Freud slipi — tilning sirpanishining umumiy nomi, S. Freud oʻzining " Kundalik hayotning psixopatologiyasi " (1901-yil) tadqiqotida tasvirlangan hodisaning alohida holati. Har qanday kichik sirpanishlar va mexanik harakatlar bilan birgalikda u parapraksis atamasi bilan qoplangan[1].

Freudning taʼkidlashicha, ahamiyatsiz va maʼnosiz koʻrinadigan notoʻgʻri harakatlar ongsiz istaklarni amalga oshirishga xizmat qiladi, ular tegishli ongli niyat va ongsiz istakning bir vaqtning oʻzida qisman bajarilishi natijasida yaratilgan murosasiz shakllardir. Freudning fikriga koʻra, bunday „notoʻgʻri harakatlar“ (tilning sirgʻalishi, tilning siljishi va boshqalar). " U " " oʻta-men " dan ustun kela boshlagan va natijada " men " ning harakatlari va namoyon boʻlishiga hal qiluvchi taʼsir koʻrsatadigan hollarda sodir boʻladi. Bunday holatlar odatda ruhiy stress holatida yoki tez nutq yoki yozish bilan sodir boʻladi. Bu hodisa insonning " ongsizligini " aks ettiradi.

Freud notoʻgʻri harakatlarni toʻrt guruhga ajratdi:

1. tilning sirgʻalishi, notoʻgʻri chop etish, tuhmat, mish-mishlar ;

2. unutish (tegishli ismlarni, boshqa odamlarning soʻzlarini, niyatlarini, taassurotlarini unutish);

3. narsalarni yoʻqotish va yashirish;

4. notoʻgʻri harakatlar.

Ularning bemaʼnilik va aybsizlik koʻrinishiga qaramay, Freud bunday xatti-harakatlarning ahamiyatsizligini rad etib, ularni psixologik jihatdan muhim hodisa — hal qilinmagan ongsiz nizolar va bostirilgan istaklarning tashqi koʻrinishi sifatida talqin qildi. Tushlardagi kabi, Freud parapraxisni behushlik sirlariga olib boruvchi potentsial „yoʻl“ sifatida koʻrdi.

Barcha notoʻgʻri harakatlar osonlikcha tushunilmaydi, ammo bemor bilan tahliliy ish paytida, baʼzida uning, hatto eng murakkab, notoʻgʻri harakatlarining maʼnosi nima ekanligi haqida taxmin qilish mumkin. Va bemorning notoʻgʻri harakatlari (masalan, sessiya vaqtini yoki davolanish uchun pul toʻlashni unutish) tahlilchi va bemorga qarshilik va uzatish haqida muhim maʼlumot beradi[2].

Yana qarang tahrir

Manbalar tahrir

  1. Фрейд З.. Психопатология обыденной жизни = Zur Psychopathologie des Alltagslebens / в переводе Г. В. Барышниковой. — АСТ, 2009. — 256 с. — (Психология).. 
  2. Белянин В. П. Психолингвистика. — М.: Флинта, 2009, с. 59.