuk Imperator Oliy Hazrati, Fransiya shahzodasi.
  • 1805—1807: Buyuk Imperator, Fransiya shahzodasi va Italiya vitse-qiroli.
  • 1807—1810: Buyuk Imperator, Fransiya shahzodasi, Italiya vitse-qiroli va Venetsiya shahzodasi.
  • 1810—1814: Oliy Hazrati Imperator, Fransiya shahzodasi, Italiya vitse-qiroli, Venetsiya shahzodasi va Frankfurt Buyuk Gertsogi.
  • 1817—1824: Oliy Hazrati Leyxtenberg gertsogi va Eyxshtat shahzodasi.

Mukofotlar tahrir

  • Faxriy legion ordeni, katta burgut (2.02.1805)
  • Faxriy legion ordeni, qoʻmondon (06.04.1804)
  • Faxriy legion ordeni, legioner (4.12.1803)
  • Temir toj ordeni, Buyuk Xoch (Italiya Qirolligi, 1805)
  • Vestfaliya toji ordeni, Buyuk qoʻmondon (Vestfaliya Qirolligi)
  • Buyuk Vengriya Qirollik Stiven ordeni, Buyuk Xoch (Avstriya, 04.04.1811)
  • Sent-Gubert ordeni (Bavariya Qirolligi, 1805)
  • Oltin burgut ritsarlik ordeni, Buyuk Xoch (Vyurtemberg Qirolligi)
  • Oltin jun ordeni (Ispaniya, 1805)
  • Rut Crown ordeni, Buyuk Xoch (Saksoniya Qirolligi)
  • Serafim ordeni (Shvetsiya, 12.01.1821)
  • Qilich ordeni, Buyuk Xoch (Shvetsiya, 19.06.1823)

Oila va bolalar tahrir

 
Monzadagi Evgeniy Beauharnais saroyi

1806-yil 14-yanvarda Myunxenda (Bavariya) u Bavariya qirolichasi Maksimilian I, Bavariya qiroli Avgusta va Gessen-Darmshtadt Landgravinining qizi Yevgeniya Avgustaga (1788—1851) turmushga chiqdi. Er-xotinning 7 nafar farzandi bor edi:

  1. Jozefina Maksimilian Yevgeniya Napoleone (1807—1876), 1823-yilda Shvetsiya va Norvegiya qiroli Oskar I Bernadotga turmushga chiqdi.
  2. Eugenia Hortense Augusta (1808—1847)
  3. Avgust Charlz Yevgeniy Napoleon (1810—1835), Leytenberg gertsogi, gersog de Santa Kruz; rafiqasi 1834-yildan — Mariya II, Portugaliya qirolichasi
  4. Amelia Augusta Eugenia Napoleone (1812—1873), eri 1829-yil Pedro I, Braziliya imperatori
  5. Teodelinda Luiza Evgeniya Avgusta Napoleone (1814—1857)
  6. Karolina Klotilde (1816)
  7. Leytenberglik Maksimilian (1817—1852), Leytenberg gertsogi, knyaz Romanovskiy; 1839-yildan beri xotini — Buyuk Gertsog Mariya Nikolaevna, imperator Nikolay I Pavlovichning qizi.

Naslchilik tahrir

Kinoda tasvir tahrir

  • " Napoleon: choʻqqi sari yoʻl " (Fransiya, Italiya, 1955) — aktyor Жак Файе[fr]
  • " Beauharnais effekti " (Rossiya, 2012) — aktyor Oleg Morozov

Manbalar tahrir

  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ Aldo Mola, Storia della Massoneria Italiana, Tascabili Bompiani, 2001. ISBN 88-452-4814-3.
  3. ↑ „1805-1860 La nascita del Grande Oriente d’Italia e il ruolo della Massoneria nel Risorgimento“. 2018-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 1-sentyabr.

Havolalar tahrir 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bogarne_Ejen_de&oldid=3719729" dan olindi