Eshref Effendy Frasheri (1874-yil 15-oktabr — 1938-yil 17-oktabr), shuningdek, Eshtref Bey Frasheri nomi bilan atalgan, alban siyosatchisi bo'lgan.[3] U 1921-yildan 1923-yilgacha Albaniya Milliy Kengashining hamraisi, 1932—1938-yillarda esa rais oʻrinbosari boʻlib ishlagan.

Eshref Bey Frashëri
Tavalludi 15-oktabr 1874-yil
Vafoti 17-oktabr 1938-yil (aged 64)
Fuqaroligi Albaniya
Kasbi Engineer,[2] politician
Imzosi

Hayot tahrir

Eshref Afandi Albaniya janubidagi Korche shahrida tugʻilgan[4]. U Istanbulda qurilish muhandisligi boʻyicha oʻqigan va 1914-yilda u yerda Albaniya vatanparvarlik klubi va Frasheri Kosovo milliy mudofaa qoʻmitasi aʼzosi ham edi.[5] Kosovo qoʻmitasi 1920-yildagi Lushnje kongressiga oʻz delegatlarini yubordi. Frashëri Xysni Kurri va Xhemal Prishtina bilan birgalikda Qoʻmita, Kosovo prefekturasi (Has — Tropojë — Luma) va Irredentist Kosovo vakili etib saylandi.[6][7] Frasheri 1920-yil yanvar oyining boshidan milliy kongress chaqiruvining tashabbuskorlaridan biri boʻlgan. U Kongress davomida direktorlardan biri sifatida ham ishlagan va Aqif Posho Elbasaniy va Ahmet Zogu bilan birga hukmronlik qilgan siyosiy arboblardan edi.[8] Frasheri hukumatning Bosh vazir oʻrinbosari[3] va jamoat ishlari vaziri[9] etib saylandi.

1920-yil may oyida u Tirana hukumati tomonidan Korche shahriga missiya bilan yuborilgan va u yerdagi fransuz armiyasi shaharni chegara yaqinida joylashgan yunon qoʻshinlariga emas, balki Albaniya hukumatiga topshirishiga ishonch hosil qilishini aytgan. Frasheri shaharda katta yigʻilish uyushtirdi, Korche Avtonom Albaniya Respublikasini Albaniyaning qolgan qismi bilan birlashtirishni eʼlon qildi va yunonlar shaharni egallashga harakat qilsalar, militsiya boʻlinmasini tayyorlash uchun shahar atrofidagi koʻngillilarni toʻplay boshladi.[10] Keyinchalik tuzilgan Kapshtitsa protokoli Korcheni Albaniya tomonida qoldirdi.

1921—1934-yillarda Frasheri Ahmet Zoguning „Xalq partiyasi“ (albancha: Partia e Popullit).[11][12] Frasheri 1925—1928-yillarda Albaniya Senati aʼzosi etib saylangan. 1925-yil 2-martda u senator va senat boshligʻi, shu tariqa respublika vitse-prezidenti boʻldi. Oʻsha yilning 5-aprelida u Zogni agʻdarganligi uchun Korchedagi fitna markaziga aylanib ketdi, ammo u bilan yaxshi munosabatda boʻlishga muvaffaq boʻldi. Yana bir fitna 1925-yil 23-sentyabrda amalga oshirildi, bu safargi fitna Zogning qayni Ceno Beg Kryeziu tomonidan uyushtirilgan. Endi u oʻz lavozimidan isteʼfoga chiqishga majbur boʻldi, ammo u siyosiy muxolifatni bostirish uchun uni Korfuga yuborgan Zog bilan yaxshi munosabatda boʻlishda davom etdi. 1938-yilda u Italiya-Albaniya elektr kompaniyasi SITA boshqaruv kengashi aʼzosi etib saylandi, ammo koʻp oʻtmay mashhur siyosatchi vafot etdi.[12]

Manbalar tahrir

  1. William E. Griffith (1963), Albania and the Sino-Soviet Rift, M.I.T. Press, 8-bet, OCLC 246100
  2. Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë (Akademia e Shkencave e RPSH); Universiteti Shtetëror i Tiranës. Studime filologjike. Tirana: Akademia e Shkencave e RPSSH, Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, 1981 — 153 bet. OCLC 2268583. 
  3. 3,0 3,1 Aubrey Herbert. Albania's Greatest Friend: Aubrey Herbert and the Making of Modern Albania: Diaries and Papers 1904-1923 Bejtullah Destani: . I. B. Tauris, 2011 — 352 bet. ISBN 978-1848854444.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Herbert" defined multiple times with different content
  4. Owen Pearson. Albania in the Twentieth Century: A History. I.B.Tauris, 2004 — 162 bet. ISBN 978-1-84511-013-0. 
  5. Muin Çami (1973), La Lutte anti-imperialiste de liberation nationale du peuple albanais, 1918-1920, Académie des Sciences de la RP d'Albanie, Institut d'Histoire, 34-bet, OCLC 4366925
  6. Sejfi Vllamasi (2000), „VI“, in Marenglen Verli (muh.), Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike, Shtëpia Botuese "Neraida", ISBN 9992771313, 2014-02-02da asl nusxadan arxivlandi, „Pra, Komiteti nga ana e tij delegon Eshtref Frashërin për ta përfaqësuar në Kongres dhe, nga ana tjetër, për ta përfaqësuar prefekturën e Kosovës dhe Kosovën irredente, zgjodhi dy delegatë të tjerë, Hysni Currin dhe Xhemal bej Prishtinën, dy tipa me karakter të ndryshëm.“
  7. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Nacional
  8. Owen Pearson (2006), Albania in the Twentieth Century, A History, I: Albania and King Zog, 1908–39-jild, I. B. Tauris, 137-bet, ISBN 978-1845110130
  9. Owen Pearson (2006), Albania in the Twentieth Century, A History, I: Albania and King Zog, 1908–39-jild, I. B. Tauris, 139-bet, ISBN 978-1845110130
  10. Sejfi Vllamasi (1995), „VI“, in Marenglen Verli (muh.), Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942), Shtëpia Botuese "Marin Barleti", OCLC 37228559, 2014-02-02da asl nusxadan arxivlandi, „Në Korçë u formua një komitet që të organizonte mbrojtjen e vendit dhe nga çdo anë po mblidheshin vullnetarë. Ndërkohë, ikja e francezëve vazhdonte përditë, por e ngadalëshme. Qeveria e Tiranës, e dalë nga Kongresi i Lushnjës, kishte dërguar në Korçë si përfaqësues të saj Eshref Frashërin. U organizua një miting i madh, në të cilin mori pjesë gjithë populli i qytetit dhe i fshatrave. U mbajtën fjalime të zjarrta nga ballkoni i Bashkisë. Përfaqësuesi i Qeverisë së Tiranës shpalli solemnisht bashkimin e Korçës me Tiranën. Populli, i cili pjesërisht ishte i armatosur, u betua se do të mbronte Korçën nga invadimi grek.“
  11. Vincent E. McHale; Sharon Skowronski (1983), Political Parties of Europe: Albania-Norway, Greenwood historical encyclopedia of the world's political parties, Greenwood Press, 16-bet, ISBN 9780313214059
  12. 12,0 12,1 Robert Elsie (2012), A Biographical Dictionary of Albanian History (2nd-nashr), 149-bet, ISBN 978-1780764313