Iasion yoki Yasion, Iasius (qadimgi yunoncha: Ἰασίων) — yunon mifologiyasida[1] Zevs va Pleiadesning oʻgʻli Elektra[2] (yoki Electrion), (boshqa versiyaga koʻra, Italiyadan Korifning oʻgʻli[3]), Dardanusning ukasi va Demeterning sevgilisi. Gesiodda uning ismi Eetion deb yozilgan, boshqa joylarda esa Iasion[4].

U haqidagi afsonalar Samofrakiya yoki Krit bilan bogʻliq. Demeterning sevgilisi, u Kritdagi uch marta haydalgan dalada u bilan aloqada boʻldi va buning uchun Zevs uni chaqmoq bilan urib jazoladi[5]. Uch marta dalani haydash elevsin madhiyasida tilga olingan[6]. Demeter, Iasionning oʻlimi uchun motam tutib, hosilni berishdan bosh tortdi. Keyin xudolar Iasionga har yili Aidni tark etib, fasllarning oʻzgarishini anglatuvchi yer yuzidagi Demeterga qaytishga ruxsat berishdi.

Samofrakiya sinoatlarini oʻrnatdi[7]. Boshqa manbalarga koʻra, Zevs unga sirlar marosimini ishonib topshirgan. Demeter uni sevib qoldi va unga bugʻdoy hosilini berdi. Keyin Iasion Kibelga turmushga chiqdi va Koribantning otasi boʻldi[8]. Boshqa bir talqinga koʻra, u Demeterni sevib qolgan va uni sharmanda qilmoqchi boʻlgan, ammo orolda momaqaldiroqdan oʻldirilgan[9]. Giginning soʻzlariga koʻra, uning jamoasi uni oʻldirgan[2]. Yoki akasi Dardan[3] tomonidan oʻldirilgan.

Afsonalardan biriga koʻra, Iasion va uning ukasi Kritda tugʻilgan va u yerdan Samotrakiya oroliga koʻchib oʻtgan. U yerda Zevs ularni Demeter sirlariga bagʻishlagan. Zevs ularga Samofrakiya sirlarini butun yer yuziga yoyishni buyurdi va shuning uchun aka-ukalar koʻp sayohat qilishdi[10].

Afsonaning yana bir talqini: Iasion Kadmusning xotini Garmoniyaning ukasi edi. Ularning toʻyida u Demeter bilan uchrashdi[11].

Virgiliyning soʻzlariga koʻra, Iasius Dardanus kabi Italiyada tugʻilgan troyanlarning ajdodi boʻlgan.

Kritlik Petelidesning fikriga koʻra, Filomel va Plutos Iasion va Demeterdan tugʻilgan. Plutos (boylik va farovonlik xudosi) yer unumdorligining timsolidir. Demeterdan Iasion sovgʻa sifatida bugʻdoy donini oldi va odamlarga dehqonchilik qilishni oʻrgatdi.

Antifronning Iasion pyesasining bosh qahramoni. Zamonaviy ilm-fanda u qadimgi Krit dehqonchilik xudosi hisoblanadi.

Manbalar tahrir

  1. Mifi narodov mira. M., 1991-92. V 2 t. T.1. S.477
  2. 2,0 2,1 Gigin. Mifi 250
  3. 3,0 3,1 Perviy Vatikanskiy mifograf II 33, 1-2
  4. Gesiod, fragment 185 M.-U.
  5. Gomer. Odisseya V 125; Nonn. Deyaniya Dionisa V 518
  6. Zemledelcheskie obryadovie pesni, fr.2 // Ellinskie poeti. M., 1999. Str. 400
  7. Kliment. Protreptik 13, 3
  8. Diodor Sitsiliyskiy. Istoricheskaya biblioteka V 48, 4; 49, 2
  9. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka III 12, 1; Dionisiy Galikarnasskiy. Rimskie drevnosti I 61, 4; Strabon. Geografiya VII, fragment 49
  10. (Страбон, Geografiya, VII 49
  11. Диодор Сицилийский, Istoricheskaya biblioteka, V 48

Havolalar tahrir