Chorikor shahri

(Chorikordan yoʻnaltirildi)

Chorikor ( forscha: چاریکار , talaffuzi Chorikar ) — Koh Daman vodiysining asosiy shahri va Afgʻoniston shimolidagi Parvon viloyatining markazi. 171 200 ga yaqin aholi istiqomat qiladi [1], asosan tojiklar .[2][3]

Shaharning tepadan ko'rinishi

Shahar Afg'oniston halqa yo'lida joylashgan. 69 km shimoliy viloyatlarga yo'l bo'ylab Kobuldan sayohatchilar Mozori Sharif, Qunduz yoki Puli Xumriga sayohat qilganlarida Chorikordan o'tib ketishardi. Kobulga yaqin boʻlishiga qaramay, yerning yarmidan bir oz koʻprogʻi qurilmagan. Qurilgan yerlarning deyarli teng qismini turar-joy (37%), bo'sh er uchastkalari (32%) tashkil etadi. Yer maydonining 19% ni tashkil qiladi.[4] Chorikar Panjshir vodiysining darvozasida joylashgan bo'lib, u yerda Shamali tekisliklari Hindukush etaklari bilan to'qnashadi. Chorikor o‘zining kulolchilik va yuqori sifatli uzumlari bilan mashhur.

Chorikor shahrida jami 96 039 nafar aholi istiqomat qiladi (2015 yil) va umumiy yer maydoni 3025 gektar boʻlgan 4 ta politsiya okrugi (nahias) mavjud.[4] Chorikorda jami 10671 ta turar-joy mavjud.[4]

Tarix tahrir

1221 yilda Chorikor yaqinida Parvon jangi boʻlib oʻtdi, bu jangda Jaloliddin 30.000 kishilik qoʻshini bilan 100.000 yordamchisi bilan bosqinchi moʻgʻul qoʻshinining 30.000 kishilik kolonnasini magʻlubiyatga uchratib, qoʻshinining bir qismini shimolga qochish uchun yetarlicha vaqt berdi.[5][6]

19-asr boshlarida Chorikor bir necha ming aholiga ega gullab, yashnagan savdo shaharchasiga aylandi.[7] Charikar Birinchi Angliya-Afg'on urushi paytida katta jang bo'lgan joy edi. 1841 yilda ingliz garnizoni qirg'in qilindi.

Sovet-Afg'on urushi paytida Chorikor atrofidagi mintaqa eng shiddatli janglardan bo'lgan.[8] Chorikor atrofidagi baʼzi hududlar Afgʻoniston xalqi ozodlik tashkilotining (SAMA) tayanchi boʻlib xizmat qilgan. Chorikor Ahmadshoh Masudning Shimoliy ittifoqi va 1996-yilda Kobulni egallab olgan Tolibon o‘rtasidagi frontda edi. 1997 yil yanvar oyida Tolibon Chorikorni nazoratga oldi, biroq Masud qarshilik ko'rsatdi va iyulgacha uni qaytarib oldi.[9] 1999 yil avgust oyida Tolibon hujum boshladi va Massud qarshi hujumga o'tib, ularni yana haydab chiqargunga qadar Chorikorni qisqa muddatga qo'lga oldi.[10]

Iqlim tahrir

Chorikor nam kontinental iqlimga ega. Yozi issiq va qishi sovuqdir. Chorikorda qish oylari yoz oylariga qaraganda ancha yomg'irli. Yilning eng issiq oyi iyul, oʻrtacha harorat 25.0 °C (77.0 °F) . Yanvar eng sovuq oy bo'lib, o'rtacha harorat −2.9 °C (26.8 °F) .

  1. „Settled Population of Parwan province by Civil Division, Urban, Rural and Sex-2012-13“. Islamic Republic of Afghanistan, Central Statistics Organization. 2013-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-iyun.
  2. „Parwan Province“. Program for Culture & Conflict Studies. Naval Postgraduate School. — „The population of approximately 560,000 is composed of Pashtun, Tajik, Uzbek, Qizilbash, Kuchi, Hazara, and other minority groups.“. Qaraldi: 2013-yil 16-iyun.
  3. „Regional Command East: Parwan Province“. Institute for the Study of War. — „The main ethnic groups are Pashtuns and Tajiks, but there are small numbers of Uzbeks, Qizilbash and Hazaras as well.“. Qaraldi: 2013-yil 16-iyun.
  4. 4,0 4,1 4,2 „The State of Afghan Cities Report 2015“. 2015-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-oktyabr.
  5. Man, John (2005) Genghis Khan: Life, Death, and Resurrection St.Martin's Press, New York, pages 181–182, ISBN 978-0-312-31444-6
  6. Tucker, Spencer C.. A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Volume I ca. 3000 BCE–1499 CE. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2009 — 273 bet. ISBN 978-1-85109-667-1. 
  7. Balland, Daniel. "ČĀRĪKĀR". Encyclopædia Iranica (Online nashri). United States: Columbia University. http://www.iranicaonline.org/articles/carikar. 
  8. "Charikar". The Columbia Encyclopedia (Sixth nashri). Columbia University Press. 2007. http://www.encyclopedia.com/doc/1E1-Charikar.html. Qaraldi: 2007-12-19. 
  9. U.S. Conflicts in the 21st Century [3 volumes]: Afghanistan War, Iraq War, and the War on Terror by Spencer C. Tucker
  10. Al-Qaida in Afghanistan by Anne Stenersen