Xadicha Sulton (1496 — 1543 yildan keyin) — Usmonli imperiyasi sultoni Salim I Yavuzning birinchi xotini Xafsa Sultondan qizi, Sulton Sulaymon I ning singlisi. Xadicha musulmon xalqlar soʻnggi paygʻambari Muhammad paygʻambarning birinchi xotini sharafiga shunday nomlangan.

Xadicha Sulton
Tavalludi 1496
Trabzon, Usmonli turk imperiyasi
Vafoti 1543 yildan keyin
Istanbul, Usmonli turk imperiyasi
Fuqaroligi Usmonli imperiyasi
Turmush oʻrtogʻi Iskandar posho
Bolalari Xonim-Sulton, Fyulane-SUlton
Otasi Salim I
Onasi Oysha Xafsa Sulton

Biografiya tahrir

1518 yilda u Iskandar poshoga uylandi, ammo toʻydan keyin u vafot etdi va Xadicha onasi uyiga qaytib keldi. 1520 yilda otasi vafotidan keyin akasi Sulaymon sulton boʻlgach , Volida Sulton — Oysha Hafsa bilan birga Istanbulga koʻchib oʻtishga majbur boʻladi.

Pargali Ibrohim bilan turmushi tahrir

1524-yilda Sadr vaziri Ibrohim posho Xadicha sultonga uylangani haqidagi maʼlumotlar tarix manbalarida saqlanib qolgan [1][2] . Maʼlumotlarga qaraganda, toʻy marosimi 15 kun davom etib, xazinadan ancha koʻp pul sarflangan. Bu hodisa xalq noroziligini keltirib chiqardi va keyinchalik bu qoʻzgʻolon boshlanishiga sabab boʻldi. Sulton Sulaymon yangi turmush qurganlarga Istanbuldagi mulklaridan ulkan saroy ajratib berdi. Ammo, 1536 yilda Ibrohim posho Sulton Sulaymonning buyrugʻi bilan qatl etildi.

Tarixchilar Ibrohim poshoning toʻyi va ulugʻvor bayramlarni eslatib oʻtadilar, ammo zamonaviy manbalarning hech biri kelinning Sulton oilasidan ekanligi haqidagi manbalarni tasdiqlashmaydi [3][4] . Baʼzi manbalarda Ibrohim poshoning xotini Sulaymon Kanuniyning singlisi boʻlishi mumkinligi qayd etilgan boʻlsa-da, uning ismi aytilmagan [5] . Ehtimol, bu manbalar shahzoda Kantemirga, undan keyin esa Абдуррахманy Шерефу[tr] borib taqalar.

Ibrohim poshoning nikohi munosabati bilan Xadicha nomi ilk bor 20-asrda tarixchi Ismoil Haqqiy Uzuncharshili [6] tomonidan tilga olingan boʻlsa-da, muallifning oʻzi Ibrohim va Xadichaning nikohi [2 [7] haqidagi maʼlumotlarni rad etgan.

Xadicha va Ibrohimning 3 farzandi aslida, Xadichaning 2 qizi va Ibrohimning bir oʻgʻlidan iborat edi [8].

Oilasi tahrir

Tarixiy manbalarga asoslanib,Xadichaning faqat ikki qizi borligi haqida gapirishimiz mumkin: Xonim-sulton (vaf. 1582 [9]) va Fulane-sulton. Xadicha Sulton-Xonim Aleksandra Anastasiya Lisovska [10][9] saroyida vafot etadi.

Oʻlimi tahrir

Xadicha Sulton 1536 yildan keyin vafot etdi [11][12] . Oʻlim sababi haqida aniq maʼlumlar maʼlum emas. Xadicha Sulton мечети Селима Явуза[tr] [13] maqbarasida onasining yoniga dafn etilgan.

Kinoda tahrir

Foydalanilgan adabiyotlar tahrir

  1. Seza Sinanlar. Bizans araba yarışlarından Osmanlı şenliklerine Atmeydanı. Kitap Yayinevi Ltd, 2005 — 78 bet. ISBN 975605106X, 9789756051061. 
  2. Peirce, Leslie P.. The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford: Oxford University Press, 1993 — 66 bet. ISBN 0195086775, 9780195086775. 
  3. Jenkins, Hester Donaldson. Ibrahim Pasha: Grand Vizir of Suleiman the Magnificient. University of Toronto Libraries, 1911 — 37 bet. ISBN 978-1-152-32717-7. 
  4. Hammer-Purgstall, Joseph, Freiherr von. Histoire de L'Empire Ottoman. Paris: Parent-Desbarres, 1840 — 477 bet. 
  5. Jenkins, Hester Donaldson. Ibrahim Pasha: Grand Vizir of Suleiman the Magnificient. University of Toronto Libraries, 1911 — 38 bet. ISBN 978-1-152-32717-7. 
  6. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988 — 63 bet. 
  7. İsmail Hakkı Uzunçarşılı (ed. Muaz Ergü). „Pargalı İbrahim Paşa, Kanuni'nin damadı değildi“ (tr). Dunya Bizim (2015-yil 15-oktyabr). Qaraldi: 2016-yil 9-noyabr.
  8. {{{заглавие}}}.
  9. 9,0 9,1 Yavuz Bahadıroğlu. Osmanlı'da Şehzade Katli. Nesil Basım Yayın Gıda Ticaret ve Sanayi A.Ş, 2014. ISBN 6051622187, 9786051622187. 
  10. K. Filippovich Mavzoley Xyurrem v Stambule hierapolis-info.ru
  11. Osmanlılar ansiklopedisi. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, 1999 — 513 bet. ISBN 9750800710, 9789750800719. 
  12. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. Dünden bugüne İstanbul ansiklopedisi. Kültür Bakanlığı, 1994 — 500 bet. ISBN 9757306061, 9789757306061. 
  13. Uluçay, M. Çağatay. Padişahların Kadınları ve Kızları. Ötüken, 2011 — 54 bet. ISBN 978-975-437-840-5. 

Qoʻshimcha oʻqish uchun tahrir

  • Lesli P. Peirce, Imperial Haram: Usmonli imperiyasida ayollar va suverenitet, (st 68)
  • Yermolenko, Galina I., Roxolana Yevropa adabiyoti, tarixi va madaniyatida, (st 150)

Havolalar tahrir